Jak radzić sobie z lękiem przed porodem?
Silny strach może mieć znaczny wpływ na przebieg porodu. W jaki sposób się z nim uporać?
Istnieją dwie metody oznaczania terminu porodu. Pierwsza z nich to tzw. reguła Naegelego i najlepiej sprawdza się ona u kobiet, które regularnie miesiączkowały przed zajściem w ciążę. Reguła ta polega na odjęciu od daty ostatniej miesiączki (pierwszy dzień) 3 miesięcy, dodaniu 7 dni i – w zależności od tego, który to był miesiąc – dodaniu roku. Obliczenia takie można wykonać w pamięci, ale dostępne są również elektroniczne kalkulatory porodu (online lub aplikacje na telefon), wyznaczające datę porodu.
Innym sposobem na to, jak obliczyć termin porodu jest badanie USG przeprowadzane między 6. a 14. tygodniem ciąży. Margines błędu przy tej metodzie to 3–5 dni. Określenie wieku ciążowego za pomocą badania USG i na tej podstawie wyznaczenie terminu porodu jest dokładniejszą metodą niż reguła Naegelego – szczególnie jeśli kobieta nie miesiączkuje regularnie.
Istnieje kilka oznak porodu. Należą do nich:
Poród zaczyna się wtedy, gdy pojawiają się regularne skurcze porodowe macicy, czyli przynajmniej 1 skurcz na 10 minut. Do pierwszych objawów porodu zalicza się także pęknięcie błon płodowych i wypłynięcie płynu owodniowego (potocznie zwane odejściem wód płodowych). Poród naturalny dzieli się na cztery fazy:
Istnieje kilka podziałów porodu. Podstawowy to podział na poród naturalny i poród wspomagany cięciem cesarskim. Kolejny podział uwzględniający wiek ciążowy wyróżnia poród przedwczesny (przed 37. tygodniem ciąży), poród o czasie (między 37. a 42. tygodniem ciąży) oraz przeterminowany – ciąża przenoszona (po ukończeniu 42. tygodnia ciąży). Część pacjentek rodzących siłami natury decyduje się na znieczulenie. Najczęściej stosowanym znieczuleniem przy porodzie jest znieczulenie zewnątrzoponowe.
Komplikacje podczas porodu mogą pojawić się na każdym z jego etapów. Jedną z takich komplikacji może być zaburzenie czynności skurczowej macicy, a konkretnie jej osłabienie. W zależności od sytuacji klinicznej można podać ciężarnej oksytocynę, która nasila czynność skurczową i zapewnia tym samym postęp porodu. Obecnie rzadziej stosowany zabieg amniocentezy (nacięcie pęcherza płodowego od strony szyjki macicy) ma na celu zmniejszenie objętości jamy macicy wskutek odpłynięcia wód płodowych, co następnie zwiększa siłę skurczu macicy.
Jednak nie tylko słaba czynność skurczowa jest groźna dla porodu. Zbyt mocne skurcze również niosą ryzyko dla dziecka i matki. Zbyt intensywne skurcze mogą doprowadzić do zmniejszenia przepływu maciczno-łożyskowego i w konsekwencji doprowadzić do niedotlenienia płodu i zaburzeń pracy jego serca. A w przypadku ciężarnej niosą ryzyko pęknięcia macicy.
Przedłużający się drugi okres porodu (na przykład z powodu osłabienia czynności skurczowej albo wyczerpania fizycznego rodzącej) może być wskazaniem do porodu kleszczowego, zastosowania wyciągacza próżniowego lub do cesarki. Podczas tych operacji często wykonywane jest nacięcie krocza. Jednymi z warunków zastosowania kleszczy lub wyciągacza próżniowego jest położenie główkowe, całkowite rozwarcie, pęknięte błony płodowe oraz brak niewspółmierności porodowej.
