Dializoterapia to jedno z najbardziej doniosłych osiągnięć współczesnej medycyny. Umożliwia ona życie bez prawidłowo funkcjonujących nerek. Zastosowanie procesów fizyko-chemicznych pozwala z powodzeniem naśladować wydalniczą funkcję nerek. Dzięki coraz nowszym technologiom, leczenie to jest bardziej przystępne i bezpieczne dla pacjentów.
Pierwsza „sztuczna nerka” została skonstruowana w 1913 roku, lecz pierwsza hemodializa u człowieka odbyła się dopiero 11 lat później. Pierwsze skuteczne lecznicze zastosowanie dializatora miało miejsce w 1943 roku w Holandii.
Hemodializa jest to proces oczyszczania krwi z toksyn, który odbywa się poza organizmem człowieka. Niewydolne nerki nie są w stanie odfiltrować nadmiaru związków chemicznych i elektrolitów powstający w ciele człowieka w trakcie zachodzących w każdej minucie miliardów reakcji chemicznych. Każdego roku około 5000 osób rozpoczyna dializoterapię. W chwili obecnej jest to jedyna, oprócz przeszczepienia nerki możliwość uratowania chorego ze schyłkową niewydolnością nerek.
Zasadnicze wskazania do leczenia tą metodą obejmują niewydolność nerek oraz zatrucia. W przypadku chorób nerek są konkretne wytyczne kliniczne, czyli objawowe i chemiczne (laboratoryjne), kiedy należy wdrożyć leczenie nerkozastępcze. Wskazania te różnią się w zależności od tego czy odnoszą się do ostrego uszkodzenia nerek czy zaawansowanej przewlekłej choroby nerek. W przypadku ostrej niewydolności są to:
W zaawansowanym stadium przewlekłej choroby nerek (inaczej schyłkowa niewydolność nerek lub mocznica) kryteria włączenia leczenia dializami są następujące:
Oczywiście wybór momentu włączenia chorego w program dializoterapii zależy od wielu innych czynników niż wymienione powyżej i zawsze należy do zespołu leczącego. Hemodializoterapia nie jest leczeniem obojętnym dla organizmu człowieka, jest to leczenie wymagające dużej dyscypliny oraz obarczone ryzykiem powikłań, dlatego nie należy uważać go za leczenie pierwszego wyboru w każdej sytuacji, w której zostanie spełniony jakikolwiek z powyższych warunków, nie bacząc na stan ogólny chorego i inne okoliczności. Inne sytuacje, w których może być potrzebna hemodializa to zatrucia:
Właściwa nazwa to aparat do hemodializy. Jest to bardzo zaawansowane technicznie urządzenie, w którym powstaje gotowy do użycia płyn dializacyjny. Aparat ten steruje również parametrami samej dializy, a także przepompowuje krew przez cały przygotowany obieg. W trakcie dializy do aparatu podłączony jest dopływ odpowiednio przygotowanej, ultraczystej wody oraz dodatkowych składników ostatecznego płynu dializacyjnego. Oprócz tego wykorzystuje się pierwotny płyn dializacyjny, dializator oraz odpowiednie cewniki. Dializator jest miejscem właściwego oczyszczania krwi. Zbudowany jest ze specjalnych, np. celulozowych lub poliamidowych błon, ułożonych w bardzo precyzyjny sposób w kształcie walca. Obecnie najczęściej używa się dializatorów kapilarnych.
Powstający w aparacie ostateczny płyn dializacyjny ma dokładnie określony skład chemiczny przypominający skład osocza osoby zdrowej. Wpływa on do dializatora, gdzie przez specjalną błonę dializacyjną ma kontakt z krwią pacjenta. W trakcie dializy zachodzi konieczność podawania leku, który zapobiega krzepnięciu krwi w maszynie. Najczęściej jest to heparyna. W dializatorze krew i płyn płyną w przeciwnych kierunkach. Cały proces oczyszczania zachodzi dzięki zastosowaniu dwóch mechanizmów. Pierwszym z nich jest dyfuzja. Ze względu na różnicę stężeń określonych substancji i elektrolitów między płynem a krwią, nadmiar tych cząstek przenika z krwi do płynu. Oprócz tego ma również miejsce ultrafiltracja, czyli „przepychanie” nadmiaru wody z krwi do dializatu (dzięki różnicy ciśnień). Tak oczyszczona krew po przejściu przez detektor obecności bąbelków powietrza wraca do naczyń chorego. Jeżeli urządzenie wykryje powietrze, wszystkie pompy natychmiast są zatrzymywane, aby gaz nie dostał się do układu krwionośnego pacjenta. Natomiast zużyty płyn dializacyjny opusza układ po przepłynięciu przez detektor przecieku krwi, który zapobiega skrwawieniu się pacjenta do dializatu.
