Przetoka zębowa – przyczyny, objawy, leczenie

Przetoka zębowa – co to jest?

Przetoka jest najczęściej objawem przewlekłego ropnego zapalenia tkanek okołowierzchołkowych zęba, które rozwija się przy nieleczonych zębach martwych, zarówno stałych, jak i mlecznych. Może także występować w przebiegu zapaleń kości szczęk zębopochodnych lub promieniczych. Można wyróżnić przetokę dziąsłową (wewnętrzną – z ujściem w jamie ustnej) oraz zewnętrzną (skórną).

Najczęściej objawia się jako spuchnięte dziąsło przy zębie przyczynowym z obecnym na nim okrągłym uwypukleniem ziarniny, z którego wycieka ropa. Przetoka zęba może być aktywna (z samoistnym wysiękiem ropnym bądź krwisto-ropnym) albo bierna, uczynniająca się okresowo.

Niekiedy, mimo badania stomatologicznego, trudno jednoznacznie stwierdzić, od którego zęba pochodzi przetoka. Wtedy lekarz wykonuje zdjęcie rentgenowskie z ćwiekiem gutaperkowym wewnątrz przetoki. Dodatkowo na zdjęciu obserwuje się również znaczne zniszczenie kości z resorpcją korzenia. Ząb poza okresami zaostrzeń nie daje dolegliwości bólowych.

Czytaj również: Skrzep po wyrwaniu zęba

Przetoka dziąsłowa

W związku z tym, że przetoki tworzą się przy zębach z martwą i zakażoną miazgą, metodą z wyboru jest leczenie endodontyczne (leczenie kanałowe). Przetoka dziąsłowa po prawidłowo przeprowadzonym leczeniu powinna samoistnie się zagoić (w sytuacji niewygojenia możliwe jest jej chirurgiczne usunięcie).

To też może Cię zainteresować: Wyrywanie ósemki – czy ekstrakcji boli?

W przypadku nieustąpienia stanu zapalnego z dalszym wysiękiem ropnym, konieczne jest ponowne leczenie endodontyczne (np. w poszukiwaniu dodatkowego kanału będącego źródłem zakażenia), bądź usunięcie (ekstrakcja) zęba. Standardowo antybiotykoterapia nie jest wskazana.

W przypadku przetoki zębów mlecznych w pierwszej kolejności otwiera się ząb i przepłukuje wodą utlenioną. Jeśli dolegliwości ustąpią, to przy skutecznym domowym oczyszczaniu i przepłukiwaniu można ewentualnie pozostawić go jako naturalny „utrzymywacz przestrzeni” dla zęba stałego.

Przy znacznym próchnicowym zniszczeniu zęba z występującym ropnym stanem zapalnym leczeniem z wyboru jest usunięcie zęba.

Przeczytaj również: Ropa w dziąśle, przyczyny, objawy, postępowanie

Przetoka ustno-zatokowa

Połączenie ustno-zatokowe, nazywane przez pacjentów potocznie przetoką po wyrwaniu zęba (przetoka powstaje na skutek wynabłonkowania, po około 7 dniach), jest powikłaniem występującym głównie po usunięciu zębów szczęki.

Czytaj również: Spuchnięte dziąsła – przyczyny i leczenie

Dotyczy szczególnie górnych przedtrzonowców i trzonowców (najczęściej szóstek), których wierzchołki korzeni mogą być w bardzo bliskim kontakcie z zatoką szczękową. Wyjątkowo może dotyczyć kłów.

Poza nisko schodzącym dnem zatoki czynnikiem przyczyniającym się do powstania połączenia po ekstrakcji są zmiany okołowierzchołkowe (tj. ziarniniaki czy torbiele), obecne przy usuwanych zębach i tym samym osłabiające kość oddzielającą od zatoki.

Zobacz też: Ból po wyrwaniu zęba – ile trwa, jak się go pozbyć?

Ponadto może ona powstawać podczas wyłuszczania torbieli czy też resekcji wierzchołków korzeni zębów górnych. Standardowo po usunięciu zębów bocznych w szczęce przeprowadza się próbę dmuchania nosa z zaciśniętymi skrzydełkami i otwartymi ustami celem wykrycia ewentualnego połączenia.

W przypadku obecności polipów w zatoce zmienionej zapalnie, mimo jej otwarcia, próba może być ujemna. Objawy podawane przez pacjenta to krwawienie z nosa oraz przechodzenie płynów i powietrza z jamy ustnej do nosa.

To też może Cię zainteresować: Jakie powikłania mogą wystąpić po usunięciu zęba?

Leczenie przetoki zębowej

Najbardziej powszechną metodą chirurgiczną w sytuacji niepowikłanego otwarcia zatoki (np. bez wtłoczonego do niej fragmentu korzenia) jest pokrycie zębodołu (po usuniętym zębie) płatem śluzówkowo-okostnowym wytworzonym z okolicznych tkanek i zeszycie szwami.

Przeczytaj: Torbiel w zatoce, jak leczyć torbiele zatok?

Po operacji przetoki zęba należy stosować się do szeregu zaleceń wydanych przez lekarza. Należą do nich m.in.:

• stosowanie okładów z lodu (z przerwami);
• spożywanie pokarmów papkowatych (nie gorących), dopiero po około 2 godzinach od zabiegu;
• niepłukanie jamy ustnej przez dobę od zabiegu;
• stosowanie zapisanych leków (antybiotyk, środek przeciwbólowy, krople do nosa obkurczające śluzówkę);
• czyszczenie zębów z omijaniem operowanej okolicy;
• unikanie wysiłku fizycznego i słońca (nagrzewania);
• niedmuchanie nosa, jedynie wycieranie, kichanie i kasłanie z otwartymi ustami;
• spanie z wysoko ułożoną poduszką.

Przeczytaj też: Spuchnięte usta – jakie są przyczyny obrzęku warg?

Należy także zgłaszać się na ustalone wizyty kontrolne i zdjęcie szwów (po około 14 dniach).

Wybór techniki leczenia zatoki zęba zależy od wielkości powstałego połączenia. W przypadku braku możliwości przeprowadzenia zabiegu operacyjnego (u pacjentów w podeszłym wieku, schorowanych) można zastosować także akrylowy obturator w celu zamknięcia zatoki.

Przeczytaj: Usuwanie korzenia zęba – kiedy jest konieczne?