Wizyta patronażowa – na czym polega, kiedy i ile razy się odbywa?

Czym jest wizyta patronażowa?

Pierwsza wizyta patronażowa powinna odbyć się w ciągu 48 godzin od momentu zgłoszenia urodzenia dziecka w zakładzie opieki zdrowotnej, który zostanie wybrany w celu sprawowania dalszej opieki nad dzieckiem. Położna środowiskowo-rodzinna wykonuje nie mniej niż 4 wizyty, planując i realizując indywidualny program opieki dla każdej położnicy. Wizyty zazwyczaj odbywają się bez zapowiedzi.

Wizyty patronażowe po narodzinach dziecka odbywają się w domu. Każda wizyta rozpoczyna się od oceny stanu zdrowia matki i oceny stanu zdrowia noworodka. Położna obserwuje zachowanie dziecka i ocenia jego rozwój psychomotoryczny poprzez sprawdzanie jego odruchów neurologicznych. Kontroluje także jego przyrost masy ciała.

Zadaniem położnej jest również ocena, w jakim stopniu kobieta stosuje się do zaleceń dotyczących opieki i pielęgnacji noworodka oraz jak radzi sobie z wykonywaniem tych czynności. Dlatego jeżeli świeżo upieczona mama nie daje sobie rady, położna udzieli wskazówek, jak prawidłowo powinna być wykonana przy dziecku każda czynność. Udzieli instruktażu w zakresie technik kąpieli noworodka, pielęgnacji skóry oraz kikuta pępowiny. Poinformuje, z jakimi problemami okresu noworodkowego może zmagać się kobieta i podpowie, jak sobie z nimi radzić.

Położna sprawdzi także, czy krocze kobiety goi się prawidłowo (w sytuacji, gdy było ono nacięte podczas porodu) oraz oceni stan rany na brzuchu (w przypadku, gdy było wykonane cięcie cesarskie). Udzieli wskazówek, jak pielęgnować rany oraz prawidłowo zadbać o higienę miejsc intymnych. Sprawdzi również, czy prawidłowo obkurcza się mięsień macicy po porodzie (jaka jest wysokość dna macicy) oraz zapyta o krwawienie połogowe (jaka jest jego ilość, barwa, konsystencja oraz zapach).

Zadaniem położnej jest także opowiedzenie, z jakimi problemami okresu połogu kobieta może się zetknąć, jak się do nich przygotować, jak im zapobiegać oraz postępować w przypadku ich wystąpienia. Położna odpowie na pytania i rozwieje wątpliwości świeżo upieczonej mamy. Dlatego należy pytać o każdą rzecz, nawet jeśli wydaje się błaha i nieistotna.

Wizyta patronażowa – karmienie piersią

Położna posiada wiedzę dotyczącą karmienia piersią. Dlatego podczas wizyty może poprosić kobietę o przystawienie dziecka do piersi w celu oceny, czy jest to prawidłowo wykonywane. Oceni zarówno pozycję matki, jak i dziecka, technikę przystawienia oraz czy odruch ssania. W przypadku nieprawidłowości zwróci uwagę oraz poinstruuje, jak karmić prawidłowo.

Jest to ważne ze względu na dobro dziecka, jego prawidłowy wzrost i rozwój oraz na zdrowie i właściwą pielęgnację piersi matki. Położna poradzi, jakie są sposoby utrzymania laktacji do zalecanego czasu minimum 6 miesięcy życia niemowlęcia oraz dopasuje je indywidualnie dla każdej kobiety. Położna jest zatem pomocna w rozwiązywaniu wszelkich problemów związanych z okresem laktacji, a w przypadku poważnych nieprawidłowości kieruje do specjalisty.

Jeśli kobieta nie karmi dziecka piersią, położna podpowie, jakie mleko modyfikowane wybrać i jak często karmić malucha mlekiem z butelki.

Wizyta patronażowa – świadczenia dla świeżo upieczonych rodziców

Położna jest przygotowana do samodzielnej realizacji świadczeń, zarówno zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych, jak i ewentualnie rehabilitacyjnych, kiedy wymaga tego opieka nad położnicą i noworodkiem. Powinna być przygotowana także do zdjęcia szwów, kiedy uzna, że należy to wykonać. Podczas wizyty patronażowej mogą być również wykonane czynności diagnostyczne i lecznicze, które zleci lekarz.

