Hipertensjolog – lekarz (specjalista) od nadciśnienia tętniczego

Czym zajmuje się hipertensjologia?

Hipertensjologia to dziedzina medycyny zajmująca się leczeniem nadciśnienia tętniczego różnego pochodzenia, bez względu na przyczynę (wtórne, samoistne, złośliwe).

Nadciśnienie (hipertensja) jest obecnie bardzo istotnym problemem. Szczególnie dotknięte są nim kraje rozwinięte, w których społeczeństwo starzeje się. W Polsce problem nadciśnienia dotyczy około 9 milionów osób. Ogromna większość przypadków dotyczy tzw. nadciśnienia tętniczego pierwotnego, czyli takiego, które nie ma jednoznacznej przyczyny. Na rozwój nadciśnienia ma wpływ wiele czynników środowiskowych i genetycznych. Należą do nich:

• nadmierne spożycie soli,
• mała aktywność fizyczna,
• przewlekły stres, związany np. z pracą,
• otyłość i zaburzenia lipidowe,
• palenie papierosów.

W Polsce choroby układu krążenia są przyczyną aż 46 proc. zgonów. Nadciśnienie tętnicze jest ważnym czynnikiem ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, takich jak udar mózgu i zawał serca. Sprzyja również rozwojowi retinopatii nadciśnieniowej, przewlekłej choroby nerek i tętniaków.

Jednocześnie stwierdza się, że spośród wszystkich osób chorujących w Polsce na nadciśnienie, prawidłowo leczonych jest zaledwie 26 proc. Na taki stan rzeczy ma wpływ wiele czynników: utrudniony dostęp do lekarzy od nadciśnienia, zła sytuacja ekonomiczna, niestosowanie się do zaleceń przez pacjentów oraz nieprawidłowe prowadzenie terapii przez lekarza.

Profilaktyka nadciśnienia przez zachęcanie ludzi do zmiany trybu życia oraz prawidłowe leczenie u osób, których już dotyczy ten problem jest więc kluczowe.

Zobacz też: Podwyższone ciśnienie u dzieci – przyczyny, objawy, leczenie

Specjalista hipertensjolog – lekarz od leczenia nadciśnienia

Hipertensjologia jest specjalizacją lekarską powołaną w 2006 roku w celu poprawy wykrywania nadciśnienia i jakości leczenia przy współpracy z lekarzami innych specjalności, takich jak: kardiologia, diabetologia i nerfrologia. Powstanie specjalizacji z hipertensjologii ma również zmienić świadomość społeczeństwa poprzez pokazanie pacjentom jak istotny jest problem nadciśnienia.

Czas trwania specjalizacji dla lekarza, który posiada już inną specjalizację, wynosi 2 lata. Dlatego zakłada się stopniową poprawę aktualnej sytuacji w dłuższej perspektywie czasu. W 2017 roku liczba hipertensjologów w Polsce wynosiła 337 osób, a z każdym rokiem rośnie ona o kilka procent.

Przeczytaj też: Jakie choroby mogą wywoływać nadciśnienie?

Wizyta u hipertensjologa – skierowanie

Pacjent jest kierowany do hipertensjologa najczęściej przez lekarza rodzinnego lub kardiologa Część lekarzy może diagnozować pacjenta posiadając dwie specjalizacje – kardiolog i hipertensjolog. Diagnostyka nadciśnienia rozpoczyna się zwykle od lekarza POZ.

Choroba ta przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów i często jest wykrywana przypadkowo podczas badania ciśnienia. Dlatego bardzo istotne są samodzielne pomiary, np. własnym ciśnieniomierzem czy urządzeniem dostępnym w aptece. Jeżeli pomiary wykażą podwyższone wartości ciśnienia, wówczas pacjent może otrzymać skierowanie do hipertensjologa.

Lekarz rozpoznaje hipertensję, jeśli stwierdzi w co najmniej 2 pomiarach podczas co najmniej 2 różnych wizyt wartość ciśnienia skurczowego większą niż 139 mm Hg i/lub rozkurczowego większą niż 89 mm Hg. Następnym krokiem jest ustalenie przyczyny tego stanu. Jeśli nie leży ona np. w problemach z nerkami czy zaburzeniach hormonalnych, rozpoznaje się nadciśnienie pierwotne.

Czy nadciśnienie tętnicze daje objawy?

Konieczna jest ocena ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i powikłań nadciśnienia przez wykonanie kolejnych badań. Spośród badań laboratoryjnych zleca się morfologię krwi, badanie elektrolitów, poziomu glukozy, triglicerydów i cholesterolu. Wykonuje się również badanie moczu w celu oceny stopnia uszkodzenia nerek.

Jakie badania zleca hipertensjolog?

Do pozostałych badań jakie może zlecić lekarz hipertensjolog należą:

• EKG 12-odprowadzeniowe i ewentualnie badanie metodą Holtera,
• całodobowa rejestracja ciśnienia tętniczego,
• badanie echokardiograficzne w celu oceny przerostu lewej komory serca,
• badanie USG tętnic szyjnych, tętnic obwodowych i jamy brzusznej w celu oceny zmian miażdżycowych,
• ocena prędkości fali tętna,
• badanie dna oka i ocena siatkówki pod kątem retinopatii nadciśnieniowej,
• ocena wskaźnika kostka-ramię,
• doustny test tolerancji glukozy,
• badanie USG tętnic nerkowych.

Jak leczy specjalista od nadciśnienia tętniczego?

Leczenie nadciśnienia ustala się indywidualnie dla każdej osoby. Pacjentom z niewielkim nadciśnieniem i brakiem istotnych chorób towarzyszących zaleca się modyfikację stylu życia, w skład której wchodzą: zmniejszenie masy ciała, modyfikacja diety, zmniejszenie spożycia soli, regularna aktywność fizyczna, zmniejszenie spożycia alkoholu i zaprzestanie palenia papierosów.

Jeśli to nie przyniesie zamierzonego efektu lub pacjent nie będzie stosował się do zaleceń, rozpoczyna się farmakoterapię. U osób z nadciśnieniem większego stopnia lub obarczonych innymi chorobami terapię rozpoczyna się od włączenia leków na nadciśnienie.

Dostępnych jest 5 głównych grup leków: diuretyki, beta-blokery, blokery kanału wapniowego, inhibitory konwertazy angiotensyny i blokery receptora angiotensyny. Leczenie rozpoczyna się od jednego leku, ale preparaty można też łączyć w różnych kombinacjach. Zadaniem specjalisty od nadciśnienia tętniczego jest odpowiednie dobranie leków dla danej osoby, modyfikacja dawek, dodawanie lub odejmowanie poszczególnych preparatów. Nie powinno się zmieniać dawkowania samodzielnie.

Lekarz hipertensjolog – cena wizyty

Aktualnie liczba specjalistów hipertensjologii w stosunku do liczby pacjentów jest o wiele za mała, stąd słaba dostępność. W większych miastach praktykę prowadzi od kilkunastu do kilkudziesięciu specjalistów. Poza nimi dostęp do lekarza jest utrudniony.

Poradnia hipertensjologiczna zlokalizowana jest zazwyczaj przy szpitalu czy klinice kardiologicznej. Czas oczekiwania na wizytę w poradni w ramach umowy NFZ jest bardzo zróżnicowany i wynosi od kilkunastu do nawet 200 dni. W przypadku poradni prywatnych koszt wizyty mieści się w zakresie 100–200 zł. Czasami w ramach tej ceny lekarz oferuje badania, takie jak EKG lub ECHO serca.