Operacja na żylaki – leczenie żylaków kończyn dolnych

Kto i dlaczego ma żylaki kończyn dolnych?

Żylaki kończyn dolnych to następstwo występowania objawów zastoju żylnego wskutek wstecznego przepływu krwi w żyłach (zwanego refluksem) lub zwężenia bądź niedrożności żył. Żylaki kończyn dolnych są jednym z rodzajów manifestacji przewlekłej niewydolności żylnej.

Do czynników sprzyjających tworzeniu się żylaków należy między innymi wiek, płeć żeńska, otyłość, praca w pozycji siedzącej, płaskostopie, chodzenie na wysokich obcasach i inne. Często nawet u sportowców widoczne są szerokie meandrujące, prześwitujące przez skórę żyły.

Dlaczego powstają żylaki?

Za najważniejsze przyczyny powstawania żylaków kończyn dolnych uznaje się geny (skłonność do powstawania żylaków się dziedziczy), wpływ żeńskich hormonów płciowych, grawitacyjne siły hydrostatyczne (przyjmowanie pozycji, która powoduje, że krew trudniej powraca w kierunku serca).

Podwyższone ciśnienie w żyłach biodrowych może być spowodowane wzmożonym działaniem tłoczni brzusznej czyli np. w następstwie podnoszenia ciężarów, zaparć, ucisku przez guz lub w skutek otyłości. Długotrwałe nadciśnienie w żyłach biodrowych powoduje przeciążenie i uszkodzenie zastawek żył powierzchownych w okolicach ich ujść do żył głębokich. Skłonność do powstawania żylaków kończyn dolnych występuje w trakcie trwania ciąży.

W wypadku gdy końcowa zastawka żyły odpiszczelowej stanie się nieszczelna cofająca się krew wywołuje wzmożone ciśnienie na kolejną zastawkę poniżej i stopniowo również prowadzi do jej niewydolności. Odpowiednia praca mięśni kończyn dolnych dzięki mechanicznemu uciskowi z zewnątrz na układ żył polepsza prawidłowy przepływ krwi z obwodu w kierunku serca. Szczególnie pomocne w zachowaniu prawidłowej pracy pompy mięśniowej jest uprawianie sportu sportów jak bieganie, pływanie, umiarkowana jazda na rowerze oraz gra w tenisa.

Zobacz też: Guzek w odbycie – co może oznaczać?

Kiedy trzeba wykonać operację na żylaki?

O tym, czy trzeba wykonać zabieg operacyjny i usunąć żylaka, decyduje lekarz w oparciu o

• wygląd zmian – czy żylaki są duże i widoczne, czy tworzą pod skóra tak zwane warkocze,
• dolegliwości bólowe – czy żylaki powodują ból nóg,
• czy pacjent skarży się na uczucie ciężkich nóg,
• męczliwość kończyn dolnych i uczucie ściągnięcia oraz mrowienia,
• występowanie zakrzepowego zapalenie żył powierzchownych,
• przebarwienia w okolicy kostek z licznymi pajączkami na nogach,
• lipodermatosklerozę (miejsca zwłóknienia skóry),
• ogniska zaniku białego (łac. atrophia alba),
• obecność owrzodzeń żylakowych.

Na wybór metody operacyjnej wpływ będzie miał stopień zaawansowania choroby. Lekarz wykonując badanie fizykalne (oglądanie, dotykanie) ocenia których żył dotyczy choroba oraz na jakich poziomach występuje niewydolność zastawek. Aby sprawdzić drożność układu żył głębokich należy wykonać flebogram (zdjęcie rentgenowskie żył po podaniu środka kontrastowego). Na podstawie wyników badania lekarz dopiera odpowiednią z możliwych metod. Nowocześniejsze badania diagnostyczne pozwalające ocenić stopień zmian w żyłach to ultrasonografia dopplerowska, angiografia tomografii komputerowej.

Skleroterapia

Skleroterpaia jest przydatna w przypadku małych żylaków nóg poniżej wysokości kolan, małych żylaków nawracających po leczeniu chirurgicznym i drobnych rozszerzeń żylnych (teleangiektazji potocznie zwanych pajączkami). Do żył wstrzykuje się płynny środek obliterujący, który prowadzi do chemicznej reakcji powodującej wykrzepianie wewnątrz naczynia i zarazem zamknięcie jego światła.

Do usuwania żylaków głównych pni żylnych można zastosować skleroterapię pod kontrolą USG z użyciem piany (UGFS z ang. ultrasounded guided foam sclerotheraphy). Zabieg ten może być wykonywany w trybie ambulatoryjnym bez znieczulenia ogólnego i przecinania skóry. Ta technika jest szczególnie polecana u osób starszych, u których zabieg ze znieczuleniem ogólnym jest zbyt dużym obciążeniem. U części chorych ta metoda wydaję się tak samo efektywna jak operacja.

