Pęknięte szkliwo – przyczyny, objawy, leczenie popękanego szkliwa

Pęknięte szkliwo – jakie są przyczyny?

Szkliwo, będące najbardziej zewnętrzną warstwą zęba, jest najtwardszą tkanką organizmu – mimo to, może dochodzić do jego pęknięć (m.in. na skutek przeciążenia w zgryzie) lub do próchnicy, czyli demineralizacji szkliwa (zaburzenia w jego strukturze). Gdy pacjent zauważy pęknięcia lub zmiany w budowie szkliwa, powinien zgłosić się do lekarza stomatologa. Często bywa jednak tak, że pacjenci udają się do lekarza dentysty zazwyczaj dopiero wtedy, gdy np. popękane szkliwo na jedynkach powoduje defekt w estetyce uśmiechu. Przypadłość ta może dotyczyć jednak wszystkich zębów, które znajdują się w szczęce, jak i żuchwie.

Ukruszone szkliwo jest najczęściej skutkiem przeciążeń zgryzowych, czyli nadmiernych, niefizjologicznych sił oddziałujących na ząb. Te z kolei są spowodowane przez: bruksizm, zbyt wysokie wypełnienia ubytków lub niepoprawnie wykonane uzupełnienia protetyczne.

Bruksizm to choroba okluzyjna polegająca na zgrzytaniu zębami podczas snu, co sprzyja ścieraniu się szkliwa. Uszkodzone szkliwo może być również spowodowane parafunkcjami, czyli nawykami prowadzącymi do zaburzeń w układzie stomatognatycznym. Należą do nich m.in. obgryzanie paznokci, gryzienie ołówka czy długopisów (np. na tle nerwowym).

Czytaj również: Skrzep po wyrwaniu zęba

Ukruszone szkliwo a bruksizm

Wady postawy oraz niektóre choroby metaboliczne mogą powodować, że na zębach występuje popękane szkliwo. Do schorzeń takich zalicza się te związane z zaburzeniami gospodarki wapniowo-fosforanowej. Zęby lub kości bez tych składników budulcowych są słabsze i bardziej podatne na urazy. Po aparacie ortodontycznym pacjenci czasami zauważają zmiany w strukturze wierzchniej warstwy zęba. Może być to skutkiem złej higieny podczas użytkowania aparatu bądź zbyt dużą siłą wywieraną na zęby podczas leczenia, a to powoduje pękanie szkliwa. Przyczyny można szukać jeszcze w urazach zębów na skutek uderzenia pięścią lub przedmiotem w ząb przez napastnika podczas bójki albo podczas upadku.

W starszym wieku znacznie częściej dochodzi do pęknięć szkliwa – zwłaszcza gdy pacjenci użytkują protezy częściowe. W okolicy klamry protezy może dochodzić do mikrourazów. Popękane szkliwo na mleczakach (rzadko) i zębach stałych może być także związane z chorobami, takimi jak hipomineralizacja czy hipoplazja.

Zobacz też: Ból po wyrwaniu zęba – ile trwa, jak się go pozbyć?

Popękane szkliwo na zębach – objawy i konsekwencje

Istnieje szereg negatywnych konsekwencji, gdy występuje pęknięte szkliwo. Ból o charakterze nadwrażliwości związany jest z odsłonięciem zębiny w miejscu pęknięcia. Pojawia się on podczas spożywania ciepłych, zimnych i kwaśnych napojów lub pokarmów, a nawet podczas wciągania przez usta chłodnego powietrza.

Często dopiero przebarwienie zębów w linii pęknięcia sprawia, że pacjent zauważa problem, a zwłaszcza gdy zębem tym jest pęknięta jedynka (ząb sieczny przyśrodkowy). Dochodzi do tego wskutek odkładania się barwników pochodzących z kawy, herbaty czy czerwonego wina. Przykładowo uszkodzone szkliwo na jedynce, spowodowane parafunkcjami i brakiem ich eliminacji, może doprowadzić w skrajnych przypadkach do chorób zapalnych miazgi, a wtedy konieczne będzie leczenie endodontyczne (kanałowe).

Nie zawsze pęknięcie zęba w obrębie szkliwa doprowadza do złamań zęba czy jego ukruszenia, jednak takiego ryzyka nie można wykluczyć.

To też może Cię zainteresować: Jakie powikłania mogą wystąpić po usunięciu zęba?

Pęknięte szkliwo a wybielanie oraz kreski na zębach

Zabiegi z zastosowaniem preparatów służących do rozjaśniania zębów są przeciwwskazane, gdy występuje na nich popękane szkliwo. Po wybielaniu zdrowych zębów dochodzi często do ich nadwrażliwości i związanego z tym bólu. W szczelinie pęknięcia substancje wybielające mają łatwe dojście do zębiny, a przez kanaliki zębinowe – do miazgi. Ból wówczas mógłby być dla pacjenta nie do zniesienia. Co gorsze – mogłoby dojść do zapalenia miazgi, a stan taki wymaga już leczenia kanałowego.

Zauważone przez rodziców popękane szkliwo u dziecka w postaci poziomych kresek na zębach może być oznaką zaburzeń rozwojowych, takich jak fluoroza. Słabo zmineralizowane szkliwo może prowadzić do pęknięć, a także złamań tej tkanki, dlatego ważne jest, żeby jak najszybciej wdrożyć odpowiednie leczenie zainicjowane przez lekarza stomatologa.

Popękane szkliwo – co robić i jak leczyć?

Z opisywanym problemem należy zgłosić się do stomatologa, który zdiagnozuje i pomoże wyeliminować przyczynę powstawania mikrourazów w obrębie zębów, a następnie zadecyduje, jak naprawić popękane szkliwo.

Metod leczenia jest wiele i uzależnione są od przyczyny i rozległości urazów. Gdy w szczelinie pęknięcia dojdzie do próchnicy – należy ją usunąć i wypełnić ubytek materiałem kompozytowym. Jeśli pęknięcie jest znaczne – można zastosować licówki ceramiczne czy kompozytowe.

Jaką pastę na popękane szkliwo wybrać? Gdy występują mikrourazy, wdraża się leczenie przeciwdziałające nadwrażliwości zębów. W tym celu można zastosować pasty z wysokim stężeniem fluoru, płukanki ze szczawianami lub innymi substancjami znoszącymi dolegliwość. Lekarz może użyć laser na nadwrażliwość. Jak zregenerować szkliwo zębów? Można jedynie zastąpić je materiałami stomatologicznymi.