Remineralizacja i demineralizacja szkliwa zębów – co to jest?

Co to jest demineralizacja szkliwa?

By uzasadnić konieczność wzmocnienia szkliwa zębów, konieczne jest zdefiniowanie pojęcia demineralizacji. Jest to utrata substancji mineralnych budujących powierzchnię zęba. Szkliwo rozpuszczane jest po spożyciu węglowodanów ulegających fermentacji, czyli po spadku pH w jamie ustnej.

Jeżeli w odpowiednim czasie proces ten zostanie zatrzymany, możliwe jest uniknięcie stosowania inwazyjnych metod leczenia stomatologicznego. W efekcie skutkuje to brakiem powstania ubytku, który uniemożliwia zajście procesu remineralizacji.

Przeczytaj też: Jakie funkcje spełnia języczek podniebienny?

Co to jest remineralizacja szkliwa?

Remineralizacja jest procesem, w którym utracone uprzednio substancje mineralne (takie jak jony wapnia oraz fosforanowe) powracają do struktury zęba. O tym, czy możliwa jest naprawa szkliwa decyduje stopień utraty substancji mineralnych w strukturze zęba. Remineralizacja możliwa jest tylko w przypadku plamy próchnicowej.

Wzmocnienie szkliwa to efekt procesu chemicznego. W odpowiednim przedziale pH przy obecności jonów wapnia, fosforanowych i fluoru, w wyniku rozpuszczania hydroksyapatytu w szkliwie tworzy się fluoroapatyt, który jest bardziej odporny na działanie kwasów. W podobny sposób może zachodzić naprawa początkowej zmiany próchnicowej. W tym celu można zastosować nie tylko związki fluoru, ale też inne substancje, jak kompleks fosfopeptydu kazeiny ze stabilizowanym amorficznym fosforanem wapnia (CPP–ACP), nanohydroksyapatyt, bioaktywne szkło.

Remineralizacja szkliwa u dzieci – jaką pastę wybrać?

Domowych sposobów na remineralizację szkliwa jest bardzo wiele, jednak należy je stosować adekwatnie do wieku. Ograniczenia dotyczą dzieci. Powyżej 16 roku życia wszystkie metody są dozwolone, jednak u młodszych pacjentów należy stosować się do ram czasowych z wprowadzaniem nowych preparatów.

Podstawowym i najważniejszym sposobem zwiększającym szansę na naturalną remineralizację zębów jest szczotkowanie zębów pastą z odpowiednim stężeniem fluoru. Powinno być wykonywane dwukrotnie w ciągu dnia – rano po śniadaniu i wieczorem po ostatnim posiłku.

Pastą zalecaną dla dzieci poniżej 6 roku życia jest ta o zawartości 1000 ppm fluoru. Dane te są dostępne na odwrocie tubki z każdą pastą do zębów i są bardzo łatwe do sprawdzenia przy zakupie. U dzieci poniżej 3 roku życia ilość pasty powinna być śladowa – na szczoteczce wystarczy jej minimalne maźnięcie, wielkości ziarnka ryżu.

U dzieci od 3 roku życia do 6 ilość pasty na szczoteczce może odpowiadać ziarnku grochu. Powyżej 6 roku życia dzieci mogą stosować pasty dla dorosłych z zawartością fluoru w wysokości 1450 ppm. Przestrzeganie takich wytycznych nie doprowadzi do żadnych toksycznych objawów potencjalnie wynikających w ryzyka przedawkowania jonów fluorkowych

Remineralizacja zębów u dorosłych

U osób po 16 roku życia z wysokim ryzykiem choroby próchnicowej zalecane jest domowe stosowanie past o zawartości fluoru 5000 ppm przez 3 do 6 miesięcy. U dzieci powyżej 10 roku życia w tym celu można stosować pasty o zawartości fluoru 2800 ppm. Pasty te są dostępne wyłącznie w aptekach.

Remineralizacja jest odpowiedzią na pytania pacjentów jak dodatkowo wzmocnić szkliwo, jak je odbudować czy jak wzmocnić słabe zęby. Stosowanie tych zabiegów w domu jak i w gabinecie dentystycznym jest niezwykle zalecane, gdyż pomaga zmniejszyć prawdopodobieństwo leczenia stomatologicznego z użyciem technik inwazyjnych (zastosowanie wiertła).

