Jak przebiega poród?

Czas trwania porodu

Płód musi tak dostosować się do przestrzeni kanału rodnego, aby pokonać drogę jak najmniejszym obwodem. O rozpoczęciu porodu mówimy wtedy, gdy występują regularne skurcze mięśnia macicy w odstępach co najmniej 10 minutowych, które powodują skracanie i rozwieranie szyjki macicy. U niektórych ciężarnych około 38 tygodnia ciąży występują tzw. skurcze przepowiadające, występują również w odstępach 10 minutowych, są bolesne, bo przekraczają próg bólu ale nie powodują skracanie i rozwieranie szyjki macicy. Ustępują samoistnie. Obecnie uważa się, że poród prawidłowy u pierwiastki, czyli kobiety rodzącej po raz pierwszy, nie powinien przekraczać 18 godzin, a u wieloródki 12 godzin.

W czasie porodu wyróżniamy cztery okresy:

• I okres - rozwierania – od początku porodu do całkowitego rozwarcia szyjki macicy,
• II okres – wydalania – od całkowitego rozwarcia do urodzenia noworodka,
• III okres – łożyskowy – od urodzenia noworodka do wydalenia z jamy macicy popłodu czyli łożyska,
• IV okres – wczesny okres poporodowy – obejmuje dwugodzinny okres ścisłego nadzoru po urodzeniu dziecka.

I okres porodu

Pierwszy okres porodu trwa najdłużej, średnio od 6 do 12 godzin. Na początku czynność skurczowa mięśnia macicy jest zazwyczaj słaba i niezbyt bolesna. Jednak wraz z postępem porodu zwiększa się częstotliwość, czas trwania porodu oraz natężenie skurczów. Skurcze mają charakter falisty i składają się z trzech kolejno po sobie następujących faz: narastania, szczuty i zanikania. Aktywność skurczowa macicy powoduje silny napór części przodującej płodu, który powoduje skracanie i rozwieranie szyjki macicy. Procesowi temu często towarzyszy skąpe krwawienie lub plamienie. Mechanizm rozwierania szyjki macicy u kobiet rodzących po raz pierwszy przebiega nieco inaczej niż u wieloródek. U pierwiastek najpierw rozwiera się ujście wewnętrzne szyjki macicy, czyli to wchodzące do macicy. Następnie szyjka coraz bardziej się skraca i dopiero po całkowitym skróceniu, które nazywa się zgładzeniem, rozwiera się ujście zewnętrzne, czyli to, które kończy się w pochwie. U wieloródek często przed rozpoczęciem porodu bada się rozwarcie szyjki macicy na 1 do 2 cm. Pod wpływem nasilających się skurczów mięśnia macicy jednocześnie następuje skracanie szyjki macicy oraz rozwieranie ujścia zewnętrznego i wewnętrznego. Pod koniec pierwszego okresu porodu często pęka pęcherz płodowy i odpływają wody płodowe. Pęknięcie pęcherza płodowego może nastąpić przedwcześnie, tzn. przed wystąpieniem czynności skurczowej mięśnia macicy. Podczas przebiegu I-go okresu porodu dokonuje się systematycznej oceny jego przebiegu, a więc ocenia się:

• stan ogólny rodzącej (temperaturę ciała, tętno, ciśnienie tętnicze krwi),
• czynność serca płodu przy użyciu słuchawki położniczej lub częściej dzisiaj stosując zapis kardiotokograficzny ciągły lub okresowy (kardiotokografia ma tę przewagę, iż matka również słyszy bicie serca swojego dziecka),
• czynność skurczową mięśnia macicy,
• krwawienie z dróg rodnych, zabarwienie i odpływanie wód płodowych,
• skracanie i rozwieranie szyjki macicy poprzez badanie położnicze wewnętrzne,
• położenie płodu również poprzez badanie położnicze wewnętrzne.

Jak wspominałam I okres porodu trwa stosunkowo długo. Prowadzi się go dzisiaj w sposób aktywny, a więc proponuje rodzącej różne pozycje, które przynoszą ulgę i jednocześnie przyspieszają poród. Każda sala porodowa posiada dzisiaj na swym wyposażeniu np. worki sako, uchwyty podtrzymujące, drabinki, itp.

Czytaj również: Pęknięcie macicy – przyczyny, objawy, postępowanie

II okres porodu

Drugi okres porodu rozpoczyna się w momencie całkowitego rozwarcia szyjki macicy, a kończy porodem noworodka. Czas trwania II okresu porodu fizjologicznego to najczęściej 15 do 30 minut. Czynność skurczowa macicy w tym okresie to tzw. skurcze parte. Postępowanie położnicze polega na ścisłym nadzorze stanu rodzącej i płodu (czynność serca płodu osłuchuje się po każdym skurczu mięśnia macicy lub zapis KTG jest prowadzony w sposób ciągły) oraz udzieleniu pomocy: przez położną przy porodzie fizjologicznym i lekarza położnika przy porodzie np. miednicowym. Bardzo ważna jest w tym okresie współpraca z położną prowadzącą poród, a więc parcie w szczytowym momencie skurczu, prawidłowe oddychanie. W czasie wyżynania się główki płodu dokonuje się nacięcia krocza. Dzisiaj przyjęto stanowisko, iż nacięcie krocza nie powinno być stosowane rutynowo. Ale złym poglądem jest stanowisko, iż za wszelką cenę poród ma odbyć się bez nacięcia. To położna odbierając poród i prowadząc ochronę krocza, na podstawie jego wyglądu powinna o tym zadecydować. Jedno jest pewne - łatwiej i szybciej goją się rany o równych brzegach niż rany o brzegach nierównych, porozrywanych. Myślę, że trzeba zaufać położnej, która prowadzi poród. Po ustaniu tętnienia pępowiny dokonuje się odpępnienia noworodka, czyli krótko mówiąc przecina się pępowinę odłączając w ten sposób noworodka od matki. Na odciętą pępowinę w odległości ok. 3 cm od brzuszka dziecka zakłada się specjalny, jałowy zaciskacz.

III okres porodu

Trzeci okres porodu nazywa się okresem łożyskowym. Obejmuje on oddzielenie i wydalenie popłodu. Po urodzeniu noworodka czynność skurczowa macicy słabnie, ale po krótkiej przerwie powraca i po kilku skurczach, często niezbyt silnie odczuwanych przez kobietę rodzącą rodzi się łożysko. Po oddzieleniu łożyska dochodzi do obkurczenia mięśnia macicy i zaciśnięcia naczyń miejsca, gdzie było zagnieżdżone łożysko. III okres porodu nie powinien trwać dłużej niż 30 minut. Po urodzeniu łożyska położna prowadząca poród wraz z lekarzem obecnym przy porodzie bardzo dokładnie ogląda łożysko, ocenia jego wygląd, kompletność budowy zrazików, kompletność błon płodowych, sposób przyczepu sznura pępowinowego. Jeśli łożysko jest niekompletne, należy wyłyżeczkować ściany jamy macicy.

IV okres porodu

Czwarty okres porodu obejmuje dwie godziny od momentu wydalenia popłodu, czyli łożyska. W tym czasie dokonuje się oceny obrażeń kanału rodnego, w przypadku nacięcia krocza - jego zeszycia. Ocenie podlega również:

• wysokość dna i obkurczanie mięśnia macicy,
• krwawienie z dróg rodnych,
• stan ogólny położnicy.