Niedotlenienie serca – przyczyny, objawy i leczenie niedokrwienia serca

Choroba niedokrwienna serca – czym jest?

Choroba niedokrwienna serca jest zespołem objawów chorobowych wywołanych przewlekłym, niedostatecznym zaopatrywaniem serca w niezbędny tlen oraz substancje odżywcze, co czasami prowadzi do niewydolności serca.

Jest ona najczęściej spowodowana miażdżycą naczyń wieńcowych unaczyniających serce i nazywana jest wówczas chorobą wieńcową. Konsekwencją tego stanu może być zawał serca związany z zamknięciem naczynia wieńcowego i martwicą mięśnia sercowego.

Chorobę wieńcową serca możemy podzielić na:

• stabilne zespoły wieńcowe,
• ostre zespoły wieńcowe, w tym zawał serca.

Prawidłowe rozpoznanie i sklasyfikowanie tych stanów opiera się na stwierdzeniu charakterystycznych dolegliwości zgłaszanych przez pacjenta, a także na wynikach specjalistycznych badań wykorzystywanych przy diagnozowaniu chorób serca. Są to: EKG serca, badania laboratoryjne ujawniające czynniki ryzyka miażdżycy (tj. podwyższony poziom cholesterolu całkowitego LDL, trójglicerydów, poziom glikemii, morfologii) oraz markery martwicy mięśnia sercowego (troponiny, CK-MB), elektrokardiograficzna próba wysiłkowa, badania obrazowe.

Niedokrwienie serca – przyczyny i czynniki ryzyka

Miażdżyca tętnic wieńcowych odpowiedzialna jest za około 98% przypadków niedokrwienia serca. Również styl życia ma w tym przypadku ogromne znaczenie, chodzi tu m.in. o palenie papierosów, małą aktywność fizyczną, nadużywanie alkoholu, dietę obfitą w kalorie i tłuszcze.

Innymi potencjalnymi przyczynami niedokrwienia serca są:

• skurcz tętnicy wieńcowej, np. pod wpływem niektórych leków,
• zapalenie tętnic wieńcowych,
• zator tętnicy wieńcowej,
• anatomiczne wady tętnic wieńcowych,
• zatrucie tlenkiem węgla,
• uraz tętnicy wieńcowej,
• zmniejszenie podaży tlenu w stosunku do jego zapotrzebowania,
• długo utrzymująca się hipotensja, czyli spadek ciśnienia tętniczego,
• rozwarstwienie aorty,
• niedokrwistość,
• kardiomiopatia przerostowa (choroba związana z przerostem lewej komory serca),
• niewyrównana nadczynność tarczycy.

Istnieje ponadto jeszcze inna grupa czynników, która ma wpływ na ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca. Należy tu wymienić: nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, otyłość, podwyższony cholesterol (hipercholesterolemia), wiek (powyżej 55. roku życia u kobiet i powyżej 45. roku życia u mężczyzn).

Niedotlenienie serca – jakie są objawy?

Typowym i charakterystycznym objawem niedotlenienia mięśnia sercowego jest ból w klatce piersiowej.

Ból ten, w przypadku stabilnej choroby wieńcowej, ma charakter ucisku, gniecenia lub kłucia za mostkiem i może promieniować do szyi, żuchwy, lewego ramienia oraz barku, czasem także do nadbrzusza i okolicy międzyłopatkowej.

Ból tego typu powstaje w wyniku wysiłku fizycznego, stresu, ustępuje natomiast w spoczynku, a także przy przyjęciu leków rozkurczających naczynia wieńcowe – głównie nitrogliceryny. Nasilenie bólu jest zwykle większe w godzinach porannych, choć bywa, że wzmaga go chłodne powietrze czy obfity posiłek. Ból ten nie jest związany z pozycją ciała ani fazą cyklu oddechowego.

W przypadku ostrych zespołów wieńcowych, w tym zawału serca, ból ten nie ustępuje po zastosowaniu nitrogliceryny, a także po przerwaniu wysiłku fizycznego.

Niedokrwienie serca nie zawsze objawia się bólem. Mogą wówczas występować tzw. maski dławicy piersiowej, których objawami są: duszność, zmęczenie, omdlenia, zawroty głowy, nudności.

Choroba niedokrwienna serca – leczenie

W przypadku leczenia choroby niedokrwiennej serca każdy chory powinien przyjmować leki przeciwpłytkowe (aspiryna lub klopidogrel) oraz statyny (leki zmniejszające stężenie cholesterolu).

Dodatkowo, w celu zapobiegania dławicy piersiowej oraz zwiększenia tolerancji wysiłku, stosuje się beta-blokery (blokery kanału wapniowego) i długo działające azotany. U części chorych, u których nie udało się opanować objawów leczeniem zachowawczym, wskazane jest leczenie zabiegowe.

Pierwszą z technik leczenia inwazyjnego jest przezskórna interwencja wieńcowa – w skrócie PCI. Technika ta polega na wprowadzeniu przezskórnie narzędzi do tętnic wieńcowych, które są zwężone przez proces chorobowy – w celu ich udrożnienia i poszerzenia.

Drugim sposobem jest pomostowanie aortalno-wieńcowe (CABG) polegające na wszczepieniu podczas operacji kardiochirurgicznej pomostów naczyniowych, czyli bajpasów (bypass), które omijają zwężone odcinki tętnic wieńcowych. Wytworzenie sztucznych połączeń między aortą a tętnicami wieńcowymi poprawia ukrwienie mięśnia sercowego.