Ciężkie nogi – przyczyny i domowe sposoby na uczucie ciężkich nóg

Co oznacza uczucie ciężkich nóg?

Odczucie określane jako ciężkie nogi to dość częsty problem w codziennej praktyce lekarza, którego nie można ignorować. Dotyczy w którymś momencie życia prawie połowy populacji, zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Wystąpić może w każdym wieku, przy czym zwykle daje się we znaki w okolicach 45.–55. roku życia i później.

Rzadko jest to objaw samodzielny – typowymi towarzyszącymi dolegliwościami są:

• obrzęki wokół kostek,
• piekący lub kłujący ból łydek i stóp,
• skurcze mięśni,
• zmiany na skórze.

Przyczyną ciężkich nóg jest często zastój krwi w żyłach kończyn dolnych. Aby wrócić do serca, krew z żył dolnej części ciała musi pokonać siły ciążenia. Pomaga w tym pompa mięśniowa, czyli kurczące się mięśnie kończyn dolnych (uciskające na naczynia i przyspieszające przepływ) oraz zastawki żylne (zapobiegające cofaniu się krwi).

Zobacz też: Ból kostki – przyczyny bólu w kostce, sposoby leczenia i rehabilitacji

W przypadku nawet niewielkiej patologii w ich obrębie, braku działania pompy mięśniowej (siedzenie, bezruch) fizjologicznie działające siły mogą okazać się niewystarczające i powodować osłabienie powrotu żylnego, a w konsekwencji uczucie ciężkich, bolesnych nóg.

W przypadku, gdy niewydolny staje się układ żył głębokich, krew próbuje przedostawać się do serca drobniejszymi żyłami powierzchownymi, które poszerzając się, mogą być uwidocznione w postaci żylaków kończyn dolnych.

Przeczytaj również: Skurcze stóp – przyczyny, leczenie, ćwiczenia

Ciężkie nogi – przyczyny

Jak już wspomniano, uczucie ciężkich nóg to częsty objaw choroby żył, ale nie tylko. Objaw może towarzyszyć w pełni zdrowym, aktywnym fizycznie osobom. Typowe przyczyny ciężkich nóg to:

• przewlekła niewydolność żylna (żylaki nóg);
• zakrzepica żył głębokich;
• niewydolność serca – serce, nie mogąc efektywnie przepompowywać krwi do tętnic, powoduje jej zaleganie w żyłach obwodowych, które stają się przepełnione, z czasem częściowo przepuszczalne, z wszelkimi tego konsekwencjami – obrzękami, bólem, uczuciem ciężkości nóg;
• intensywne ćwiczenia fizyczne – w trakcie ćwiczeń przepływ krwi (dzięki efektywnie działającej pompie mięśniowej) jest znacznie wzmożony, a naczynia rozszerzone, aby dostarczyć mięśniom odpowiednią ilość tlenu i składników odżywczych; tuż po zaprzestaniu wysiłku naczynia żylne nadal pozostają szerokie, podczas gdy pompa jest już nieaktywna; powoduje to zastój krwi i w konsekwencji uczucie ciężkości kończyn dolnych;
• długotrwałe unieruchomienie, długa podróż samolotem, samochodem;

Uczucie ciężkości nóg bardzo często pojawia się także w ciąży. W tym przypadku za przyczyną ciężkości nóg i ich obrzęku stoją również odmienności hormonalne – wyższy poziom estrogenów działa rozluźniająco na naczynia żylne.

Fizjologicznie w czasie ciąży zwiększa się ilość krwi, a powiększająca się macica wywiera ucisk na żyły znajdujące się w jamie brzusznej. Dochodzi do wypełniania się żył powierzchownych, które jednak nie są w stanie całkowicie i sprawnie zastąpić układu żył głębokich – powstają m.in. pajączki naczyniowe i żylaki.

Czytaj również: Choroba Pompego – co to jest? Przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Objawy towarzyszące uczuciu ciężkich nóg

Zwykle uczucie ciężkich nóg pojawia się po raz pierwszy po dłuższym staniu, szczególnie w okresie letnim, gdy jest ciepło. Towarzyszący obrzęk i uczucie rozpierania nasila się wraz z biegiem dnia, prowadząc nawet do trudności z chodzeniem.

Po odpoczynku nocnym dolegliwości wycofują się, jednak z wysokim prawdopodobieństwem nawrócą. Może to być zwiastun poważniejszej choroby. Inne towarzyszące ciężkim nogom objawy to:

• opuchnięte kostki i stopy,
• mrowienie nóg, drętwienie nóg (parestezje),
• swędzenie skóry,
• kłujący, piekący ból nóg,
• skurcze mięśni i bolesne skurcze łydek,
• teleangiektazje (pajączki naczyniowe – pajączki na nogach), żylaki,
• zmiany skórne, a w zaawansowanych i długotrwałych przypadkach owrzodzenia podudzi.

Co na ciężkie nogi – leczenie

W przypadku ciężkich nóg na podłożu choroby żył, zanim rozwiną się powikłania w postaci np. żylaków kończyn dolnych, lekarze często zalecają stosowanie preparatów doustnych oraz maści, kremów i balsamów zawierających w składzie substancje, takie jak m.in.:

• diosmina i hesperydyna – mają one działanie przeciwobrzękowe,
• heparyna – przeciwdziała zakrzepom,
• rutyna, witamina C – odpowiadają za prawidłowy stan ściany naczyń i jej przepuszczalność,
• mentol – działa chłodząco i kojąco.

Oprócz tego zalecane jest też stosowanie rajstop czy podkolanówek o stopniowanym ucisku, zapobiegającym powstawaniu żylaków.

Wyżej wymienione preparaty są w większości dostępne bez recepty, zatem stosować je można nawet profilaktycznie. Oczywiście przed ich użyciem wskazane jest skonsultowanie się z lekarzem, który rozważy zasadność wprowadzenia preparatów oraz ich ewentualne interakcje z dotychczas przyjmowanymi lekami.

Domowe sposoby na ciężkie nogi

Oprócz przyjmowania odpowiednich preparatów i suplementów diety, często niewielka modyfikacja stylu życia lub schematu zachowań pozwala zapobiec pojawieniu się objawów ciężkich nóg lub w miarę szybko je wyeliminować. Należy przestrzegać kilku wskazówek:

• leżenie z nogami uniesionymi w górę, powyżej tułowia – to prosty i skuteczny sposób na ciężkie nogi; można podłożyć pod nogi poduszkę lub koc, co ułatwia powrót żylny i sprawia, że obrzęki i uczucie ciężkich nóg znikają;
• regularna, umiarkowana aktywność fizyczna – spacery, sporty zapewniające stymulację pompy mięśniowej i stałe utrzymanie naczyń w dobrym stanie;
• odpowiednia dieta – najlepiej z ograniczoną ilością soli (wpływa ona na gromadzenie wody w organizmie), bogata w błonnik, umożliwiająca utratę zbędnych kilogramów (w przypadku nadwagi i otyłości);
• chłodny prysznic, który spowoduje zmniejszenie obrzęków wokół kostek, osłabi uczucie swędzenia i ciężkości nóg wskutek m.in. skurczu naczyń;
• unikanie sauny, gorących kąpieli, które powodują dalsze rozszerzanie się naczyń kończyn dolnych i nasilanie objawów;
• unikanie długiego unieruchomienia – robienie przerw w podróży, ćwiczenia mięśni nóg (napinanie łydek, krążenia stopami, ruchy palcami stóp) w trakcie pracy siedzącej.
• unikanie zakładania nogi na nogę – utrudnia to przepływ krwi i nasila uczucie ciężkich nóg.