Nadciśnienie tętnicze - co to, przyczyny, prawidłowe ciśnienie

Co to jest ciśnienie tętnicze?

W uproszczeniu można przyjąć, że ciśnienie tętnicze jest to siła, z jaką krew oddziałuje na ścianki naczyń. Mięsień sercowy w trakcie skurczu powoduje wyrzut krwi na obwód, wtedy też ciśnienie jest wyższe i nazywamy je ciśnieniem tętniczym skurczowym. Podczas fazy rozkurczu mięśnia serca, ciśnienie spada i jest to ciśnienie rozkurczowe. Podczas badania wartości ciśnienia, wynik zapisujemy w postaci dwóch liczb, np. 120/80. Pierwsza z wartości oznacza ciśnienie skurczowe, druga – rozkurczowe, a wyraża się je w milimetrach słupa rtęci. Gdy podczas kilkakrotnych pomiarów, dokonanych w spoczynku, ciśnienie przekracza wartości graniczne uznane za prawidłowe, mówimy o nadciśnieniu. Wartości ciśnienia tętniczego ulegają zmianom zarówno z wiekiem jak i w cyklu dobowym.

Przeczytaj też: Jakie choroby mogą wywoływać nadciśnienie?

Ciśnienie tętnicze – prawidłowe wartości

Przez nadciśnienie tętnicze rozumie się utrwalone podwyższenie ciśnienia tętniczego (zarówno skurczowego, jak rozkurczowego) powyżej normy określanej obecnie, zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), jako 139 mm Hg dla ciśnienia tętniczego skurczowego („górnego”) oraz 89 mm Hg dla ciśnienia tętniczego rozkurczowego („dolnego”). Wprowadzono także pojęcie ciśnienia optymalnego, za które przyjmuje się wartości nie przekraczające 120/80 mm Hg. Diagnozę można postawić po dokonaniu kilku pomiarów. Prawidłowe leczenie nadciśnienia to takie, w trakcie którego osiąga się wartości nie wyższe niż 139/89 mm Hg. Normy te dotyczą obu płci, bez względu na wiek.

Wysokie ciśnienie tętnicze a zdrowie

Nadciśnienie tętnicze jest poważnym problemem społecznym, jest najczęściej występującą chorobą układu krążenia, a zarazem najczęstszą przyczyną rozwoju choroby niedokrwiennej serca i udarów mózgu. Szacuje się, że co czwarty Polak cierpi na to podstępne i trudne w leczeniu schorzenie. Największym zagrożeniem jest fakt, że nie zdajemy sobie sprawy z choroby, gdyż z reguły nie odczuwamy żadnych dolegliwości związanych z jej występowaniem. Zawroty głowy, uczucie kołatania serca – zwyczajnie bagatelizujemy.

Zobacz też: Podwyższone ciśnienie u dzieci – przyczyny, objawy, leczenie

Nieleczone nadciśnienie tętnicze:

• może prowadzić do zmian naczyniowych odpowiedzialnych za powikłania narządowe, m. in. serca, mózgu i nerek, co stanowi główny problem tej choroby i jest przyczyną większości zgonów z nią związanych,
• może być przyczyną poważnych arytmii serca,
• przyczynia się do przyspieszonego rozwoju choroby niedokrwiennej serca, która jest jednym z głównych czynników ryzyka zawału mięśnia serca,
• prowadzi do przerostu lewej komory serca i jej niewydolności,
• zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia udaru mózgu,
• może doprowadzić do niewydolności nerek, gdyż wysokie wartości ciśnienia tętniczego uszkadzają drobne naczynia w kłębuszkach nerkowych,
• sprzyja rozwojowi miażdżycy nie tylko w tętnicach wieńcowych, ale również w innych naczyniach, co sprawia, że u osób z nadciśnieniem częściej dochodzi do takich powikłań jak tętniak rozwarstwiający aorty czy niedokrwienie kończyn,
• prowadzi do zmian chorobowych w obrębie narządu wzroku, co sprzyja rozwojowi jaskry.

Nadciśnienie raz wykryte zazwyczaj musi być leczone do końca życia, a wartości ciśnienia regularnie kontrolowane przez pacjenta. Długotrwałość i mozolność leczenia nadciśnienia wymaga zaangażowania zarówno leczącego jak i leczonego.

Nadciśnienie tętnicze – przyczyny

90 % wszystkich stwierdzanych przypadków to nadciśnienie tętnicze pierwotne, czyli takie, którego przyczyn powstawania nie można dokładnie określić. Naukowcy podejrzewają, że u osób z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym, w powstawaniu choroby bierze udział wiele różnych mechanizmów, które prowadzą do podwyższonego wartości ciśnienia. Ważną rolę odgrywają czynniki dziedziczne.

Za główne czynniki ryzyka uważa się:

• wiek powyżej 60 lat,
• płeć męską,
• cukrzycę typu 2,
• zaburzenia przemiany lipidów,
• palenie papierosów.

Bywa, że nadciśnienie tętnicze jest wynikiem zaburzeń hormonalnych, zażywania niektórych leków, a nawet może wynikać z przyczyn neurologicznych. Powstawaniu nadciśnienia sprzyja też otyłość, nadużywanie alkoholu i zmniejszona aktywność fizyczna. Pewne znaczenie mogą odgrywać także czynniki środowiskowe.

Nadciśnienie tętnicze – zdaniem eksperta