Wizyta patronażowa – zdrowy styl życia

Jednym z zadań położnej podczas wizyty jest udzielanie wskazówek dotyczących prowadzenia zdrowego trybu życia. Dotyczą one zasad prawidłowego odżywiania, minimalizowania stresu oraz prowadzenia gimnastyki, która pozwoli wrócić do sylwetki sprzed ciąży. Położna prowadzi także edukację na temat profilaktyki nowotworowej – raka szyjki macicy oraz raka piersi. Można zasięgnąć u niej informacji na temat metod planowania rodziny: kiedy następuje powrót płodności po porodzie czy jakimi sposobami można określić dni płodne i niepłodne.

Wizyta patronażowa w domu dziecka – wsparcie najbliższej rodziny

Położna ocenia także sytuację społeczną, czyli relacje, jakie panują w rodzinie. W przypadku zaobserwowania aktów przemocy lub innych niepokojących zdarzeń, ma prawo do interwencji. Ocenia też możliwości udzielenia kobiecie pomocy i wparcia przez bliską osobę. Udziela najbliższym informacji o zmianach fizycznych i reakcjach emocjonalnych, jakie zachodzą w okresie połogu u położnicy i jednocześnie przygotowuje ich do udzielenia niezbędnej pomocy oraz wsparcia. W sytuacjach tego wymagających położna wskazuje instytucje, które mogą udzielić rodzinie pomocy.

Wizyta patronażowa – pozostałe zadania położnej

Podczas jednej z wizyt położna informuje matkę o obowiązku zgłoszenia się dziecka na szczepienia ochronne zapisane w kalendarzu szczepień oraz na badania profilaktyczne do lekarza pediatry. Położna przypomina także kobiecie o obowiązku odbycia wizyty kontrolnej u lekarza ginekologa pod koniec okresu połogu, czyli w 6. tygodniu od porodu.

Wszystkie informacje zebrane od położnicy oraz zaobserwowane przez położną opisuje ona w dokumentacji środowiskowo-rodzinnej.

W przypadkach występowania problemów zdrowotnych, których rozwiązanie wykracza poza kompetencje położnej, kieruje ona położnicę do lekarza specjalisty.

Opieka położnej środowiskowo-rodzinnej kończy się wraz z ukończeniem przez dziecko 2. miesiąca życia. Wtedy przekazuje ona opiekę nad dzieckiem pielęgniarce lub położnej podstawowej opieki zdrowotnej.

Wizyta patronażowa – o co pytać?

Wszystkie niepokojące objawy zaobserwowane przez rodziców u dziecka powinny być zgłaszane podczas wizyty położnej. Jeśli istnieją problemy związane z pielęgnacją, należy poprosić o wskazówki bądź instruktaż. Doświadczona położna udzieli wszelkich porad dotyczących opieki nad dzieckiem oraz w sprawach powrotu do kondycji sprzed ciąży.

Jeśli pojawią się wątpliwości lub pytania w czasie między wizytami położnej, należy je wszystkie zapisać i zapytać o nie położną podczas najbliższej wizyty.

Warto też pamiętać, że każda wizyta położnej środowiskowo-rodzinnej z zakładu opieki zdrowotnej jest bezpłatna, refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Wizyta patronażowa lekarza

Wizyta patronażowa lekarza pediatry powinna się odbyć między 1. a 4. tygodniem życia dziecka, zazwyczaj w przychodni medycznej. Pediatra zaznajamia się z dokumentacją okołoporodową dziecka – wypisem z oddziału noworodkowego i książeczką zdrowia dziecka. Ocenia stan zdrowia noworodka, jego zachowanie oraz informuje rodziców o programie szczepień ochronnych.

Pediatra waży i mierzy dziecko, a wyniki – w oparciu o dane z siatek centylowych – wpisuje do książeczki zdrowia dziecka. Bada też palpacyjnie brzuszek dziecka (diagnostyka przepukliny), osłuchuje i sprawdza okolicę okołopieluszkową.

Jeśli stan zdrowia dziecka tego wymaga, pediatra kieruje malucha na dalsze badania i diagnostykę.