Lakowanie zębów u dziecka – kiedy i jak lakować zęby u dzieci

Próchnica a lakowanie zębów

Próchnica zębów to choroba polegająca na niszczeniu tkanek zęba i powstawaniu ubytków wskutek działania kwasów produkowanych przez bakterie obecne w płytce nazębnej. Charakteryzuje się ona tendencją do szerzenia się – dotyczy to zwłaszcza próchnicy zębów mlecznych, która łatwo przybiera postać tzw. próchnicy galopującej i może objąć niemalże wszystkie zęby.

Na próchnicę zębów cierpi około 20–30 proc. dzieci w wieku 3–4 lat, około 90 proc. dzieci w wieku 7–12 lat i nawet około 94–98 proc. osób dorosłych. Tak wielkie rozpowszechnienie problemu sprawia, że konieczne jest wdrażanie profilaktyki choroby. Jednym z jej sposobów jest korzystanie z zabiegów oferowanych w gabinetach stomatologicznych, takich jak np. lakowanie zębów, tzn. uszczelnianie bruzd i szczelin na powierzchni zębów za pomocą laku.

Lakowanie mleczaków i zębów stałych

Lakowanie zębów to pokrywanie lakiem (substancją uszczelniającą na bazie żywic) anatomicznych bruzd i szczelin na powierzchniach żujących zębów. Zabieg ma na celu wygładzenie powierzchni zębów, eliminację zagłębień trudnych do oczyszczenia, nawet w trakcie dokładnego szczotkowania, w których łatwo zalegają resztki pokarmowe i które stanowią doskonałe siedlisko do bytowania bakterii.

W pierwszej kolejności lakowaniu powinny być poddawane zęby najbardziej podatne na rozwój próchnicy, czyli bogate w szczeliny i bruzdy zęby trzonowe i przedtrzonowe.

Zabiegowi lakowania mogą (i powinny) być poddawane zarówno zęby stałe, jak i mleczne. Warto podkreślić, że substancje uszczelniające stosowane do lakowania zębów zawierają fluor, który stopniowo uwalnia się do szkliwa. Dodatkowym działaniem lakowania chroniącym przed próchnicą jest zatem wzmacnianie szkliwa zębów i czynienie go opornym na działanie kwasów bakteryjnych.

Jak wygląda lakowanie zębów u dziecka?

Przed wykonaniem lakowania dentysta dokładnie bada stan zdrowia jamy ustnej i ocenia, które zęby można poddać zabiegowi. Warunkiem przeprowadzenia lakowania jest brak zmian próchniczych w zębie (lub ewentualnie obecność niewielkich zmian – wówczas wykonuje się tzw. lakowanie poszerzone, czyli uszczelnianie zagłębień poprzedzone usunięciem tkanek martwiczych). Nie wolno pokrywać lakiem ubytków próchniczych – skutkiem tego typu zaniedbania może być powstanie pod preparatem głębokiego ubytku trudnego do wykrycia i leczenia.

Po zakwalifikowaniu wybranych zębów do lakowania, oczyszcza się ich powierzchnię za pomocą obrotowej szczoteczki, osusza ją i chroni przed zmoczeniem przez ślinę, po czym dokonuje się nałożenia wytrawiacza do lakowania (zwykle roztworu kwasu fosforowego), którego funkcją jest preparowanie szkliwa i ułatwienie umocowania laku w zagłębieniach oraz w głębszych obszarach szkliwa. Należy dokładnie pokryć nim szczeliny i bruzdy.

Wytrawiacz pozostaje na powierzchni zębów około 30–90 s (na zębach stałych krócej, na zębach mlecznych dłużej), po czym spłukuje się go. Kolejnym krokiem jest naniesienie laku (dokonuje się tego za pomocą pędzelka lub specjalnej szczoteczki) i naświetlanie za pomocą lampy diodowej mające na celu utwardzenie preparatu. Zabieg kończy się sprawdzeniem czy lak nie przeszkadza w prawidłowym zwarciu zębów.

Tzw. lakowanie poszerzone może być wykonywane na zębach z niewielkimi ubytkami próchniczymi. Jego pierwszym etapem jest usunięcie chorobowo zmienionych tkanek za pomocą wiertła. Następnie dokonuje się nałożenia wytrawiacza, laku oraz naświetlania za pomocą lampy diodowej.

Po lakowaniu zębów konieczne są okresowe kontrole stomatologiczne (najlepiej co 6 miesięcy), w trakcie których dentysta ocenia, czy nie doszło do utraty laku i uzupełnia ewentualne ubytki.

Należy podkreślić, że zabieg lakowania jest niebolesny i krótkotrwały, dlatego z reguły jest dobrze tolerowany przez dzieci. Ponadto, atrakcją dla dziecka jest możliwość wyboru ulubionego koloru laku.

Lakowanie zębów – kiedy wykonać zabieg?

Im wcześniej wykonuje się zabieg lakowania, tym większa szansa na uniknięcie próchnicy zębów. Najlepiej, jeżeli lakowaniu poddaje się zęby po około 6 miesiącach od ich wyrżnięcia się (dotyczy to zarówno zębów mlecznych, jak i uzębienia stałego) – po tym okresie powierzchnia zębów jest już dobrze widoczna i dostępna do lakowania.

Plusem lakowania zębów u małego dziecka, tuż po wyrżnięciu pierwszych zębów, jest także oswojenie małego pacjenta z leczeniem stomatologicznym – zabieg lakowania jest bezbolesny i zwykle nie pozostawia negatywnych wspomnień, dlatego kolejne wizyty w gabinecie dentystycznym nie muszą wiązać się z olbrzymim stresem i lękiem.

Czy lakowanie zębów zapobiega próchnicy?

Skuteczność lakowania zębów w profilaktyce próchnicy na powierzchniach żujących zębów stałych dochodzi do około 90 %. Niższą skutecznością charakteryzuje się lakowanie zębów mlecznych (około 65 %). Szkliwo zębów mlecznych jest bowiem bardziej zmineralizowane, twarde i, co za tym idzie, bardziej oporne na wytrawianie niż szkliwo zębów stałych. Ponadto, zabieg stomatologiczny u małego dziecka jest trudniejszy do wykonania w związku z trudnościami we współpracy z pacjentem – wynikać może z tego mniejsza dokładność lakowania.

W trosce o utrzymanie zdrowych zębów należy przestrzegać zasad profilaktyki próchnicy. Jedną z metod ochrony zębów przed tą chorobą jest lakowanie, czyli uszczelnianie anatomicznych bruzd i szczelin zębów za pomocą specjalnego preparatu. Zabieg może być wykonywany zarówno na zębach mlecznych, jak i, po wymianie uzębienia, na zębach stałych. Zaletą lakowania jest skuteczność w zapobieganiu próchnicy oraz całkowita bezbolesność. To wszystko sprawia, że pomimo niemałego kosztu (cena lakowania to kilkadziesiąt złotych za jeden ząb), warto zdecydować się na ten zabieg.