Rozstępy – jak wyglądają, przyczyny powstawania, czy da się je usunąć

Co to są rozstępy i jak wyglądają?

Każdy wie, jak wyglądają rozstępy. To prążki na skórze – czasem różowe, czasem białe – które najczęściej pojawiają się na brzuchu, ramionach, udach, piersiach, pośladkach. To trwałe zmiany w skórze, które pojawiają się w wyniku uszkodzenia struktury włókien kolagenowych i elastynowych, tworzących tkankę łączną skóry właściwej.

Włókna kolagenowe w skórze ułożone są prostopadle, skośnie i równolegle względem skóry, zaś z włókien elastynowych powstają sploty, które są swego rodzaju rusztowaniem dla włókien kolagenowych. Oczywiście, oprócz nich w skórze znajdują się także naczynia krwionośne, zakończenia nerwowe oraz gruczoły łojowe i potowe. Silne i stabilne połączenie włókien kolagenowych i elastynowych zapewnia wytrzymałość i elastyczność skóry oraz jej jędrność. Jeśli dojdzie do ich naruszenia, np. poprzez silne rozciąganie skóry, wówczas włókna kolagenowe pękają, stają się cienkie i poprzerywane, a także układają się zarówno prostopadle, jak i równolegle względem napięcia skóry. Pojawiają się pręgowane blizny, zwane właśnie rozstępami. Skóra w ich miejscu jest cienka i mało elastyczna, nie ma w niej gruczołów potowych ani mieszków włosowych.

Jak wyglądają świeże rozstępy?

W początkowej fazie powstawania rozstępów, tzw. fazie zapalnej, pojawiają się fioletowo-czerwone lub czerwone rozstępy. Wówczas pod palcami można wyczuć lekki obrzęk w miejscu powstawania rozstępów. Rozszerzenie naczyń krwionośnych oraz uczucie ściągnięcia oraz swędzenia skóry to charakterystyczne zmiany, jakie daje się wyczuć w pierwszej fazie. Po czasie niedojrzałe rozstępy przybierają barwę białawą lub perłową. Faza zapalna przechodzi w fazę bliznowacenia (zanikową).

Przyczyny powstawania rozstępów

Rozstępy pojawiają się na ciele każdego, niezależnie od wieku i płci. Odpowiedzialne za nie jest nadmierne rozciąganie skóry, które jest szybkie i długotrwałe. Co sprzyja powstawaniu rozstępów?

• Gwałtowny przyrost masy ciała. Zbyt szybka zmiana masy ciała zdecydowanie sprzyja powstawaniu rozstępów, szczególnie w okolicy brzucha, ramion i ud. Nie dotyczy to wyłącznie osób otyłych – także szybki przyrost masy mięśniowej może powodować rozstępy np. u osób uprawiających aktywność fizyczną.
• Przyczyny powstawania rozstępów mogą mieć również podłoże zdrowotne – przewlekłe choroby czy zaburzenia hormonalne również mogą przyczyniać się do zmian w strukturze skóry, czego efektem będzie degradacja włókien kolagenowych.
• Większe predyspozycje do powstawania rozstępów mają młode kobiety o jasnej karnacji, ze względu na delikatniejszą i cieńszą skórę.
• Bardzo często u kobiet w ciąży na skórze pojawiają się rozstępy na brzuchu, w wyniku szybkiego, ale jednocześnie długotrwałego procesu rozciągania skóry.

Najczęściej rozstępy powstają w wyniku zbyt szybkiego rozciągania skóry, która nie ma możliwości adaptacji do nowych warunków. Wiele wskazuje na to, że za występowanie rozstępów są odpowiedzialne także predyspozycje genetyczne. Wiele kobiet w ciąży powtarza sobie, że jeśli rozstępy mają się pojawić – i tak się pojawią – niezależnie od tego, jak bardzo dba się o skórę. Mimo tego niewiele kobiet decyduje się na to, by pozostawić skórę samą sobie – to właśnie dla kobiet w ciąży pojawia się na rynku najwięcej preparatów przeciw rozstępom.

Kiedy pojawiają się rozstępy?

Nie tylko ciężarne są narażone na rozstępy. Nagły przyrost masy mięśniowej i szybki przyrost masy ciała to charakterystyczne zjawiska w okresie dojrzewania i właśnie wtedy mogą się pojawić pierwsze rozstępy. Na rozstępy są narażone zarówno osoby młodsze, jak i starsze, aktywne fizyczne i otyłe. Te, które doświadczają dużych wahań masy ciała. Ryzyko powstawania rozstępów jest większe u osób przewlekle stosujących glikokortykosteroidy oraz z zaburzeniami hormonalnymi, np. przy nadczynności tarczycy lub w chorobie Cushinga.