Remineralizacja szkliwa w domu – skuteczne sposoby

Płukanki fluorkowe

Płyny do płukania mogą być stosowane u dzieci powyżej 6 roku życia, które posiadają umiejętność wypluwania płynu z jamy ustnej. Na rynku dostępne są płukanki o zawartości fluoru w wysokości 225 ppm i powinny być one stosowane codziennie, zaś płukanki o zawartości 900 ppm powinny być stosowane raz w tygodniu lub raz na dwa tygodnie. Uważa się, że codzienne stosowanie płukanek o mniejszej zawartości fluoru przynosi lepsze efekty niż rzadsze stosowanie płukanek o większym stężeniu tego związku.

Żele fluorkowe

Mogą być również z powodzeniem stosowane w zaciszu domowym, jednak ich użycie powinno być ściśle kontrolowane przez lekarza.

Preparaty zawierające jony wapnia i fosforanowe

Kompleks kazeinianu fosfopeptydowego z amorficznym fosforanem wapnia ( CPP–ACP ) świetnie sprawdzają się przy remineralizacji białych plam próchnicowych. Są one stosowane zazwyczaj w postaci żelu lub kremu do wcierania w zęby po ich szczotkowaniu. W badaniach wykazano, że połączenie tych środków z fluorem daje lepsze wyniki leczenia niż stosowanie indywidualnie każdego z nich.

Jako dodatkowe elementy z powodzeniem mogą być stosowane nitki dentystyczne impregnowane fluorem, drewniane wykałaczki z fluorem oraz gumy do żucia z fluorem.

Remineralizacja zębów u dentysty

By przyspieszyć remineralizację próchnicy (zębów), lekarze dentyści stosują w gabinetach żele i pianki fluorkowe. Preparaty te powinny być stosowane u dzieci powyżej 6 roku życia od dwóch do czterech razy w roku w zależności od ryzyka próchnicy, jakie posiadają. Żel lub pianka aplikowane są do specjalnej łyżki, którą lekarz umieszcza w jamie ustnej pacjenta na odpowiednią ilość czasu. Po zabiegu takim powinno się unikać spożywania płynów i pokarmów przez 30 minut. Preparaty te mogą mieć także zastosowanie w warunkach domowych u osób cierpiących z powodu kserostomii (suchość w jamie ustnej) oraz u chorych w trakcie i po terapii nowotworowej.

Kolejnym stosowanym przez stomatologów rozwiązaniem na wzmocnienie szkliwa są lakiery fluorkowe.

Lakiery używane w gabinetach stomatologicznych zawierają wysokie stężenia związków fluoru – zazwyczaj jest to 22600 ppm, jednak bywają też stosowane preparaty o zawartości 1000 ppm. Stosowanie tych preparatów nie ma żadnych ograniczeń wiekowych – lekarze przestrzegają zalecanych dawek. Są one z powodzeniem stosowane zarówno w zębach stałych jak i mlecznych. Lekarz dentysta pokrywa lakierem wszystkie powierzchnie zębów. W zależności od zaleceń profilaktyka ta powinna się odbywać od 2 do 4 razy do roku.

Co jeszcze może pomóc w remineralizacji szkliwa?

Ważna jest także dieta. Ograniczenie spożycia węglowodanów jest niezwykle istotne, odstawienie wszelkich napoi poza wodą, szczególnie słodzonych i kolorowych tak uwielbianych przez dzieci i dorosłych. Niezwykle istotne jest także przestrzeganie przerw między posiłkami, by pozwolić pH w jamie ustnej wrócić do prawidłowego poziomu po posiłku.

Dietę warto wzbogacić o źródła wapnia. Do codziennego jadłospisu należy włączyć jogurty naturalne bez cukru, lekkie białe sery.

Ile kosztuje remineralizacja szkliwa – cena, na NFZ

Zabieg remineralizacji przeprowadzany w gabinetach stomatologicznych, które pracują w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia może być bezpłatna, o ile lekarz widzi do tego wskazania. Zazwyczaj wtedy są stosowane lakiery fluorkowe. Koszt w gabinetach prywatnych waha się w zależności od cennika danego gabinetu. Cena za preparaty do użytku domowego jest różna – pasty można zakupić już od kilku złotych, pasty ze zwiększoną zawartością fluoru to wydatek rzędu kilkunastu złotych, zaś cena CPP–ACP dochodzi często do kilkudziesięciu złotych. Opinie pacjentów mogą być różne, chociaż często te negatywne nastawienia wynikają z konieczności regularnego codziennego stosowania tych środków w warunkach domowych, inaczej nie daje to pożądanego efektu.