Jak męskie hormony – androgeny wpływają na skórę?

Jak hormony oddziałują na skórę?

Skóra obejmująca naskórek, skórę właściwą i tkankę podskórną jest tkanką wybitnie hormonozależną. Wśród hormonów wykazujących szczególne działanie na skórę są hormony płciowe – żeńskie estrogeny i męskie – androgeny. Każde wahanie – wzrost czy spadek wydzielania tych hormonów manifestuje się na powierzchni skóry, powodując odpowiednio do specyfiki działania danego hormonu – przesuszenie, spadek jędrności, wrażliwość, ale także nadmierne wydzielanie sebum (co powoduje łojotok), problemy trądzikowe czy też cellulit oraz rozstępy skórne.

Wydzielanie hormonów regulowane jest także przez centralny układ nerwowy i układ wegetatywny. W organizmie człowieka układ hormonalny działa w układzie „piętrowym”. Przedni płat przysadki mózgowej uwalnia hormony tropowe TSH, LH, FSH i ACTH, które regulują wydzielanie pozostałych hormonów, w tym androgenów i estrogenów. W odpowiedzi na w/w związki następuje pobudzenie gruczołów obwodowych m. in.: tarczycy, jąder, jajników i kory nadnerczy. Pomiędzy poszczególnymi „piętrami” wydzielania hormonów występuje działanie zwrotne tj. produkt hamuje układ stymulujący.

Kosmetycznie możemy poprawić stan i funkcjonowanie skóry poddanej działaniu hormonów, jednak trzeba pamiętać, że działamy tu na skutek, nie na przyczynę. Niejednokrotnie schorzenia wymagają konsultacji endokrynologicznej.

Jak androgeny wpływają na skórę?

Androgeny, m. in. testosteron, dihydrotestosteron i androstendion to męskie hormony płciowe produkowane głównie przez jądra (mężczyźni) oraz w niewielkim stopniu przez korę nadnerczy (mężczyźni i kobiety). Są to hormony sterydowe odpowiadające za wytworzenie drugorzędnych cech męskich, m. in. owłosienia typu męskiego oraz nasilają biosyntezę białka.

Androgeny uczynniają się w okresie dojrzewania. Skóra męska pod wpływem działania tych hormonów posiada grubszą warstwę naskórka i inny układ włókiem kolagenu i elastyny w skórze właściwej (włókien peptydowych stanowiących „rusztowanie” dla skóry), co wpływa na późniejsze niż w przypadku kobiet występowanie objawów starzenia się skóry.

W okresie dojrzewania pod wpływem wzmożonego działania androgenów na skórę może wystąpić fizjologiczny łojotok skóry oraz trądzik pospolity – przy nadmiernym rogowaceniu ujść mieszków włosowych, przy udziale beztlenowych bakterii pripionibacterium acnes wytwarza się stan zapalny.

Zaburzenia hormonalne są przyczyną pojawienia się trądziku nawet wiele lat po zakończeniu okresu dojrzewania. U mężczyzn nadmiar androgenów, a głównie testosteronu prowadzi do przedwczesnego łysienia.

U kobiet w warunkach fizjologicznych androgeny są także syntetyzowane, ale w znacznie mniejszych ilościach. Przy nadmiernej produkcji androgenów (hyperandrogenizm) może wystąpić trądzik, nadmierne owłosienie ciała i powstanie zarostu w obrębie twarzy (hirsutyzm), łysienie androgenowe oraz łamliwość naczyń krwionośnych. Niemal stałym objawem nadmiaru androgenów jest skłonność do łojotoku. Jednym z częściej występujących schorzeń, w przebiegu których widoczna jest nadmierna androgenizacja jest zespół policystycznych jajników.

Jak pielęgnować skórę ze skłonnością do łojotoku i trądziku?

W przypadku nadmiernego łojotoku w trakcie codziennej pielęgnacji należy pamiętać o delikatnym usuwaniu nadmiaru sebum, stosując łagodne żele myjące i toniki bezalkoholowe, oraz dbać o odpowiednie nawilżenie (kremy nawilżające). Przy wzmożonym wydzielaniu sebum stosuje się także kremy matujące.

Używanie zbyt agresywnie działających alkoholowych preparatów pielęgnacyjnych może powodować podrażnienie skóry i przy problemie przetłuszczania efekt dokładnie odwrotny od zamierzonego – skóra nadmiernie odtłuszczona wyprodukuje jeszcze więcej sebum by zrównoważyć braki. Zalecane są terapie indywidualnie dobrane do potrzeb skóry obejmujące zabiegi oczyszczające, normalizujące oraz złuszczające w gabinecie kosmetycznym. Dla dobrego stanu skóry należy pamiętać o zapewnieniu optymalnego nawilżenia naskórka.

Nadmierne androgenowe owłosienie u kobiet (hirsutyzm) eliminuje się za pomocą zabiegów laserowych, elektroterapii lub mechanicznie (wosk).