Ciąża a niepełnosprawność fizyczna

Co to jest niepełnosprawność fizyczna?

Niepełnosprawność fizyczna dotyczy narządu ruchu i często jest określana mianem niepełnosprawności fizyczno-ruchowej. Można wyróżnić dwa rodzaje niepełnosprawności ruchowej:

• wrodzoną,
• nabytą.

Niepełnosprawność wrodzoną mogą powodować czynniki wewnątrzpochodne, np. zaburzenia genetyczne oraz zewnątrzpochodne uszkadzające płód, np. niedotlenienie, substancje toksyczne, infekcje czy promieniowanie.

Kolejnym rodzajem niepełnosprawności fizycznej jest niepełnosprawność nabyta. Powstaje ona na skutek urazów oraz innych czynników chorobotwórczych.

Istnieje również podział niepełnosprawności fizycznej ze względu na uszkodzenie narządu ruchu:

• dysfunkcje pochodzenia mózgowego, np. mózgowe porażenie dziecięce, spastyczne i wiotkie porażenia oraz niedowłady po wylewach do mózgu, zespoły ruchów mimowolnych i zaburzenia koordynacji ruchowej;
• dysfunkcje pochodzenia rdzeniowego będące następstwem np. choroby Heinego-Medina, rozszczepu kręgosłupa, urazów kręgosłupa i rdzenia kręgowego, postępującego zaniku mięśni;
• dysfunkcje układu kostnego, takie jak zwichnięcia stawu biodrowego, nieprawidłowości w obrębie stóp lub kolan, schorzenia reumatyczne,
• braki kończyn - wrodzone lub nabyte na skutek amputacji.

Ciąża u kobiet niepełnosprawnych fizycznie

Większość kobiet niepełnosprawnych ruchowo jest płodnych i może urodzić zdrowe dziecko. Jeżeli chodzi o np. kobiety z urazem kręgosłupa i rdzenia kręgowego, to problemem natury seksualnej może być brak nawilżenia pochwy, lecz obecnie na rynku dostępnych jest wiele preparatów, które pomogą złagodzić tą dolegliwość.

Pierwszy trymestr ciąży wiąże się z takimi dolegliwościami jak zmienne nastroje, poranne nudności i wymioty, zawroty głowy. Jeśli chodzi o kobiety sprawne fizycznie, to bez wątpienia są to naturalne reakcje organizmu na odmienny stan, natomiast kobiety niepełnosprawne powinny o każdych dolegliwościach informować lekarza, gdyż mogą one sygnalizować komplikacje.

Drugi trymestr ciąży jest z pewnością cięższy niż początek ciąży. Wzrastająca masa ciała utrudnia poruszanie i wykonywanie codziennych czynności, kobieta może odczuwać częstsze parcie na mocz, u przyszłych mam poruszających się na wózku inwalidzkim mogą powstawać odleżyny.

Trzeci trymest r ciąży bardzo często wiąże się z osłabieniem układu oddechowego, z trudnościami w oddychaniu, zaburzeniami układu krążenia czy też z obrzękami kończyn dolnych i górnych. Jeśli chodzi o kobiety niepełnosprawne ruchowo, to na pewno konieczne jest ograniczenie przyrostu masy ciała, oczywiście w dopuszczalnych granicach, aby zminimalizować obciążenie organizmu. Przestrzeganie właściwej diety umożliwi kobiecie utrzymanie organizmu w dobrym stanie i zmniejszy ryzyko wystąpienia powikłań. Nieocenione jest też wykonywanie odpowiednio przystosowanych do stanu kobiety ćwiczeń fizycznych, które sprawią, że przyszła mama będzie miała więcej siły i będzie sprawniejsza, gdy dziecko przyjdzie na świat.

