Parcie w czasie porodu

Jak dochodzi do parcia?

Pod koniec okresu rozwierania się szyjki macicy część przodująca dziecka (główka, pośladki) pokonała już górną część kanału rodnego, czyli dolny odcinek macicy i szyjkę macicy. W okresie wydalania część przodująca jest wypychana, a następnie przepychana przez dolną część kanału rodnego (pochwa, dno miednicy, krocze, srom).

Do momentu kiedy część przodująca (główka, pośladki) nie osiągnie dna miednicy, parcie może być wywołane tylko siłą woli. Kiedy część przodująca obniży się na dno miednicy, skurcze parte wywoływane są na zasadzie odruchu przez rdzeniowe połączenia nerwowe. Są w związku z tym niezależne od woli rodzącej. Potrzeba parcia staje się niemożliwa do opanowania. Skurcze parte stają się coraz silniejsze, w końcu rodząca prze z największym wysiłkiem przy udziale wszystkich mięśni ciała.

Kiedy należy rozpocząć parcie?

Nie należy zbyt wcześnie rozpoczynać parcia. Aby rozpoczynać parcie muszą być spełnione następujące warunki:

• zupełne rozwarcie szyjki macicy,
• pęknięty pęcherz płodowy,
• część przodująca (główka, pośladki) najniżej w dnie miednicy,
• odpowiednio zrotowana część przodująca (główka, pośladki w tzw. wymiarze prostym).

Skutek siły parcia zależy od momentu, w którym parcie jako siła dodatkowa zostaje dołączona do skurczu macicy. Najkorzystniej jest rozpoczynać parcie w momencie szczytu skurczu mięśnia macicy.

W procesie parcia możemy wyróżnić dwa sposoby prowadzenia parcia:

• parcie spontaniczne,
• parcie kierowane.

Parcie spontaniczne

Spontaniczne wypieranie dziecka oznacza, że mięsień macicy nie otrzymuje zewnętrznego impulsu, korzystając z siły grawitacji i odruchów nerwowych spontanicznie się kurczy, prowadząc do wyparcia dziecka z kanału rodnego. Proces ten zachodzi bez użycia woli i bez zamierzonych, aktywnych działań rodzącej.

Kobieta w drugim okresie porodu spontanicznie wybiera sobie pozycję dla niej wygodną, którą zmienia w trakcie porodu. Chwyta się czegoś stabilnego, o pewnych podstawach i poddaje swe ciało płynącym z jego wnętrza silnym skurczom. Rodząca, która ma pełną swobodę ruchów, nie jest przez nikogo instruowana pomiędzy skurczami kiwa się, zmienia swoją pozycję, ułatwiając w ten sposób swojemu dziecku wpasowywanie się w kanał rodny. Kiedy kobieta wypiera dziecko w pozycji pionowej wykorzystuje prawa grawitacji, właściwie stymuluje odruchy nerwowe, ma większe poczucie kontroli nad swoim ciałem, ma możliwość wczucia się w sygnały płynące ze swojego organizmu. Parcie spontaniczne przyczynia się do ochrony tkanek krocza.

Parcie kierowane

Parcie kierowane opiera się na założeniu, że kobieta, aby wyprzeć dziecko, powinna wykorzystywać tłocznię brzuszną według instrukcji osoby przyjmującej poród. W polskich szpitalach w większości stosuje się parcie kierowane. Polega ono na głębokim wdechu, wstrzymaniu powietrza na szczycie skurczu i następnie wydechu. Kobieta najczęściej znajduje się w pozycji półleżącej, proszona jest o przygięcie nóg i głowy do klatki piersiowej. Instrukcje personelu udzielane w tej sytuacji są niezgodne z podpowiedziami płynącymi z wnętrza organizmu kobiety. Wiele kobiet odczuwa taki sposób prowadzenia porodu jako przemocowy.

Przepisy prawne a pozycje do porodu

Aktualnie obowiązujący w naszym kraju akt prawny, czyli Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 września 2012 r. w sprawie standardów postępowania oraz procedur medycznych przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem podkreśla, iż: „w drugim okresie porodu należy:

1) zachęcać rodzącą do przyjmowania pozycji, którą uznaje za najwygodniejszą,

2) poinformować rodzącą, że w drugim okresie porodu powinna kierować się własną potrzebą parcia”;

oraz : „osoba sprawująca opiekę jest obowiązana do współpracy z rodzącą umożliwiającej przyjęcie dogodnej dla niej pozycji oraz sposobu parcia przyczyniającego się do postępu porodu, ze szczególnym uwzględnieniem pozycji wertykalnych”.

Pozycje wertykalne to wszelkie pozycje powodujące ruch w pozycji pionowej.

Odpowiednie pozycje do porodu mogą znacznie zmniejszyć ból porodowy. W większości oddziałów położniczych kobieta jest zachęcana do pozycji wertykalnej w pierwszej fazie porodu, natomiast już w drugim okresie praktykuje się leżące pozycje porodowe. Dobrze jest, wcześniej przed porodem dowiedzieć się, czy w szpitalu, w którym zamierza się rodzić, istnieje możliwość rodzenia w pozycji pionowej.