Lepka, gęsta ślina z krwią – jakie są przyczyny, co to znaczy?

Co to jest ślina?

Ślina, czyli wydzielina dużych i małych gruczołów ślinowych, mimo że na co dzień jej nie zauważamy, jej brak może mocno dać się we znaki, ponieważ w jamie ustnej pełni wiele różnych funkcji.

Dużymi gruczołami wydzielającymi ślinę są parzyste ślinianki przyuszne, podżuchwowe i podjęzykowe. Drobne gruczoły ślinowe rozmieszczone są w całej jamie ustnej – w błonie śluzowej policzków, warg, podniebienia, języka, a nawet gardła. Ich ilość można szacować w tysiącach, jednakże 90% wydzielanej śliny pochodzi z dużych gruczołów ślinowych, natomiast to małe gruczoły ślinowe odpowiadają za utrzymanie wilgotności jamy ustnej między posiłkami i w porze nocnej.

Ślina obecna w jamie ustnej jest śliną mieszaną, zawierającą, poza właściwą śluzowo-surowiczą wydzieliną gruczołów, również: płyn dziąsłowy, resztki pokarmowe, złuszczone komórki nabłonka i bakterie.

Przeczytaj również: Ropa w dziąśle, przyczyny, objawy, postępowanie

Skład śliny

Głównym składnikiem śliny jest woda – tworzy ją aż w 99%. Pozostałe składniki można podzielić na organiczne i nieorganiczne – to właśnie one odpowiadają za różne funkcje śliny.

Do składników organicznych możemy zaliczyć:

• białka, np. immunoglobuliny odpowiedzialne za aglutynację paciorkowców oraz enzymy,
• substancje azotowe, np. mocznik, kwas moczowy,
• węglowodany, czasem większe ich stężenie stwierdza się u cukrzyków,
• lipidy,
• hormony.

Do składników nieorganicznych możemy zaliczyć różne kationy i aniony, takie jak: sodowy, potasowy, wapniowy, chlorkowy, fluorkowy, wodorowęglanowy czy fosforanowy.

Bliżej należy przyjrzeć się enzymom białkowym i układom buforowym. Lizozym jest enzymem, który uszkadza błonę komórkową paciorkowców i ziarniaków, czego efektem jest rozpad komórek bakteryjnych.

To też może Cię zainteresować: Ból podniebienia – przyczyny, objawy, leczenie

Laktoferryna przez chelatację jonów żelazawych działają bakteriostatycznie na bakterie wykorzystujące żelazo w swoim cyklu metabolicznym.

Peroksydaza ślinowa odpowiada za blokowanie metabolizmu bakterii, z kolei amylaza już w jamie ustnej rozpoczyna proces trawienia węglowodanów przez powodowanie rozpadu skrobi na cukry proste.

Przeczytaj też: Budzenie się w nocy – przyczyny, jak leczyć?

Jakie są funkcje śliny?

Ślina pełni wiele ważnych funkcji w organizmie. Można wśród nich wymienić funkcję ochronną, obronną, buforową, odżywczą, trawienną i wydalniczą. Funkcję ochronną pełni dzięki swojej płynnej konsystencji i zawartości glikoprotein – zwilża pokarm i umożliwia żucie i przełykanie kęsów pokarmowych.

Dodatkowo mechanicznie oczyszcza jamę ustną przez jej połykanie. Funkcja obronna polega na ograniczeniu kolonizacji bakterii na powierzchni błony śluzowej i zębach, co zależy głównie od działania enzymów.

To też może Cię zainteresować: Upławy z krwią – co oznacza krew w śluzie z pochwy?

Funkcja buforowa jest spełniana przez bufor wodowęglanowy i fosforanowy. Norma pH śliny wynosi 7,2, i to właśnie w jego utrzymaniu przez wiązanie jonów wodorowych pomagają układy buforowe.

Funkcja odżywcza spełnia ważną rolę jeśli chodzi o dziedzinę stomatologii, gdyż bierze udział w dojrzewaniu szkliwa, hamuje jego demineralizację i wspomaga remineralizację początkowych zmian próchnicowych.