Coraz częściej na oddziałach położniczych kobiety – w obawie przed bólem porodowym – rodzą z pomocą cięcia cesarskiego, zamiast drogami natury. Mimo istnienia konkretnych wskazań do cięcia cesarskiego, coraz bardziej popularna staje się tzw. cesarka na życzenie. Nie jest to dobry trend w położnictwie. Cięcie cesarskie jest zabiegiem operacyjnym, wymagającym znieczulenia i wiąże się z powikłaniami pooperacyjnymi, jak każda inna operacja. Jakie są zatem wskazania i możliwe powikłania po cesarce? Otóż wskazania do cięcia cesarskiego można podzielić na trzy grupy: nagłe, pilne oraz planowe. Lista jest dość długa, dlatego wymienia się te najczęstsze (stanowiące 85 proc. przyczyn cięć cesarskich):
Najczęstszym i bardzo groźnym powikłaniem po lub w trakcie cięcia cesarskiego jest krwotok. Inne powikłania to: uraz pęcherza moczowego, zapalenie błony śluzowej macicy, nieprawidłowe gojenie się i zakażenie rany po cesarskim cięciu, żylna choroba zatorowo-zakrzepowa. Późniejsze powikłania tego zabiegu to endometrioza w bliźnie po cesarskim cięciu oraz nietrzymanie moczu. Warto więc się poważnie zastanowić nim zdecydujemy się na cesarkę na życzenie.
Ostatnimi laty wzrasta zainteresowanie i popularność porodu w wodzie. Co istotne, aby móc przystąpić do takiego porodu, trzeba się wcześniej odpowiednio przygotować (ukończyć szkołę rodzenia, porozmawiać z lekarzem, położną). Przygotowana musi zostać również osoba towarzysząca (partner, mąż, siostra), bowiem poród w wodzie najczęściej jest jednocześnie porodem rodzinnym. Jak wygląda poród w wodzie? Ciężarna przebywa w wodzie o temperaturze bliskiej naszemu ciału (czyli około 36 stopni Celsjusza) i o głębokości do 50 cm. Rodząca wchodzi do wanny zazwyczaj w momencie, w którym rozwarcie szyjki macicy oceniane jest na około 5 cm. Woda w wannie wymieniana jest podczas porodu na bieżąco. Akcja porodowa w wodzie jest szybsza, mniej stresująca i łagodzi bóle porodowe.
Połóg to pierwsze 6 tygodni po ciąży i porodzie, podczas których organizm kobiety wraca do stanu sprzed ciąży. Wyróżnia się:
Połóg dotyczy zmian ogólnoustrojowych (głównie hormonalnych i w układzie krążenia), gruczołu piersiowego i laktacji oraz zmian w narządach płciowych. W pierwszej połowie połogu występują tzw. odchody połogowe. Jest to wydzielina z pochwy, która początkowo jest krwista, następnie brunatna i ostatecznie białoszarawa. Ustępuje ona wraz z końcem połogu. Podczas połogu należy przywiązywać dużą wagę do higieny krocza. Ważne jest częste przemywanie i suszenie oraz wietrzenie okolicy krocza. Jeśli chodzi o mycie – po każdej wizycie w toalecie kobieta powinna się podmyć (zawsze od strony wzgórka łonowego w stronę odbytu). Podmywać należy się ciepłą wodą, można dodatkowo stosować płyn do higieny intymnej, szare mydło w płynie lub specjalne ziołowe preparaty dostępne w aptece. Dopóki występuje krwista wydzielina z pochwy, należy unikać kąpieli w wannie – rozszerza ona naczynia i może nasilać krwawienie.
Równie ważne jest wietrzenie okolicy krocza. Należy unikać obcisłej i syntetycznej bielizny, rajstop oraz syntetycznych spodni i spódnic, które nie przepuszczają powietrza. Po każdej wizycie w toalecie i wymianie podpaski należy się podmyć, a następnie osuszyć delikatnie jednorazowym ręcznikiem papierowym.
Co do podpasek – powinno się je wymieniać podczas każdej wizyty w toalecie oraz przed każdym karmieniem dziecka piersią. Wyrzut oksytocyny podczas karmienia piersią powoduje skurcze macicy i w związku z tym opróżnianie się macicy z odchodów połogowych.
254
