Ścieranie zębów (starte szkliwo) – jakie są przyczyny i jak leczyć starte zęby?

Starte zęby – do czego prowadzi ścierania szkliwa?

Szkliwo pokrywające zęby jest najtwardszą tkanką w ludzkim organizmie. Ścieranie się zębów jest naturalnym procesem postępującym wraz z wiekiem. Mimo to istnieją sytuacje, w których mamy do czynienia ze ścieraniem szkliwa zębów znacznie wcześniej, co nie jest sytuacją fizjologiczną i wymaga leczenia.

Dochodzi wtedy do odsłonięcia zębiny, czyli tkanki znajdującej się pod szkliwem. Jest ona strukturą podatną na różne bodźce, co skutkuje wrażliwością zęba na zimno czy ciepło. Dodatkowo może dojść do podrażnienia miazgi zęba (najbardziej wewnętrznej struktury zęba), samoistnych dolegliwości bólowych i konieczności leczenia kanałowego.

Charakterystyczne są zaburzenia okluzji zębów, czyli prawidłowych kontaktów między nimi. Mogą one powodować: trudności w przeżuwaniu i mówieniu, dolegliwości bólowe mięśni oraz stawów skroniowo-żuchwowych czy bóle głowy. Dodatkowo wad zgryzu część zębów może być poddana zwiększonym siłom żucia. Takie przeciążenie powoduje ścieranie się szkliwa, a w niektórych przypadkach także zębiny.

To też może Cię zainteresować: Co oznacza ból czubka głowy?

Częstą sytuacją, zwłaszcza u osób starszych, jest obecność zębów przednich, natomiast brak zębów przedtrzonowych i trzonowych. Tylne zęby są przystosowane do miażdżenia i rozcierania pokarmu. Gdy ich brakuje, funkcje te przejmują delikatniejsze zęby przednie, które posiadają inną budowę niż masywniejsze zęby trzonowe. Powoduje to szybkie ścieranie się zębów.

Poza defektem estetycznym, dochodzi do obniżenia wysokości zwarcia, co powoduje bóle mięśniowe i stawowe, a także postarza wygląd twarzy.

Starte, zniszczone zęby – niewłaściwa higiena jamy ustnej?

Szkliwo może ścierać się nie tylko na powierzchniach zgryzowych (czyli tych kontaktujących się z zębami przeciwstawnymi), ale także na powierzchniach bocznych. Dochodzi do tego w wyniku używania szczoteczki o zbyt twardym włosiu oraz wykonywaniu ruchów szorujących.

Dodatkowo starcie szkliwa jest nasilone przy używaniu past wybielających (są bardziej ścierne niż zwykłe pasty) oraz po zjedzeniu pokarmów lub wypiciu napojów zawierających kwasy (rozpuszczają one szkliwo, przez co jest ono bardziej podatne na ścieranie, czego wynikiem są zniszczone zęby).

Zniszczone szkliwo i starte zęby – co robić?

Sama odbudowa zębów, choć ważna, jest niewystarczająca, ponieważ przy braku leczenia przyczyny zniszczonego szkliwa, problem prędzej czy później powróci. W przypadku niewłaściwej higieny jamy ustnej prowadzącej do ścierania zębów wystarczy zmiana metody szczotkowania i szczoteczki (najlepiej o włosiu średnim).

Jeśli chodzi o braki zębowe, koniecznie jest ich uzupełnienie za pomocą protez ruchomych lub uzupełnień stałych. Z kolei leczenie ortodontyczne pomoże przy wadach zgryzu.

Natomiast leczenie bruksizmu jest trudniejsze i długotrwałe. Obejmuje ono co najmniej kilka wizyt u lekarza, a nierzadko kontrolę zachowań do końca życia. Przede wszystkim ważna jest obserwacja własnych zachowań – należy zaprzestać zaciskania zębów oraz zgrzytania nimi.

Dodatkowo podczas wizyty lekarz zademonstruje relaksacyjne ćwiczenia na żuchwę pozwalające rozluźnić mięśnie żucia – ich zwiększone napięcie odpowiada za objawy bruksizmu.

Szyna zgryzowa i płytka relaksacyjna na ścieranie zębów

Lekarz może także wykonać wycisk i zlecić technikowi wykonanie szyn zgryzowych lub specjalnych aparatów, takich jak relaksacyjna płytka podjęzykowa. Szyny zgryzowe (zakładane najczęściej na noc) są przykładem leczenia objawowego, które zapobiega niszczeniu zębów.

Natomiast relaksacyjna płytka podjęzykowa na ścieranie zębów (w skrócie RPP) umożliwia leczenie przyczynowe, czyli leczenie źródła problemu, jakim są nadmiernie aktywne mięśnie.

Jest to niewielkiej grubości płytka o kształcie przypominającym podkowę, umieszczana tuż za dolnymi zębami (najczęściej na noc). Powoduje ona zmianę ułożenia poszczególnych mięśni, co prowadzi do ich relaksacji.

W bardzo rzadkich przypadkach (zazwyczaj bardzo zaawansowanych) lekarz może przepisać leki uspokajające, zmniejszające napięcie mięśni żuchwy.

Należy jednak pamiętać, że jest to leczenie uzupełniające i nie powinno trwać dłużej niż 3 tygodnie. Na wizytach kontrolnych lekarz kontroluje poprawność wykonywanych ćwiczeń, które nierzadko powinny być wykonywane przez wiele miesięcy lub lat.