Alkohol a wątroba – jak alkohol działa na wątrobę?

Wątroba a alkohol – dlaczego picie szkodzi?

Etanol jest substancją, która bardzo szybko wchłania się z przewodu pokarmowego do organizmu, ale tylko niewielka część zostaje usunięta z moczem i wydychanym powietrzem. Reszta trafia do wątroby, która bierze na siebie cały ciężar metabolizowania alkoholu. Dzięki enzymowi – dehydrogenazie alkoholowej, etanol zostaje najpierw przekształcony do aldehydu octowego dzięki enzymowi, a następnie do kwasu octowego

Zdolność do metabolizowania alkoholu zależy właśnie od dehydrogenazy. Organizm każdego człowieka wytwarza inną ilość tego enzymu. Powstający w wyniku przemian aldehyd octowy jest silnie trującą substancją, bardziej toksyczną od samego etanolu – składnika wódki, piwa, winna i wszelkich innych trunków.

Alkohol spożywany okazjonalnie, w niewielkich ilościach, nie jest szkodliwy, jednak jego nadużywanie wiąże się z poważnymi konsekwencjami dla zdrowia. Jeżeli alkohol spożywany jest często, wątroba regularnie jest uszkadzana, co skutkuje rozwojem alkoholowej choroby wątroby. Jej etapami są: alkoholowe stłuszczenie wątroby, alkoholowe zapalenie wątroby oraz alkoholowa marskość wątroby.

Przeczytaj też: Czym jest choroba alkoholowa?

Alkoholowa choroba wątroby – kto choruje?

Alkoholowa choroba wątroby rozwija się u osób przewlekle nadużywających alkohol. Wpływ alkoholu na organizm jest uwarunkowany osobniczo i w dużej mierze zależy od predyspozycji genetycznych, a także od rasy. Bardziej wrażliwe na rozwój choroby są kobiety, zwłaszcza szczupłe – w ich przypadku dawka toksyczna dla wątroby jest niższa niż u mężczyzn. Choroba szybciej rozwija się u osób cierpiących na choroby przewlekłe i stosujących długotrwale leki – wątroba jest z jednej strony przeciążana i uszkadzana przez leki, które metabolizuje, a z drugiej – przez alkohol.

Do uszkodzenia wątroby szybko dochodzi u osób, które mają problemy z wątrobą, np. wskutek wirusowego zapalenia wątroby, a do tego nie przestrzegają zaleceń i nadużywają alkoholu. Uśredniając, ryzyko uszkodzenia wątroby jest wysokie, jeżeli spożywa się 21 porcji alkoholu (liczonych po 8 gram czystego alkoholu) tygodniowo w przypadku mężczyzn oraz 14 porcji tygodniowo u kobiet.

Alkohol a wątroba – jak wygląda chora wątroba po alkoholu?

Alkoholowa choroba wątroby rozwija się etapami. Najskuteczniejszą metodą powstrzymania postępu choroby jest abstynencja alkoholowa – dzięki niej choroba nie będzie przechodziła w kolejne stadia. Im szybciej zostanie wdrożona abstynencja, tym większa szansa na to, że zmiany się wycofają. W najbardziej zaawansowanych stadiach zmiany w wątrobie po alkoholu są nieodwracalne.

Pierwszym etapem choroby wątroby po alkoholu jest alkoholowe stłuszczenie wątroby. W komórkach wątrobowych odkładają się wówczas komórki tłuszczu, dochodzi do ich wstępnego uszkodzenia, jednak objawy mogą się jeszcze nie pojawić lub są łagodne (pobolewanie pod prawym łukiem żebrowym). Jeżeli chory zaprzestanie picia alkoholu, choroba ma szansę ustąpić i nie przechodzi w kolejne stadia.

Alkoholowe zapalenie wątroby jest kolejnym stadium uszkodzenia wątroby przez alkohol. Objawy choroby zaczynają być wyraźne. Chorzy skarżą się na zmęczenie, osłabienie, bóle w prawym podżebrzu, może pojawić się żółtaczka, stwierdzane bywa wodobrzusze. W badaniu przedmiotowym wyczuwana bywa powiększona wątroba. Aby powstrzymać postęp choroby i przejście w fazę marskości, konieczna jest abstynencja alkoholowa.

Uszkodzenie wątroby po alkoholu – marskość

Marskość wątroby to włóknienie wątroby wywołane uszkodzeniem prawidłowego miąższu wątroby. Jest to nieodwracalne i ostatnie stadium alkoholowej choroby wątroby. Wątroba nie spełnia prawidłowo swoich funkcji, w związku z czym dochodzi do niekorzystnego działania toksyn na organizm, w tym na ośrodkowy układ nerwowy (tzw. encefalopatia wątrobowa), zaburzeń układu krzepnięcia, objawów ze strony przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, wzdęcia), obrzęków, wodobrzusza (konsekwencje niedoboru białek produkowanych przez wątrobę), utraty masy mięśniowej (również z powodu niedoboru białek), powstawania żylaków przełyku (wskutek krążenia obocznego) stwarzającym ryzyko krwawienia z przewodu pokarmowego.

Chorzy są osłabieni, zmęczeni, wyniszczeni, mają obniżone łaknienie, stany podgorączkowe, są bardziej podatni na infekcje. Abstynencja alkoholowa nie daje wyleczenia, ale spowalnia postęp choroby i pozwala na osiągnięcie wyrównanej marskości wątroby.

Czytaj również: Śpiączka wątrobowa – co to jest? Przyczyny, objawy, leczenie, rokowania

Alkohol a wątroba i leki

Dlaczego nie wolno pić alkoholu i brać leków? Wątroba to organ odpowiadający za metabolizm alkoholu, a także znacznego odsetka leków. W trakcie kuracji lekami, w tym antybiotykami, nie powinno się spożywać alkoholu – po pierwsze, z uwagi na możliwość zmiany działania leków (w większości przypadków osłabienia działania, ale w niektórych przypadkach - wzmocnienia), a po drugie – z uwagi na nakładanie się toksycznego działania alkoholu i leków na wątrobę. Szczególnie niebezpieczne jest równoczasowe zażywanie dużej ilości leków wpływających na wątrobę (np. paracetamolu) ze spożywaniem alkoholu – w takiej sytuacji może dojść do ostrej niewydolności wątroby.