Funkcję trawienną spełnia wspomniana wcześniej amylaza, zaś funkcja wydalnicza polega na usuwaniu przez ślinę pewnych substancji, takich jak: mocznik, kwas moczowy czy jony metali ciężkich.

Zobacz też: Globus histericus – co oznacza gula w gardle?

Lepka, gęsta ślina – przyczyny

Możemy wyróżnić wzmożone wydzielanie śliny czyli ślinotok, zmniejszone wydzielanie śliny (sialopenia/hyposialia) oraz brak śliny (asialia).

Zwiększone wydzielanie śliny może wystąpić w przypadku wielu chorób ogólnych, np. zapaleń jamy ustnej i gardła, chorób zakaźnych, bruksizmu, zatruć pokarmowych czy ciąży. Objawia się zazwyczaj wyciekaniem śliny z jamy ustnej, uczuciem wypełnienia ust śliną, zaczerwienieniem i podrażnieniem. Głównym leczeniem tych dolegliwości jest leczenie choroby przyczynowej.

Znacznie bardziej dokuczliwe dla pacjentów jest zmniejszone wydzielanie śliny. Osoby trafiając do lekarza często nie są w stanie określić źródła problemu. Nazywają to „gęstą śliną” – często można usłyszeć określenia, takie jak „lepka ślina”, „gęsta ślina w ustach”, „gęsta ślina po jedzeniu, po wysiłku, rano” lub „gęsta/lepka ślina w gardle”. Przyczyną tego zaburzenia może być bardzo wiele różnorodnych czynników, tu należy wymienić np.:

• leki ( w tym antydepresanty, leki przeciwbólowe ),
• choroby na podłożu autoimmunologicznym,
• nerwica, stres,
• palenie tytoniu,
• radioterapia,
• cukrzyca.

Objawami jest uczucie suchości, wygładzony język, brak śliny na dnie jamy ustnej lub jej niewielka ilość i gęsta konsystencja, zaburzenia mowy, trudności w połykaniu i zaburzenia smaku, problemy z użytkowaniem protez oraz duża podatność na próchnicę.

Najrzadsza przypadłość, czyli całkowity brak śliny, zdarza się w przypadku autoimmunologicznej choroby jaką jest zespół Sjögrena.

Oprócz suchości w jamie ustnej (kserostomia) występuje suchość oczu oraz często towarzyszą temu inne choroby autoimmunologiczne. W przypadku podejrzenia tej przypadłości należy koniecznie zgłosić się do lekarza reumatologa.

Przeczytaj również: Gęsta krew – jakie są przyczyny nadmiernej lepkości krwi?

Gęsta ślina u niemowlaka

Czy nieprawidłowości w wydzielaniu śliny dotyczą tylko dorosłych? Odpowiedź na to pytanie brzmi „nie”, jednak w przypadku małych dzieci zazwyczaj nie można mówić o nieprawidłowościach, są to procesy fizjologiczne.

Zwiększone wydzielanie śliny towarzyszy dzieciom podczas ząbkowania. Pojawia się też często około 3 miesiąca życia, gdyż dopiero wtedy gruczoły ślinowe podejmują działanie, a niemowlę dopiero uczy się co z tą wydzieliną robić. Można wtedy zaobserwować krztuszenie się dziecka lub „wymioty gęstą śliną”.

Krew w ślinie – co to znaczy?

Przypadłość gęstej śliny w ciąży można uznać za normę – nie pojawia się u każdej ciężarnej, jednak, jeśli występuje, jest wynikiem działania zmian w układzie hormonalnym. Jeśli chodzi natomiast o krew w ślinie, należy jak najszybciej zidentyfikować źródło problemu.

W przypadku śliny podbarwionej krwią przyczyną może być niewielkie zranienie bądź stan zapalny dziąseł. Niestety w przypadku krwi w jamie ustnej problem może być dużo poważniejszy, tu np. nieprawidłowości w przewodzie pokarmowym i drogach oddechowych, szczególnie gdy wyczuwalna jest krew w ustach po nocy.

W przypadku występowania gęstej białej śliny najkorzystniejsze jest wykonanie diagnostyki u lekarza. Bywa że opisywany objaw wywoływany jest również refluksem żołądkowo-przełykowym.