Rak wargi – przyczyny, objawy, leczenie raka na wardze

Rak wargi – jakie są przyczyny?

Rak to nowotwór złośliwy pochodzenia nabłonkowego. Rak wargi (carcinoma labii) jest na dziewiątym miejscu pod względem występowania i stanowi w populacji polskiej 3 proc. wszystkich nowotworów u mężczyzn. Najczęściej z jego powodu cierpią mężczyźni po 40. roku życia i dotyczy on wargi dolnej.

Histologicznie najczęstszym nowotworem w obrębie wargi jest rak płaskonabłonkowy kolczystokomórkowy. Umiejscawia się głównie na wardze dolnej, ale znany jest także rak wargi górnej.

Główną przyczyną raka wargi jest palenie papierosów. Następnym czynnikiem predysponującym jest spożywanie nadmiernych ilości wysokoprocentowego alkoholu. Połączenie tych dwóch używek prowadzi do powstania leukoplakii, na podłożu której powstaje rak płaskonabłonkowy wargi dolnej.

Nie należy lekceważyć także nadmiernej i niepotrzebnej ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe (UV), głównie pochodzenia sztucznego, m.in. w solariach. To one ma właściwości mutagenne.

W przypadku: złej higieny jamy ustnej, przewlekłych stanów zapalnych czy chorób warg (związanych m.in. z zakażeniem wirusem HPV) mamy do czynienia z większą ilością zachorowań na raka tej okolicy.

Czerniak wargi – co to jest?

Czerniak to, w przeciwieństwie do raka wargi, nowotwór pochodzenia nienabłonkowego. Wywodzi się z komórek barwnikowych znajdujących się w skórze, ale także w błonie śluzowej. Obraz kliniczny przypomina płaską plamę lub wyniosły guz o ciemnym kolorze (rzadko bezbarwny). Wzrost tego guza jest bardzo szybki, stąd złe rokowania.

Często także dochodzi do szybkich przerzutów drogą naczyń krwionośnych lub limfatycznych. Jeżeli u pacjenta pojawi się plamka w okolicy wargi lub znamię na wardze zacznie odbiegać od normy (wystąpi krwawienie, rozrost, nadmierne drażnienie), należy natychmiast udać się lekarza w celu diagnostyki i szybkiego postępowania leczniczego.

Rak wargi – objawy

Rak wargi dolnej, czy rzadziej – górnej, objawia się w postaci stwardnienia, wygórowania pokrytego rogowaciejącymi tarczkami. Następnie przyjmuje postać owrzodzenia, czyli ubytku w tkance pokrytego strupem. Umiejscawia się często między środkiem a kątem ust.

Guzek na wardze nie może być lekceważony przez pacjenta. Być może jest objawem innej choroby, jednak dopiero odpowiednia diagnostyka pozwoli wykluczyć raka. W początkowym etapie brak jest jakichkolwiek dolegliwości bólowych. Jeśli jednak rozwinie się stan zapalny, wówczas pacjenci skarżą się na ból wargi oraz krwawienie z guzka. Na ogół zmiany na ustach rozwijają się wolno – od kilku miesięcy do nawet kilku lat. W zaawansowanym stadium rak płaskonabłonkowy ust może powodować zgrubienia w przedsionku jamy ustnej i na policzkach.

Jeśli zmiany na wardze dolnej pozostają nieleczone pacjenci dochodzi do: obrzęku żuchwy, kłopotów z przeżuwaniem, drętwienia i bólu w jamie ustnej. Ponadto powiększone są regionalne węzły chłonne.

Rak na wardze – jakie badana wykonać?

Jeżeli zauważymy zmianę na wardze, która nie znika w ciągu dwóch tygodni, należy natychmiast zgłosić się do lekarza specjalisty z zakresu chirurgii szczękowo-twarzowej. Po zebraniu dokładnego wywiadu chorobowego lekarz przystąpi do oglądania oraz badania palpacyjnego.

Następnie wyda skierowanie na badanie ultrasonograficzne (USG) węzłów chłonnych lub ich biopsję, w których być może znajdują się już przerzuty raka. Spośród badań dodatkowych można wykonać RTG klatki piersiowej, podstawowe badania krwi i biochemiczne.

Jak wygląda leczenie raka wargi?

Leczenie raka wargi polega na zastosowaniu jednej z kilku metod lub ich łączenia w zależności od stadium rozwoju nowotworu. Wśród metod leczniczych wyróżnia się usunięcie chirurgiczne, przez napromienianie lub krioterapię zmian nowotworowych. Zazwyczaj stosuje się metody chirurgiczne.

Guzek na dolnej wardze (lub rzadziej górnej) podlega wtedy doszczętnemu wycięciu wraz z marginesem tkanek zdrowych oraz plastyce usuniętego miejsca podczas jednej operacji.

Jeżeli węzły chłonne są nacieczone przez nowotwór, to również są usuwane. Należy wiedzieć, że im bardziej zaawansowana zmiana nowotworowa, tym gorsze rokowania. Zaniechanie przez pacjenta wizyt u lekarza, nawet w przypadku niewielkiej zmiany na wardze, może w skutkach doprowadzić do resekcji (usunięcia) części żuchwy, gdy guz zacznie naciekać kość.

Rak wargi górnej i rak wargi dolnej – rokowanie

Często u palaczy wyrobów tytoniowych pada diagnoza „rak wargi dolnej”. Rokowania na szczęście są pomyślne, gdy nowotwór zostanie szybko zdiagnozowany i leczony. Uzyskuje się aż ok. 80 proc. wyleczeń bezwzględnych.

Przerzuty do węzłów chłonnych występują w ok. 10 proc. Mimo tak dużej szansy na wyleczenie, zabiegi usunięcia nowotworu wargi pozostawiają defekt na twarzy, który odbija się na psychice chorego. Często dochodzi np. do niekontrolowanego wycieku śliny. Konieczne stają się wtedy dodatkowe zabiegi rekonstrukcyjne.

Po radioterapii, bardzo rzadko, ale może dojść do martwicy kości szczęki lub żuchwy. Pomimo powodzenia w leczeniu, obowiązkiem pacjenta są wizyty kontrolne, ale przede wszystkim zmiana trybu życia – rzucenie nałogów, a także dbałość o higienę jamy ustnej.