Badanie Holter EKG to 24-godzinne badanie EKG, rejestrujące elektryczną pracę serca. Dzięki temu, że EKG holter trwa znacznie dłużej niż standardowy zapis EKG, wzrasta prawdopodobieństwo zdiagnozowania zaburzeń rytmu serca. Co może wykazać holter EKG? Badanie pozwala wykryć m.in.: bradykardię, tachykardię, migotanie przedsionków. Przygotowanie do holtera EKG nie jest konieczne, w trakcie testu nie wolno jednak używać niektórych urządzeń elektrycznych, w tym telefonów komórkowych.
Holter EKG – jak wygląda EKG serca w badaniu metodą Holtera?
Spis treści
Badanie Holtera – 24-godzinne EKG serca
Holter EKG to badanie kardiologiczne rejestrujące elektryczną pracę serca. W istocie jest to EKG serca, trwające 24 godziny.
Pierwszy raz badanie to wykonano w 1961 r. W trakcie 24-godzinnego zapisu urządzenie EKG rejestruje około 100 000 ewolucji rytmu serca. Dzięki temu, że badanie Holtera trwa znacznie dłużej niż standardowy zapis EKG, wzrasta prawdopodobieństwo odnalezienia patologii w jego zapisie.
Zdarza się, że badanie trwa ponad dobę. O tym, jak długo nosi się holter, decyduje lekarz. Urządzenie rejestrujące przypinane jest zazwyczaj do paska, co umożliwia pacjentowi normalne funkcjonowanie. Aparat wygląda jak walkman.
Holter serca przeprowadzany jest w trakcie normalnej, codziennej aktywności pacjenta. Dzięki temu zarejestrowane zmiany w zapisie EKG można powiązać z wykonywaną przez pacjenta w danym czasie czynnością lub występującymi objawami przebiegającymi, np. pod postacią kołatania serca, omdleń czy bólu w klatce piersiowej.
Co więcej, niektóre patologie/zaburzenia rytmu serca mogą się pojawić tylko w określonych sytuacjach, np. w trakcie snu lub wysiłku i to właśnie badanie EKG metodą Holtera, dzięki długiemu czasowi rejestracji, pozwala je zdiagnozować.
Rozwój technologiczny, a także samych aparatów Holtera, sprawił, że urządzenia rejestrujące ważą około 100–200 g. Standardowo stosuje się trzy odprowadzenia, jednak istnieje możliwość przeprowadzenia holtera 12-odprowadzeniowego (12-kanałowego), a więc tak, jak jest to w standardowym zapisie EKG. Czas rejestracji może wynosić nawet do kilkunastu dni, a sama rejestracja wykorzystuje cyfrowe techniki zapisu.
Zaletą badania holter EKG serca jest także fakt, że zapisy EKG mogą być przesyłane za pomocą internetu do wysoko wyspecjalizowanych ośrodków, gdzie są następnie analizowane i archiwizowane – pozwala to na wiarygodną interpretację wyników holtera i znacznie zwiększa jakość oceny zapisu.
Holter EKG – wskazania do badania serca
Jakie są wskazania do wykonania badania holter EKG? Wskazania do wykonania badania serca metodą Holtera możemy podzielić na trzy grupy:
- diagnostyczne (EKG holter wykrywa takie patologie, jak: zaburzenia rytmu serca, przewodzenia lub epizody niedokrwienia);
- związane z oceną: zastosowanej farmakoterapii (badanie holterem wykonuje się przed i po zastosowanym leczeniu – celem weryfikacji jego powodzenia), skuteczności zabiegów (wykonuje się np. holter po ablacji), funkcjonowania urządzeń wszczepialnych;
- prognostyczne – ocena rokowania w chorobach serca na podstawie rożnych parametrów, np. analizy zmienności rytmu, występowania arytmii, zmian w zakresie odcinka ST czy QT, stosowanych jako uzupełnienie standardowej oceny ryzyka nagłego zgonu sercowego.
Holter – kiedy jest wykorzystywany?
EKG serca metodą Holtera wykorzystuje się w:
- omdleniach – badanie to jest wskazane, gdy na podstawie badania klinicznego lub zmian w EKG spoczynkowym podejrzewa się kardiogenną przyczynę zasłabnięć lub zawrotów głowy;
- niewydolności serca – np. w ocenie arytmii, epizodów niedokrwienia, ocenie skuteczności zastosowanej terapii resynchronizującej serce (terapii przywracającej jednoczasowy skurcz prawej i lewej komory, w skrócie CRT);
- migotaniu przedsionków – badanie holterowskie wykorzystuje się np. do ujawnienia bezobjawowych, rzadko pojawiających się epizodów;
- stymulacji serca – np. w celu ustalenia wskazań do wszczepienia stymulatora lub oceny pracy wszczepionego już urządzenia wspomagającego pracę serca;
- kardiomiopatiach – np. w diagnostyce groźnych dla życia epizodów nieutrwalonego częstoskurczu komorowego;
- wrodzonych wadach serca – np. do oceny ryzyka nagłego zgonu sercowego (NZS), ponieważ część z wad serca związana jest ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia NZS – należy do nich np. tetralogia Fallota, przełożenie wielkich pni tętniczych;
- ocenie kardiotoksyczności – np. leków onkologicznych.
