Zapalenie piersi

Co to jest zapalenie piersi?

Do najczęstszych powikłań połogu zaliczamy:

• krwawienia w połogu,
• zakażenie połogowe,
• chorobę zakrzepową,
• połogowe zapalenie gruczołu sutkowego,
• psychozy poporodowe.

Czynnikiem etiologicznym połogowego zapalenia gruczołu sutkowego jest zazwyczaj gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus), rzadziej inne drobnoustroje (paciorkowce β – hemolizujące z grupy A i B, Escherichia coli , Bacteroides). Można wyróżnić dwa rodzaje zapalenia piersi:

• adenitis – zakażenie dotyczy przewodów mlecznych, jest to powikłanie zatkania przewodu mlecznego lub zastoju pokarmu; jeśli dojdzie do otorbienia procesu zapalnego, można mówić o powstaniu ropnia,
• cellulitis – procesem zapalnym objęta jest tkanka łączna gruczołu piersiowego; do zakażenia dochodzi drogą krwionośną przez uszkodzoną skórę brodawki piersiowej.

Przyczyny zapalenia piersi

Czynnikami predysponującymi do wystąpienia połogowego zapalenia gruczołu sutkowego są:

• zastój pokarmu,
• niepełne opróżnianie piersi,
• zmniejszenie częstości karmień,
• uraz piersi,
• nadprodukcja pokarmu spowodowana niepotrzebnym odciąganiem,
• niewłaściwe odżywianie,
• uszkodzenia brodawek,
• nieprawidłowa technika karmienia,
• zmniejszona odporność organizmu,
• przebyte wcześniej stany zapalne piersi.

Objawy zapalenia piersi

Zapalenie piersi występuje najczęściej od 2 do 6-go tygodnia po porodzie. Początek zapalenia piersi rozpoczyna się od zastoju pokarmu w przewodach i pęcherzykach mlecznych. Dłużej trwający zastój pozwala bakteriom na rozwój. Obszarem najczęściej objętym zapaleniem jest zewnętrzny, górny kwadrant piersi chociaż stan zapalny może dotyczyć całej piersi. Pojawia się podwyższona temperatura ciała powyżej 38,5 ⁰C. Pierś jest zaczerwieniona, obrzmiała, gorąca, silnie bolesna; wyczuwalne są tkliwe zgrubienia; może występować powiększenie pachowych węzłów chłonnych po stronie chorej piersi.

Przy zapaleniu piersi, do wysokiej temperatury dołączają się objawy ogólne, jak:

• dreszcze,
• bóle kostne,
• bóle głowy,
• złe samopoczucie,
• przyspieszona akacja serca.

Jak radzić sobie z zapaleniem piersi?

Postępowanie w przypadku połogowego zapalenia piersi:

• nie należy przerywać karmienia piersią,
• należy wzbudzić wypływ mleka przystawiając dziecko do zdrowej piersi, a następnie przystawić do chorej piersi,
• należy karmić najlepiej co dwie godziny i odpowiednio długo (w tym czasie opróżniać laktatorem lub ręcznie drugą pierś),
• należy zmieniać pozycję dziecka do karmienia – najlepiej jeśli nos i bródka dziecka są od strony piersi objętej stanem zapalnym, w przypadku stanu zapalnego obejmującego górny, zewnętrzny kwadrant najlepsza będzie pozycja „spod pachy”,
• można stosować zimne okłady po karmieniach,
• absolutnie nie są wskazane masaże chorej piersi ani jakiekolwiek ugniatania,
• nie stosuje się gorących okładów,
• można robić na chorą pierś okłady z liści białej kapusty: sok z kapusty ma działanie przeciwzapalne, ściągające oraz łagodnie hamuje laktację. Przygotowanie okładu: dwa, trzy liście kapusty lekko zbijamy drewnianym tłuczkiem i kładziemy na pierś (nie wolno kłaść na kapustę foli), okład zmieniamy co 2–3 godziny,
• należy zwiększyć przyjmowanie płynów przez matkę,
• należy przeznaczyć więcej czasu na odpoczynek w łóżku, wskazana jest pomoc w domu,
• matka może przyjmować niesterydowe leki przeciwzapalne, np. ibuprofen, leki przeciwgorączkowe, np. paracetamol,
• jeśli dolegliwości nie zmniejszają się, konieczne jest wdrożenie antybiotykoterapii; dobrym rozwiązaniem jest poddanie badaniu mikrobiologicznemu mleka lub wydzieliny z brodawek sutkowych.

Czy przy zapaleniu piersi można karmić? Nie wolno przerywać karmienia piersią. Dziecko zetknęło się już z drobnoustrojami, które spowodowały u matki zakażenie. W związku z tym było na nie narażone, a teraz wraz z pokarmem otrzymuje przeciwciała. Przerwanie karmienia naturalnego pozbawia też matkę najlepszego laktatora, jakim jest jej dziecko.

Powikłania po zapaleniu piersi

Powikłaniem źle leczonego zapalenia piersi jest ropień piersi. Jego objawami są:

• skóra nad ropniem jest sinoczerwona, błyszcząca, napięta, nadmiernie ucieplona,
• chełboczący guzek, wyczuwalny przez skórę, silnie bolesny,
• wysoka gorączka, która u prawie połowy kobiet spada po uformowaniu się ropnia.

Rozległy wielokomorowy ropień piersi opróżnia się chirurgicznie. Kobieta w tym przypadku zazwyczaj hospitalizowana jest razem z dzieckiem przez 1–2 dni. Nacięcie wykonuje się w znieczuleniu miejscowym, czasem gdy ropień położony jest bardzo głęboko, konieczne jest znieczulenie ogólne. Nacięcia dokonuje się promieniście, zgodnie z przebiegiem przewodów mlecznych. W pierwszej dobie po zabiegu karmienie jest na ogół niemożliwe. Zaleca się jednak odciąganie pokarmu. W kolejnych dobach należy zacząć przystawianie dziecka do chorej piersi. W każdym przypadku leczenia ropni piersi powinno dążyć się do kontynuowania karmienia piersią. Rana goi się 1-2 tygodnie.