Niewydolność żylna u mężczyzn

Przyczyny zaburzeń krążenia żylnego u mężczyzn

Choć kobiety statystycznie częściej narażone są na ryzyko powstania niewydolności żylnej, wraz z wiekiem problem ten w coraz większym stopniu dotyczy obu płci. Zaburzenia krążenia żylnego u mężczyzn mogą dotyczyć:

• kończyn dolnych (teleangiektazje, żylaki kończyn dolnych, owrzodzenia żylne podudzi),
• odbytu (żylaki odbytu, czyli choroba hemoroidalna),
• powrózka nasiennego (żylaki powrózka nasiennego – przez pacjentów często określane jako żylaki jąder).

Wspólnym czynnikiem odpowiadającym za niewydolność żylną u mężczyzn w wymienionych wyżej stanach jest zastój krwi spowodowany najczęściej przez zniszczenie struktury zastawek żylnych oraz osłabienie ścian żył.

Naczynia te mogą być również niewydolne wskutek zwężenia i niedrożności (zakrzepy – zakrzepica żylna, ucisk z zewnątrz). Zwiększone ciśnienie żylne jest przyczyną rozwoju stanu zapalnego i powstania obrzęków na nogach.

Do nabytych czynników ryzyka uszkodzenia naczyń żylnych i przyczyn powstawania żylaków u mężczyzn należą m.in.:

• otyłość,
• siedząca lub stojąca praca,
• zwiększone parcie na stolec i nawykowe zaparcia (żylaki odbytu).

Żylaki kończyn dolnych u mężczyzn

Żylakami kończyn dolnych nazywamy nieprawidłowe i utrwalone poszerzenie żył powierzchownych o średnicy co najmniej 3 mm. Choć młode kobiety zapadają na żylaki ok. 6 razy częściej niż młodzi mężczyźni, warto pamiętać, że wraz z wiekiem dysproporcja ta maleje i wśród ludzi starszych stosunek ten wynosi już tylko 1,5:1. Przypuszcza się, że choroba żylakowa u mężczyzn może mieć również podłoże dziedziczne.

Mężczyźni, których oboje lub jedno z rodziców miało żylaki kończyn dolnych, są bardziej narażeni na ich wystąpienie. Wynika to prawdopodobnie z genetycznych uwarunkowań prowadzących do osłabienia ścian naczyń oraz niewydolności zastawek żylnych.

Siedząca lub stojąca praca również niekorzystnie wpływa na krążenie żylne nóg. Coraz częściej występująca, nie tylko wśród mężczyzn otyłość (BMI >30 kg/m²), jest ważnym czynnikiem ryzyka przewlekłej niewydolności żylnej. Żylaki u mężczyzn częściej pojawiają się u osób o wysokim wzroście.

Pierwszym objawem niewydolności żylnej u mężczyzn jest uczucie ciężkich nóg, rozpierania lub „przepełnienia” nóg, które ustępuje po odpoczynku i ich uniesieniu. Z czasem na skórze ud/podudzi można zauważyć powrózkowate ciemnoniebieskie zgrubienia odpowiadające poszerzonym żyłom powierzchownym. Szczególnie uciążliwe są bolesne skurcze łydek pojawiające się nocą, w czasie upałów albo w trakcie wykonywania stojącej lub siedzącej pracy.

Nieleczona niewydolność żylna u mężczyzn zazwyczaj postępuje. Początkowo niewidoczne i niewyczuwalne zmiany ulegają przemianie w teleangiektazje, czyli popularne „pajączki na nogach”. Bardziej zaawansowanym stadium są żylaki, następnie mogą się pojawić obrzęki, rdzawe przebarwienia skóry, a w końcu czynne owrzodzenia żylne, najczęściej nad kostką przyśrodkową, które mogą obejmować cały obwód goleni.

Złotym standardem w rozpoznawaniu niewydolności żylnej jest ultrasonografia dopplerowska. Powikłaniem żylaków kończyn dolnych u mężczyzn mogą być stany zapalne w obrębie zajętych żył, pęknięcie żylaka oraz rozwój zakrzepów zarówno w obrębie żył powierzchownych, ale również głębokich kończyn dolnych, co niesie ze sobą poważne ryzyko powstania żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej.

Żylaki odbytu wśród mężczyzn

Prawidłowe sploty żylne obecne wokół kanału odbytu biorą udział w jego zamykaniu. Jeśli dojdzie do ich powiększenia, mówimy o żylakach odbytu (hemoroidach), które są częstą przyczyną zaburzeń krążenia żylnego wśród mężczyzn.

