Sanacja jamy ustnej – co to jest, jakie są wskazania, ile kosztuje, czy jest refundowana?

Sanacja – co to, na czym polega?

Definicją sanacji jest uzdrowienie jamy ustnej poprzez wszelkie czynności stomatologiczne i chirurgiczne, np. usunięcie kamienia nazębnego, pozostałości korzeniowych, wypełnienie ubytków próchnicowych. Można wyróżnić sanację bezwzględną i względną.

Sanacja bezwzględna, czyli radykalne usunięcie wszystkich zapalnych ognisk w jamie ustnej jest wykonywana u pacjentów ze schorzeniami odogniskowymi lub ich podejrzeniem. Sanacja względna wykonywana jest u pacjentów ogólnie zdrowych, bez schorzeń odogniskowych.

Przeczytaj: Usuwanie korzenia zęba – kiedy jest konieczne?

Sanacja jamy ustnej a pierwotne ognisko zapalne

Pierwotne ognisko zapalne można zdefiniować jako zmiany zapalne najczęściej o przewlekłym charakterze, będące źródłem oddziaływania bakteryjnego, toksycznego, alergicznego lub nerwowego, wywołujące kliniczne objawy choroby odogniskowej i podtrzymujące zmiany chorobowe w narządach odległych (określanych jako ognisko wtórne). Można je zatem określić jako ognisko przyczynowe, powstające jako pierwsze i oddziałujące na inny narząd.

Do ognisk pierwotnych najczęściej zalicza się stany zapalne lub bakteryjne, w większości powstające w obrębie głowy – w jamie ustnej, migdałkach podniebiennych, zatokach obocznych nosa, śliniankach.

Wśród zębopochodnych ognisk zakażenia można wyróżnić:

• ogniska wewnątrzzębowe (tzw. I-rzędowe) – proces patologiczny ograniczony jest do jamy zęba,
• ogniska przyszczytowe (tzw. II-rzędowe) – umiejscowione przy szczycie korzenia zęba,
• ogniska w przyzębiu – ubytki kostne w przebiegu periodontopatii, utrudnione wyrzynanie zębów,
• inne – np. torbiele zawiązkowe, zapalenia kości, ciała obce.

Zakażenia odogniskowe mogą rozprzestrzeniać się przez ciągłość – z tkanki na tkankę sąsiadującą, a także drogą krwionośną i limfatyczną.

Przeczytaj też: Czym jest choroba popromienna?

Sanacja jamy ustnej a choroby „od zębów”

Obecność ogniska zakażenia może prowadzić do wystąpienia wielu chorób lub podtrzymywać już istniejące choroby przewlekłe. Lista tych schorzeń jest długa, a przy tym zapewne niekompletna, gdyż pokrewieństwo choroby w narządzie poza obrębem głowy z chorobą w obrębie jamy ustnej jest bardzo trudno dowieść. Wśród najważniejszych chorób można wymienić m.in.:

• infekcyjne zapalenie wsierdzia lub mięśnia sercowego,
• chorobę wieńcową,
• zawał serca,
• udar mózgu,
• zapalenie płuc,
• zaostrzenie POChP,
• osteoporozę,
• reumatoidalne zapalenie stawów (RZS),
• zagrożenie przedwczesnym porodem,
• odczyny alergiczne,
• leczenie immunosupresyjne.

W tych wszystkich wymienionych przypadkach powinna być wykonana bezwzględna sanacja jamy ustnej, którą przeprowadza się w osłonie antybiotykowej.

Sanacja jamy ustnej – jakie są wskazania, kiedy wykonać?

Na dobrą sprawę każdy człowiek powinien mieć zawsze wysanowaną jamę ustną. Regularne wizyty kontrolne w gabinecie stomatologicznym połączone z cyklicznymi kontrolnymi zdjęciami RTG dają pewność co do zachowania w zdrowiu jamy ustnej wraz z zębami oraz ograniczenia możliwości powstawania wspomnianych chorób odogniskowych.

Niestety większość społeczeństwa nie dba o regularne kontrole i leczenie, więc istnieje lista chorób i innych czynników, przy których wykonanie sanacji jamy ustnej jest konieczne. Udowodniono ich związek ze stanami zapalnymi jamy ustnej i infekcjami zębów.

Sanacja a planowanie ciąży

Do tej listy można dołączyć sanację jamy ustnej przed ciążą, gdyż zły stan uzębienia matki może szkodliwie wpływać na płód i termin porodu (należy pamiętać, że w przypadku konieczności leczenia zębów w ciąży, najlepszym okresem jest II trymestr).

Sanacja jamy ustnej przed operacją

Wymagana jest również sanacja jamy ustnej przed operacją. Niezbędne jest to przed zabiegami każdego typu, szczególnie jeśli chodzi o te dotyczące serca, przeszczepy bądź operacje usunięcia nowotworu.

Powinno się także wysanować jamę ustną przed podejmowaniem leczenia onkologicznego z pomocą chemioterapii i radioterapii, gdyż ewentualne późniejsze leczenie bądź konieczność usunięcia zębów może grozić poważnymi powikłaniami prowadzącymi nawet do tzw. martwicy popromiennej kości.

Często, aby poddać się operacji bądź leczeniu onkologicznemu, należy uzyskać zaświadczenie o sanacji jamy ustnej od lekarza dentysty. Należy pamiętać, że bardzo ważną sprawą jest sanacja jamy ustnej u dziecka, by zapewnić jego prawidłowy rozwój bez chorób towarzyszących, których można z łatwością uniknąć.

Sanacja – jakie zabiegi w jamie ustnej obejmuje?

Wszystkie zabiegi profilaktyczne i lecznicze w obrębie jamy ustnej możemy zaliczyć do sanacji. Lekarz od jamy ustnej decyduje o konieczności i kolejności wykonywanych zabiegów, w zależności od stanu klinicznego pacjenta.

Należy wyeliminować wszystkie stany zapalne jamy ustnej i przeprowadzić jej dezynfekcję, a nie tylko czynności dotyczące zębów; można do nich zaliczyć stan zapalny języka, ust, grzybicę dziąseł.

Często pada pytanie co do grzybicy jamy ustnej, jaki lekarz zajmuje się jej leczeniem. Zadanie to należy do każdego lekarza dentysty, a specjalistami w tej dziedzinie są lekarze periodontolodzy.

Sanacja jamy ustnej – cena, NFZ

Cena sanacji jest zależna od liczby zabiegów, jakie powinno się wykonać, a więc od stanu zębów i innych tkanek. Większość tych zabiegów można wykonać w ramach NFZ.

W przypadku osób niepełnosprawnych, dzieci niewspółpracujących lub konieczności szybkiego wykonania wszystkich czynności można rozważyć sanację jamy ustnej w znieczuleniu ogólnym, gdzie – o ile są takie możliwości – wszystkie konieczne zabiegi są wykonywane jednocześnie.