Holter EKG stosowany jest w chorobach nerwowo-mięśniowych. W niektórych genetycznie uwarunkowanych chorobach z tej grupy dochodzi do uszkodzenia serca. Mogą wystąpić: kardiomiopatia rozstrzeniowia, przerostowa, restrykcyjna, a także różne zaburzenia rytmu i przewodzenia mogące stanowić zagrożenie dla życia pacjenta.
Holter serca – jak wygląda badanie i jak się przygotować?
Założenie holtera w gabinecie nie wymaga specjalnych przygotowań. Ważne jest jedynie przygotowanie skóry w miejscu, w którym planuje się przyklejenie elektrod. Polega to na usunięciu z niej owłosienia u mężczyzn, a także ewentualnym złuszczeniu naskórka oraz odtłuszczeniu.
Elektrody przyklejone do skóry muszą dobrze przylegać – niektóre urządzenia są w stanie sygnalizować, czy elektrody zostały przymocowane prawidłowo. W badaniu rozmieszczenie elektrod i ich prawidłowe przytwierdzenie decyduje o wiarygodności wyniku. Najlepiej ubrać się w niekrępującą, luźną bluzkę lub koszulę umożliwiającą wygodne odsłonięcie klatki piersiowej.
Poza tym, jak wspomniano, rejestracja zapisu EKG trwa około 24 h, w trakcie których pacjent prowadzi normalną aktywność życiową, dlatego w celu optymalnej diagnostyki wymagana jest jego współpraca. Pacjent proszony jest o prowadzenie dzienniczka, w którym odnotowuje rodzaj i czas wykonywanej czynności, a także momenty złego samopoczucia i towarzyszące im objawy lub inne występujące dolegliwości. Praktycznie każdy z aparatów holter posiada przycisk „event”, naciskany w przypadku powyżej opisanych sytuacji – ułatwia to odnalezienie adekwatnych do notatek pacjenta fragmentów zapisu EKG.
Badanie Holtera – czego nie wolno robić?
Do niedawna w czasie holtera EKG nie wolno było się kąpać i brać prysznica. W chwili obecnej dostępne są wodoodporne urządzenia rejestrujące, jednak należy się upewnić, czy dany aparat, a także zapis, nie ulegną zniszczeniu w kontakcie z wodą.
Należy unikać stosowania koców elektrycznych, wykrywaczy metali, urządzeń wysokiego napięcia i źródeł promieniowania magnetycznego podczas badania holterem. Telefon komórkowy trzymany bezpośrednio przy urządzeniu rejestrującym także może zakłócać prawidłowy zapis. W czasie badania nie wolno także samodzielnie zmieniać żadnych ustawień urządzenia.
Holter EKG w ciąży może być wykonywane na każdym jej etapie. Badanie nie boli, bezpieczne jest także dla dziecka.
Co może wykryć holter EKG?
EKG metodą Holtera może wykazać różnego rodzaju zaburzenia pracy serca, do których należą m.in.: bradykardia i tachykardia (prawidłowa czynność serca wynosi 60–100 uderzeń/minutę), kołatanie serca czy migotanie przedsionków.
Bradykardia
Test Holtera pozwala wykryć stan, w którym częstość akcji serca wynosi poniżej 50–60 uderzeń na minutę. Fizjologicznie bradykardia występuje podczas snu, a także u sportowców. Objawami bradykardii mogą być:
- zawroty głowy,
- osłabienie,
- ogólne zmęczenie i zaburzenia równowagi.
Tachykardia
Metodę Holtera wykorzystuje się również w diagnostyce tachykardii. Występuje wówczas, gdy częstość akcji serca wynosi powyżej 100 uderzeń/minutę. Przyspieszone bicie serca jest odpowiedzią na stres, wysiłek fizyczny.
Objawami tachykardii mogą być: kołatanie serca, duszność lub ból w klatce piersiowej, zawroty głowy.