Czy rozstępy mogą same zniknąć?

Niestety, rozstępy są trwałymi zmianami skórnymi, które nie znikną same. Co więcej – nie ma sposobu, by je trwale usunąć, nie można również odwrócić tego procesu. Jeśli pojawia się faza zapalna i pierwsze symptomy rozstępów, proces będzie się pogłębiał. Jednak można sprawić, że rozstępy będą mniej widoczne, jeśli odpowiednio szybko zacznie się z nimi walczyć.

Czy można zapobiegać rozstępom?

Trudno przewidzieć, czy ma się predyspozycje genetyczne do powstawania rozstępów. Dla przykładu – fakt, że mama nie miała rozstępów w ciąży nie oznacza, że córka również jest „bezpieczna”. I odwrotnie – pojawienie się ich u jednego członka rodziny, nie oznacza straconej pozycji dla kolejnego pokolenia.

Najważniejsza jest profilaktyka, a więc działania, które mogą zabiec powstawaniu rozstępów, a na pewno pomogą dbać o prawidłową kondycję skóry. Co można robić?

• Kontrolować wagę, by nie dochodziło do zbyt dużych wahań masy ciała, w wyniku których skóra będzie narażona na rozciąganie. Zbyt dynamiczne napięcie znacznie osłabia jej struktury, a więc włókna elastynowe i kolagenowe. Stopniowy i powolny proces napinania skóry, w połączeniu z odpowiednią pielęgnacją, nie jest dla niej tak inwazyjny.
• Dbać o zbilansowaną, zdrową dietę, bogatą w witaminy, takie jak witamina A, B5, C, E, PP, kwasy omega i zdrowe tłuszcze oraz minerały, w szczególności krzem, który ujędrnia, zwiększa napięcie skóry, a także pomaga redukować blizny i rozstępy.
• Regularnie badać się pod kątem hormonalnym.
• Spożywać dużą ilość płynów.
• Stosować preparaty nawilżające i ujędrniające, zapobiegające utracie wody z naskórka. Odpowiednie nawilżenie zwiększa jędrność i elastyczność skóry. Warto również stosować regularnie peelingi i masaże skóry, które pobudzają naczynia krwionośne, dzięki czemu poprawi się ukrwienie skóry.

Czy rozstępy są groźne?

Pod względem zdrowotnym rozstępy nie stanowią żadnego zagrożenia. Mogą jednak istotnie wpływać na samopoczucie, a co za tym idzie – odbijać się na zdrowiu psychicznym. Uważa się je bowiem za nieestetyczne i po prostu brzydkie, co zdecydowanie nie podnosi poczucia własnej wartości. Dla osób wysoko wrażliwych rozstępy mogą więc być przyczyną problemów z samoakceptacją i przyczyniać się znacznie do obniżenia samooceny.

Jak pozbyć się rozstępów?

Kiedy na skórze pojawiają się pierwsze oznaki rozstępów – nie ma niestety odwrotu. Nie ma też sposobów, by trwale pozbyć się rozstępów. Ale można wiele zdziałać, by były mniej widoczne. Najlepiej działać profilaktycznie, ale i na etapie pojawiania się czerwonych rozstępów można sobie nieco pomóc – wówczas rozstępy stają się mniej zauważalne.

Odpowiednie kosmetyki, ze sporą ilością składników aktywnych odpowiedzialnych za regenerację i nawilżenie, regularne masaże i peelingi mogą przyczynić się do tego, że widoczność rozstępów znacznie się zmniejszy. Można do tego wykorzystywać specjalną szczotkę i szczotkować skórę na sucho, a także fusy z kasy oraz sok cytrynowy, ponieważ kofeina i witamina C doskonale działają na skórę. Bardzo ważne jest systematyczne nawadnianie skóry, np. kosmetykami zawierającymi kwas hialuronowy oraz odżywianie jej, dzięki czemu zmniejszy się ryzyko pojawienia się nowych rozstępów.

Najlepsze efekty w leczeniu rozstępów przyniosą zabiegi kosmetyczne. Również nie sprawią, że znikną one całkowicie, ale widoczność rozstępów zdecydowanie się zmniejszy.

Jakie zabiegi na rozstępy? Jak usunąć rozstępy?

W przypadku rozległych i intensywnych zmian, pielęgnacja domowa z całą pewnością wzmocni skórę, jednak nie zmniejszy w spektakularny sposób widoczności rozstępów. Z pomocą przyjść może jedynie kosmetologia oraz medycyna estetyczna. Wybór metody zależy od wielkości i wieku rozstępów, rodzaju skóry, możliwości występowania skutków ubocznych oraz warunków predysponujących do konkretnego zabiegu.