Obecność choroby hemoroidalnej u mężczyzn powoduje wiele wstydliwych dolegliwości, do których, najczęściej, należy krwawienie z ujścia odbytu jasnoczerwoną krwią. Krew w kale może pojawić się niezależnie od defekacji. Krew często widoczna jest na papierze toaletowym po oddaniu stolca. Warto wtedy udać się do lekarza rodzinnego, gdyż krew z odbytu może być pierwszym objawem innych, poważniejszych chorób.

Hemoroidy u mężczyzn manifestują się kłopotliwym i uciążliwym dla chorych dyskomfortem, pieczeniem odbytu lub swędzeniem odbytu związanym z podrażnieniem skóry. Niekiedy żylaki odbytu u mężczyzn mogą wypadać poza ujście odbytu, powodując brudzenie bielizny śluzem i płynem kałowym. Jeśli w obrębie żylaków odbytu dojdzie do powstania zakrzepów, pojawia się niezwykle silny ból odbytu, który uniemożliwia siedzenie. Zabiegowym leczeniem żylaków odbytu zajmuje się chirurg-proktolog.

Żylaki powrózka nasiennego (żylaki jąder)

Powrózek nasienny jest strukturą anatomiczną zawierającą naczynia, nerwy oraz nasieniowód. Wychodzi on z jądra, a następnie przebiega przez mosznę i kieruje się do kanału pachwinowego.

Żylaki powrózka nasiennego, przez pacjentów nazywane żylakami jądra, są poszerzonymi żyłami splotu wiciowatego powrózka nasiennego, które, ze względu na swój przebieg, przypominają sznur koralików. Żylaki powrózka nasiennego częściej lokalizują się lewostronnie.

Niekiedy mogą być przyczyną męskiej niepłodności, co sprawia, że budzą wśród mężczyzn spory niepokój. Pierwszymi dolegliwościami może być dyskomfort lub wyczuwalne perełkowate zgrubienia w obrębie moszny.

Leki na niewydolność żylną

W leczeniu farmakologicznym niewydolności żylnej wykorzystuje się doustnie diosminę, która działa przeciwobrzękowo i przeciwkrwotocznie. Na rynku istnieje wiele leków dostępnych bez recepty. Dostępne są też preparaty złożone zawierające, oprócz diosminy, podobnie działającą hesperydynę. Pomocne bywają leki roślinne zawierające wyciągi z kasztanowca (escynę) oraz rutozydy.

Skutecznym lekiem na żylaki jest dobesylan wapnia. To substancja czynna stosowana w przewlekłej niewydolności żylnej, stanach zapalnych żył i owrzodzeniach podudzi. Terapia ta ma sens pod warunkiem, że rozpocznie się ją odpowiednio wcześnie i będzie kontynuowana w sposób ciągły.

W żylakach odbytu dla złagodzenia stanów zapalnych i bólu można stosować wyciągi z kasztanowca, eskulozyd i rutozydy. W postaci czopków lub maści doodbytniczych dostępne są preparaty zawierające wyciągi roślinne (eskulina, rumianek) i sole mineralne o działaniu ściągającym, przeciwzapalnym i antyseptycznym. Doustnie stosuje się diosminę. Bardzo ważne jest unikanie zaparć (dieta wysokobłonnikowa z dużą ilością warzyw) i wysiłku przy wypróżnianiu. Można stosować ciepłe nasiadówki na hemoroidy. Zaawansowane żylaki odbytu leczy się operacyjnie (hemoroidektomia).

Leczenie zaburzeń krążenia żylnego u mężczyzn

Leczenie zaburzeń krążenia żylnego i niewydolności żylnej u mężczyzn zależy od choroby podstawowej oraz stopnia zaawansowania stwierdzanej patologii.

Postępowanie zachowawcze w niewielkich żylakach kończyn dolnych polega na unikaniu długotrwałego siedzenia lub stania oraz częstych zmianach pozycji ciała. Postęp choroby żylakowej można spowolnić, stosując opaski i pończochy uciskowe, pomocny bywa również masaż pneumatyczny.

W bardziej zaawansowanych lub powikłanych zmianach żylakowych konieczne jest leczenie inwazyjne. Żylaki kończyn dolnych u mężczyzn można usuwać tradycyjnie metodą stripingu lub wykonując operację na żylaki metodą otwartą (Lintona). Małoinwazyjne leczenie żylaków kończyn dolnych u mężczyzn obejmuje wybiórcze podwiązanie i przecięcie żył (metoda CHIVA). Skleroterapia (obliteracja) żył polega na wstrzyknięciu środka, który wywołuje ich zarośnięcie.

Oprócz farmakoterapii w leczeniu żylaków powrózka nasiennego wykorzystywane jest leczenie operacyjne, które polega na laparoskopowym przecięciu żył jądrowych w miejscu wnikania do kanału pachwinowego. Czasami wykonuje się tzw. embolizację żył jądrowych, czyli umieszczenie w ich świetle materiału trwałego.