Złamana szczęka – jakie są objawy, jak wygląda leczenie, czy potrzebna operacja?

Złamana szczęka – przyczyny

Czaszka człowieka zbudowana jest z 16 kości. Gdy siła przyłożona do czaszki jest wyższa niż wytrzymałość kości, dochodzi do ich pęknięć i złamań. Powstają one w mechanizmie bezpośrednim lub pośrednim.

Najczęściej do złamań w obrębie czaszki dochodzi na skutek pobicia, po uderzeniu przez drugą osobę. W Polsce ta przyczyna stoi na pierwszym miejscu. Złamana żuchwa czy szczęka występuje też często po wypadku komunikacyjnym czy w zakładzie pracy.

To też może Cię zainteresować: Wyrywanie ósemki – czy ekstrakcji boli?

Uszkodzenie szczęki i żuchwy występuje także w sporcie. W zależności od mechanizmu urazu mogą złamać się różne części twarzoczaszki. Są one bardzo niebezpieczne – ze względu na umiejscowienie nieopodal mózgu.

Pęknięta szczęka (czy też złamana) daje szereg nieprzyjemnych dolegliwości sięgających aż oczodołu – stąd wysokie niebezpieczeństwo tych urazów. Bardzo często urazem objęta jest też kość jarzmowa.

Czytaj również: Skrzep po wyrwaniu zęba

Złamana szczęka – objawy

Uraz szczęki czy żuchwy niesie za sobą szereg nieprzyjemnych dolegliwości. W pierwszej kolejności pacjent odczuwa silny ból szczęki lub żuchwy – w zależności od miejsca przyłożenia siły.

W następnej kolejności dochodzi obrzęk, czyli narastająca opuchlizna tkanek miękkich w okolicach objętych urazem. Poszkodowani nierzadko mają wrażenie, jakby głowa powiększyła dwukrotnie swój pierwotny wymiar.

Po urazach twarzoczaszki występuje zaburzenie zgryzu – zęby szczęki i żuchwy „nie pasują” do siebie. Ponadto może dojść do wybicia zęba/zębów. Kość żuchwy jest mimo wszystko cienką kością – po urazie zazwyczaj dochodzi do jej złamania w różnych miejscach.

Często mamy do czynienia ze złamaniem żuchwy z przemieszczeniem, czasem diagnoza brzmi: złamanie wyrostka kłykciowego żuchwy. Przy tego typu urazach może dojść do niedoczulicy (mrowienia) dolnej wargi na skutek podrażnienia nerwu.

Krew z nosa, krwawienia, posiniaczenia – to wszystko jest także konsekwencją złamania. W niektórych przypadkach żuchwa zbacza z prawidłowego toru przywodzenia/odwodzenia.

Zobacz też: Opuchlizna od zęba – jakie są przyczyny?

Złamanie szczęki – co robić po urazie, jakie badania wykonać?

Pierwsza pomoc polega na skierowaniu rannego do chirurga urazowego, a najlepiej do specjalisty z zakresu chirurgii szczękowo-twarzowej. Lekarze specjaliści wykonają w ambulatoryjnych warunkach niezbędne badania, które potwierdzą, że mają do czynienia ze złamaniem żuchwy lub szczęki.

Podstawowym badaniem, które powinni wykonać w przypadku złamania żuchwy jest pantomografia. Jednak najlepszym z dostępnych badań jest wykonanie tomografii komputerowej (np. CBCT). Nie możemy pozwolić choremu otwierać ust, mówić, przyjmować pokarmów.

Sprawdź również: Mrowienie i drętwienie ust – przyczyny, objawy, leczenie

Do pierwszej pomocy w przypadku złamania żuchwy zalicza się także obwiązanie głowy elastycznym materiałem tak, aby żuchwa była dociśnięta do szczęki – należy wykonać prowizoryczną procę bródkową.