Stripping

Stripping żyły odpiszczelowej od kostki do pachwiny – metoda klasyczna

Ten zabieg zwany jest operacją Babcocka na cześć chirurga Williama Wayne'a Babcocka, który zaczął go stosować w 1905 roku. Jedno nacięcie wykonywane jest w okolicy pachwiny, a drugie w okolicy kostki przyśrodkowej. Następnie przez nacięcie od strony pachwiny wprowadza się sondę (stripper) i którą przymocowuje się ją do żyły i następnie razem z nią usuwa.

Ta metoda cechuje się niskim stopniem nawrotów oraz prostotą i jest stosunkowo bezpieczna. Wymaga przeprowadzenia krótkotrwałego znieczulenia ogólnego lub zewnątrzoponowego (znieczulenie do kręgosłupa)

Odcinkowy stripping żyły odpiszczelowej

Operacja co do zasady wykonania nie różni się niczym od metody klasycznej, jednak jest szybsza i mniej radykalna. Usunięcie żyły odstrzałkowej ogranicza się do wycięcia od połączenia odstrzałkowo-udowego do miejscagdzierefluks już nie występuje. Preparując okolice dołu podkolanowego należy zwrócić uwagę na żyłę udowo-podkolanowąiżyły bliźniacze, które stanowią istotną przyczynę powstawania żylaków, a ich przeoczenie grozi szybkim nawrotem żylaków.

Krosektomia i flebektomia

Podwiązanie żyły odpiszczelowej – krosektomia

Przez ponad 100 lat, otwarta krosektomia była uznawana za standardową metodę chirurgii żylaków. Nacięcie prowadzi się w pachwinie lub dole podkolanowym (w zależności od tego, który pień żylny wymaga leczenia), by zlokalizować skrzyżowanie żył głębokich i powierzchownych. Następnie żyły powierzchowne podwiązuje się jak najbliżej ich ujścia do żył głębokich bez pozostawienia kikuta, który może być przyczyną nawrotu żylaków. Mniejsze żyły boczne uchodzące do żył głębokich traktowane są w ten sam sposób. Zabieg może być wykonywany tradycyjnie – na otwarto, lub z wykorzystaniem cewnika z kontrolą radiologiczną, co jednak wymaga od chirurga dużej wprawy, ale jest metodą mniej inwazyjną.

Chirurgiczne usunięcie żylaków bez usuwania żyły odpiszczelowej – flebektomia

Procedura polega na usunięcie żylaków przez kilka małych 2–3 mm nacięć w skórze ponad powierzchnią żylaków. Najpierw przebieg żył i żylaków jest zaznaczony w pozycji stojącej. Następnie pacjent zostaje umieszczony na stole operacyjnym i znieczulony. Nacięcia są wykonane za pomocą skalpela. Najważniejszym instrumentem dla tej techniki jest retraktor lub hak fleboktomijny. Istnieją dwa sposoby uchwycenia żyły: od wewnątrz ostrym narzędziem lub od zewnątrz tępym narzędziem.

Flebektomijny hak umieszcza się wewnątrz przez 2–3 mm nacięcie skóry, następnie ekstrahuje się naczynie i zakłada zacisk. Zabieg wykonywany jest w trybie ambulatoryjnym, zazwyczaj bezpośrednio po zabiegu pacjenci powracają do normalnej aktywności. Pończochy uciskowe powinny być noszone przez 1–2 tygodnie po zabiegu. Skuteczność tej metody jest większa w porównaniu do skleroterapii. Powikłania są rzadkie i obejmują parestezje, siniaki, krwawienie i krwiaki.

Inne metody na usunięcie i leczenie żylaków kończyn dolnych

Kriochirurgia

Do żyły odpiszczelowej wprowadza się sondę której zakończenie doprowadza się do temperatury –80 °C. Powoduje do przymarznięcie śródbłonka naczynia do metalu i żyłę można usunąć wraz z sondą. Poszczególne żylaki usuwa się osobno małymi kriosondami. Zarośnięcie można również spowodować koagulacją, przez zastosowanie wysokiej temperatury wytworzonej przez specjalną elektrodę wprowadzoną do żyły lub końcówkę lasera. Ten rodzaj operacji stosuje się rzadko.

Metoda CHIVA

To minimalnie inwazyjna metoda przeprowadzana w warunkach ambulatoryjnych w lokalnym znieczulenie, której celem jest zmiana niekorzystnych warunków hemodynamicznych wpływających na powstawanie żylaków z pozostawieniem, a nie usuwaniem niewydolnej żyły. Polega na miejscowym podwiązaniu lub udrożnieniu niewydolnej żyły.

Po zabiegu wskazane jest noszenie pończoch uciskowych przez kilka tygodni aż do ustąpienia żylaków. Jest rzadko stosowana, mimo iż skuteczność w porównaniu z metodą strippingu jest lepsza; jak wykazano w badaniach u pacjentów z całkowitą niewydolnością żyły odpiszczelowej w ciągu 10 lat nawrót choroby występował rzadziej.