Kołatanie serca
Kołatanie serca – jest to subiektywne odczucie pacjenta, które występuje podczas przyspieszonego bicia serca. Kołatanie może wystąpić w następstwie: zwiększonego wysiłku, po alkoholu, papierosie, niedokrwistości, nadczynności tarczycy, gorączki, zaburzeń rytmu serca, w odpowiedzi organizmu na czynnik stresowy. Do objawów kołatania serca należą: ból serca, przyspieszone bicie serca, bladość, osłabienie, zmniejszona koncentracja.
Migotanie przedsionków
Migotanie przedsionków jest najczęściej występującym zaburzeniem rytmu. U chorych z migotaniem przedsionków depolaryzacja mięśniówki przedsionków jest całkowicie zaburzona. Depolaryzacja nie prowadzi do skutecznego skurczu przedsionków. Lekarz podczas badania pacjenta stwierdza niemiarową czynność pracy serca oraz deficyt tętna na obwodzie. Fala tętna, badana zazwyczaj na tętnicy promieniowej, nie pokrywa się z pracą serca.
W badaniu EKG podczas migotania przedsionków nie stwierdza się załamków P i występuje niemiarowy rytm komór.
Holter – wynik badania
24-godzinna elektryczna praca serca zapisywana jest bezpośrednio w urządzeniu rejestrującym lub na karcie pamięci umieszczanej w jego wnętrzu. Po zakończeniu badania i zdjęciu urządzenia cały wykonany zapis wgrywany jest do komputera, w którym odbywa się jego analiza.
Są dwie metody:
- tradycyjna, czyli tzw. szybka analiza wykonywana po zakończeniu badania,
- analiza w czasie rzeczywistym – umożliwiająca ocenę badania już w trakcie trwania zapisu.
W ramach analizy zapisu holtera EKG na podstawie morfologii zespołów QRS klasyfikuje się je do odpowiednich grup (np. prawidłowe, nieprawidłowe, komorowe, wystymulowane, itp.), ocenia częstość rytmu serca (a także przedstawia się ją w postaci dobowej oraz godzinowej), dobowe zmiany odcinka ST oraz identyfikuje się epizody arytmii. Gotowy wynik holtera EKG znacząco ułatwia lekarzowi prowadzącemu nie tylko postawienie trafnej diagnozy, ale także wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Należy jednak pamiętać, że badanie serca metodą Holtera posiada pewne ograniczenia, do których należą:
- dobowa zmienność wyników;
- niemożność uchwycenia patologicznych epizodów, np. migotania przedsionków, pojawiających się rzadziej niż raz na 24 godziny;
- brak współpracy pacjenta;
- artefakty techniczne związane z np. odklejeniem elektrod w trakcie badania, zakłóceniami w zapisie, wynikającymi z pracy urządzeń, w pobliżu których pacjent przebywał w trakcie badania.
Holter – wypowiedź kardiologa
Wypowiedź kardiologa
Monitorowanie metodą holtera EKG polega na zbieraniu przez 24 h (lub dłuższy okres czasu) EKG z 3 lub 5 elektrod przymocowanych do klatki piersiowej. Daje to możliwość oceny częstości rytmu serca w ciągu doby, pozwala sprawdzić, czy pojawiły się zaburzenia rytmu w tym czasie lub czy występują cechy niedokrwienia mięśnia sercowego w analizowanym sygnale. Holter jest urządzeniem wykorzystywanym do diagnostyki arytmii oraz pomocnym w diagnostyce choroby wieńcowej.
Monitorowanie ciśnienia tętniczego holterem polega na przetworzeniu sygnałów zbieranych z miernika zakładanego w postaci mankietu, z czujnikiem na ramieniu, który w odpowiednich odstępach czasu mierzy ciśnienie w okresie całej doby. Dzięki takiemu pomiarowi możliwe jest postawienie rozpoznania nadciśnienia u tych pacjentów, u których lekarz miał wątpliwości.
W czasie badania Holtera możliwe jest również sprawdzenie, czy ciśnienie tętnicze jest prawidłowo kontrolowane, czy nie ma charakteru nadciśnienia białego fartucha – czyli wzrostu ciśnienia tylko w gabinecie lekarskim, co jest spowodowane stresem. Analizując wyniki z badania Holtera lekarz może również zastanowić się, w jaki sposób należy rozłożyć leki nadciśnieniowe w ciągu całej doby, tak aby ciśnienie było kontrolowane w sposób doskonały. Dzięki metodzie Holtera możemy kontrolować również inne sygnały, takie jak: wysycenie krwi tlenem (tzw. SpO2) lub monitorować całodobowo elektroencefalogram.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- „Anatomia i fizjologia człowieka” Michajlik Aleksander, Ramotowski Witold, wyd. 2013 r.
Opublikowano: 12.08.2024;
Oceń:
4.3
434
Komentarze i opinie (0)