Wśród najpopularniejszych zabiegów na rozstępy wymienia się:

• mikrodermabrazję,
• dermabrazję,
• peelingi chemiczne,
• karboksyterapię,
• mezoterapię,
• usuwanie rozstępów laseroterapią (laser na rozstępy).

Lekarz bądź wykwalifikowany i doświadczony kosmetolog dobiera rodzaj terapii oraz dawkuje częstotliwość poszczególnych zabiegów. Jedną z najbardziej efektywnych metod jest w tym wypadku laseroterapia.

Usuwanie rozstępów – laser na rozstępy

Laseroretapia na rozstępy ma spowodować usunięcie uszkodzonej tkanki poprzez jej odparowanie, w wyniku działania promieniowania emitowanego przez laser. Zabieg przeprowadzany jest w częściowym znieczuleniu. Efekty widoczne są po kilku miesiącach.

Ważną zaletą terapii z użyciem lasera jest pobudzanie komórek skóry do intensywnej produkcji kolagenu, co ma zapobiegać powstawaniu nowych zmian oraz poprawić jej ogólną kondycję i wygląd. Po zabiegu skóra wymaga odpowiedniej pielęgnacji. Może pojawić się obrzęk i zaczerwienienie, nieraz pęcherze wymagające zastosowania preparatów łagodzących.

Rozstępy – zabiegi laserowe

• Fraxel Laser oraz zabieg laserowy Piel są jednymi z najskuteczniejszych metod w walce z rozstępami oraz w odnawianiu i odmładzaniu skóry. Ich niewątpliwą zaletą jest brak powstawania oparzeń i podrażnień w trakcie wykonywania zabiegu;
• lasery barwnikowe i miedziowe – istotą ich działania jest złuszczanie warstwy naskórka;
• lasery ERB-YAG, CO2 – są dość inwazyjną metodą zwalczania rozstępów, polegającą na usunięciu warstwy naskórka. Rana, jaka powstaje po zabiegu, powinna ulec zagojeniu pod okiem lekarza.

Rozstępy – zabiegi chirurgiczne

Zabiegi chirurgiczne należą do metod inwazyjnych, polegają na operacyjnym usunięciu rozstępów oraz warstwy skóry, na której się znajdują.

Kosmetyki i kolagen na rozstępy – jak zapobiec rozstępom?

Zapobieganie rozstępom wiąże się głównie z działaniami mającymi na celu wzmocnienie skóry poprzez zwiększenie jej gęstości. Biorąc pod uwagę mechanizmy powstawania rozstępów, najistotniejsze jest:

• utrzymanie odpowiedniego stopnia nawilżenia i natłuszczenia skóry, co sprawi, że będzie jędrna i elastyczna;
• zapewnienie skórze odpowiedniej ilości kolagenu. Nie bez znaczenia jest w tym wypadku jego ilość produkowana przez fibroblasty, których aktywność spada wraz z wiekiem. Warto wówczas stosować kolagen na rozstępy zawarty w kosmetykach oraz odpowiednią dietę lub suplementację;
• stosowanie zabiegów pielęgnacyjnych połączone z masażem wybranych partii ciała;
• używanie wyspecjalizowanych kosmetyków na rozstępy, przeciwdziałających pojawieniu się rozstępów.

Najnowsze sposoby na rozstępy

Najlepszych i najskuteczniejszych metod walki z rozstępami należy szukać w gabinetach kosmetycznych. Wykonuje się w nich wiele zabiegów, mających na celu poprawienie kondycji skóry i niwelowanie niedoskonałości. Kosmetologia estetyczna najczęściej stosuje na rozstępy peelingi chemiczne, na bazie kwasów i retinoidów oraz mikrodermabrazję, które poprawiają elastyczność skóry oraz stymuluje procesy regeneracji i syntezę kolagenu. Pomocna może być również mezoterapia igłowa lub mezoterapia mikroigłowa, które uszkadzają drobne naczynia krwionośne, pobudzając krążenie krwi, procesy naprawcze i produkcję kolagenu.

Odpowiednia pielęgnacja skóry w domowym zaciszu, dbałość o dietę, regularna aktywność fizyczna, nawodnienie oraz właściwie dobrane do skóry kosmetyki przy regularnym stosowaniu mogą przynieść bardzo zadowalające efekty. Nie ma gwarancji, że zapobiegną rozstępom, bo choć znane są przyczyny rozstępów, to ich powstawanie pozostaje nieprzewidywalne.

Wypowiedź dermatologa na temat rozstępów

współpraca: kosmetolog Magdalena Seremak