Okres ciąży dla kobiety niepełnosprawnej jest na pewno bardziej uciążliwy niż dla kobiet sprawnych fizycznie. Należy jednak podkreślić, że niepełnosprawność mamy nie jest niebezpieczna dla rozwijającego się dziecka. Nie istnieją dowody na większe ryzyko wystąpienia nieprawidłowości u dzieci matek np. z uszkodzeniem rdzenia kręgowego, czy u dzieci matek z innymi niedomogami fizycznymi, które nie są związane z chorobami dziedzicznymi lub układowymi. Kobiety z uszkodzeniami rdzenia kręgowego są bardziej podatne na wystąpienie takich powikłań ciążowych jak:

• infekcje nerek,
• dysfunkcje pęcherza moczowego,
• kołatanie serca,
• nadmierna potliwość,
• niedokrwistość,
• skurcze mięśni.

Poród naturalny a niepełnosprawność fizyczna

W większości przypadków poród drogami natury jest możliwy. Bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie takiej kobiety do porodu, dlatego wskazane jest, aby uczęszczała ona na zajęcia do szkoły rodzenia. Takie zajęcia dostarczą wielu cennych informacji i wskazówek. Kobieta niepełnosprawna powinna zwrócić uwagę na takie rzeczy jak regularne oddawanie moczu, infekcje układu moczowego i narządu rodnego oraz na kontrolę ciśnienia tętniczego i krążenia.

Jeśli chodzi o kobiety, których niepełnosprawność jest spowodowana uszkodzeniem rdzenia kręgowego, to skurcze macicy mogą być niebolesne, a czasem nawet nieodczuwalne. Kobieta zostanie poinformowana przez położną o innych oznakach zbliżającego się porodu, na przykład takich jak krwawienie czy pęknięcie pęcherza płodowego. Może być też tak, że kobieta zostanie poproszona o okresowe ręczne badanie napięcia mięśnia macicy w celu sprawdzenia, czy nie zaczęły się skurcze.

Bardzo ważne jest, aby kobieta obserwowała swoje ciało w celu rozpoznania oznak zbliżającego się porodu (ból pleców, szczególnie w okolicy kości krzyżowej, napięcie brzucha, ucisk w obrębie miednicy). Tak jak wcześniej wspomniano, poród drogami i siłami natury jest możliwy, o ile nie istnieją ku temu przeciwwskazania.

Kobieta niepełnosprawna fizycznie powinna pozostawać pod opieką ginekologa-położnika mającego doświadczenie w prowadzeniu kobiet z podobnymi chorobami. Coraz więcej szpitali i klinik położniczych opracowuje specjalne programy w celu zapewnienia lepszej opieki prenatalnej i położniczej kobietom upośledzonym ruchowo. Warto, aby przyszła mama na długo przed porodem skrupulatnie zaplanowała sposób, w jaki będzie mogła dostać się do szpitala - z tego powodu, że gdy poród się zacznie, może być sama w domu. Bardzo ważne jest również to, aby upewnić się czy personel szpitalny jest przygotowany do opiekowania się pacjentką niepełnosprawną ruchowo.

Niepełnosprawność fizyczna a opieka nad dzieckiem

Macierzyństwo zawsze jest wyzwaniem, szczególnie w pierwszych tygodniach po porodzie. Może być tym większym wyzwaniem dla kobiety oraz jej partnera, gdyż większość obowiązków przejdzie na niego. Wcześniejsze planowanie na pewno pozwoli skutecznie stawić czoła wszelkim trudnościom. Ważne jest, aby wcześniej przygotować dom, po to by łatwiej było opiekować się dzieckiem.

Jeśli mama będzie mogła karmić piersią, to znacznie ułatwi jej to życie, gdyż nie będzie miała kłopotu z przygotowaniem butelek ani kupowaniem sztucznych mieszanek. Blat stołu do przewijania dziecka powinien być odpowiednio przystosowany, aby móc swobodnie korzystać z jego powierzchni. Łóżeczko dla dziecka powinno być wyposażone w opuszczany bok, aby kobieta mogła wygodnie podnosić maluszka. Jeśli młoda mama zamierza sama kąpać dziecko, to musi przygotować odpowiednią wanienkę na przystosowanym do tego stoliku. Bardzo wygodnym sposobem przenoszenia dziecka będzie nosidełko.

Warto, aby rodzice przyłączyli się do grupy samopomocy dla niepełnosprawnych rodziców, gdzie znajdą w niej nie tylko źródło dobrego samopoczucia i siły, lecz skarbnicę wiedzy, pomysłów i rad.