Pacjentowi najlepiej nie podawać żadnych płynów, nawet przez słomkę, bo być może konieczny będzie zabieg operacyjny, a znieczulenie ogólne wymaga od pacjentów wstrzemięźliwości w jedzeniu i piciu na kilka godzin przed operacją.

Zobacz też: Ból po wyrwaniu zęba – ile trwa, jak się go pozbyć?

Złamanie szczęki – drutowanie i inne metody leczenia

Leczenie złamań szczęki i żuchwy można prowadzić na kilka sposobów, w zależności od rodzaju oraz okolicy złamania. Wśród nich wyróżnia się leczenie: zachowawcze, chirurgiczne oraz mieszane (zachowawczo-chirurgiczne).

Najważniejszym etapem leczenia jest unieruchomienie odłamów kostnych, które zapobiega przed ich przemieszczeniom. W leczeniu zachowawczym stosuje się specjalne szyny stabilizujące odłamy kostne. Do tego celu można wykorzystać własne protezy pacjenta lub np. aparat Gunninga.

Nastawianie szczęki poprzedza etap szynowania. Po kilku tygodniach noszenia „aparatu” następuje zrost kości. Ile trwa? Średnio 6–8 tygodni. Drutowana szczęka jest bardzo niekomfortowa i niehigieniczna dla pacjenta.

Wśród metod chirurgicznych wymienia się osteosyntezę. Operacja żuchwy czy szczęki wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym. Odłamy kostne zespajanie zostają s pecjalną płytką.

To też może Cię zainteresować: Jakie powikłania mogą wystąpić po usunięciu zęba?

Operacja szczęki – powikłania

Metody zachowawcze czasem nie wystarczają, gdy wystąpi złamanie szczęki czy złamanie żuchwy. Drutowanie może nie przynieść pożądanego efektu bądź w ogóle jest przeciwwskazane. Wówczas wykonuje się operację.

Tak jak każdy zabieg operacyjny, również operacja szczęki może nieść za sobą powikłania. Zalicza się do nich rozejście brzegów rany i zakażenie tkanek miękkich oraz kości. W wyniku tego może dojść do zapalenia, ropni czy nawet ropowicy. Wówczas prócz unieruchomienia należy wdrożyć leczenie przeciwbakteryjne antybiotykami.

Przy złym złożeniu odłamów kostnych może powstać staw rzekomy. Potwierdza się to na podstawie rentgenogramów oraz badania klinicznego polegającego na ruchomości odłamów kostnych. Jeśli do urazu dojdzie w okresie wzrostu, żuchwa czy szczęka mogą mieć niewłaściwy rozwój bądź zahamowany wzrost. Oprócz tego mogą wystąpić problemy z wyrzynaniem zębów, ze stawem skroniowo-żuchwowym. W takim przypadku konieczna jest rehabilitacja.

Przeczytaj też: Ból ósemki – domowe sposoby, leczenie

Złamanie żuchwy – rehabilitacja

Przed przystąpieniem do rehabilitacji niezbędne jest przestrzeganie zaleceń lekarskich w trakcie leczenia. Pacjenci zastanawiają się, w jaki sposób żyć, gdy jest złamana żuchwa. Co jeść? Jak uczestniczyć w normalnym życiu?

Stan po złamaniu żuchwy i szczęki wymaga specjalnej troski. Należy szczególnie dbać o higienę jamy ustnej, aby zapobiec zakażeniom rany. Można przyjmować tylko papkowate, płynne pokarmy, najczęściej spożywane przez słomkę. Trzeba stawiać się systematycznie na wizyty wyznaczone w poradni chirurgii szczękowo-twarzowej czy chirurgii stomatologicznej.

Nie można obciążać organizmu, trzeba zrezygnować z nałogów. Pacjenci zazwyczaj otrzymują zwolnienie lekarskie z pracy. Po prawidłowym zrośnięciu kości można przejść rehabilitację w zakresie różnych specjalizacji stomatologicznych, począwszy od ortodoncji, a skończywszy na protetyce stomatologicznej. Ważna jest także terapia dotycząca stawu skroniowo-żuchwowego.