Postępowanie przygotowawcze różni się w zależności od okoliczności, w jakich zostaje podjęta decyzja o wdrożeniu tej metody leczenia. Przygotowanie sprowadza się przede wszystkim do wytworzenia dostępu naczyniowego. W sytuacjach nagłych, np. zatruciach na ogół stosuje się czasowe dostępy naczyniowe. Używa się wtedy dwukanałowych cewników dializacyjnych, wprowadzanych przez wkłucie do żyły szyjnej, podobojczykowej lub udowej. Po ustaniu ciężkiej niewydolności nerek cewnik zostaje usunięty. W sytuacji, kiedy chory w przebiegu przewlekłej choroby nerek rozwija schyłkową niewydolność, na ogół jest odpowiednio dużo czasu, aby przygotować go do wdrożenia trwałej dializoterapii. U takich chorych przygotowanie zwykle rozpoczyna się w momencie, kiedy ich GFR, czyli wskaźnik filtracji kłębuszkowej wynosi około 15-20 mL/min. Wtedy stosowane są trwałe dostępy naczyniowe. Są to przetoki tętniczo-żylne.
W warunkach sali operacyjnej nacina się skórę przedramienia, preparuje tętnice promieniową i żyłę odpromieniową, po czym łączy się je wytwarzając miejsce, gdzie wkłuwane będą igły dializacyjne. Z reguły są to dwie igły, jedna do dializatora, druga z dializatora. Przetoki wykonuje się u praworęcznych na ręce lewej i odwrotnie. Oprócz przedramienia, przetoki można również wytwarzać na ramieniu czy udzie, ale są to miejsca dużo rzadziej wykorzystywane do tego celu. Okres, który musi upłynąć od wytworzenia przetoki do jej pierwszego użycia to zwykle kilka tygodni. Czas ten nazywany jest dojrzewaniem przetoki.
Po odpowiednich przygotowaniach, kiedy przetoka jest gotowa, można przystąpić do pierwszej dializy. W sprzyjających okolicznościach przetoka może być czynna nawet kilka lat. Inną stosowaną metodą wytwarzania dostępu dializacyjnego jest przetoka tętniczo-żylna wytwarzana ze sztucznego naczynia, czy stały cewnik zakładany do żyły głównej dolnej przez żyłę szyjną. Te opcje wykorzystywane są u osób, u których wytworzenie klasycznej przetoki jest niemożliwe, np. ze względu na zaawansowaną miażdżycę tętnic lub powikłania żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej.
Dializy odbywają się w ośrodkach medycznych, zwanych stacjami dializ. W miejscach tych pracują wyspecjalizowani lekarze i pielęgniarki. Chory, odpowiednio dla swojej sytuacji, przygotowany jest do terapii dzięki dokładnemu przeszkoleniu przez personel stacji dializ. Osoba zakwalifikowana do dializoterapii musi bezwzględnie przestrzegać zasad dotyczących spożycia wody i soli kuchennej. Zwykle dializy trwają ok. 4-5 godzin i odbywają się co dwa dni, czyli średnio trzy razy w tygodniu. Przed i po każdym zabiegu chory jest ważony. Służy to określeniu tzw. suchej masy ciała, czyli masy po dializie oraz określeniu ubytku odfiltrowanej „wody”. Warto zaznaczyć, że nie ma przeciwwskazań na podróżowanie w trakcie leczenia dializami. Dzięki programowi dializ gościnnych i pokrywaniu kosztów przez ubezpieczenie jest to dużo łatwiejsze niż kiedyś.
Jak każda metoda terapeutyczna, również hemodializa obarczona jest ryzykiem działań niepożądanych, są to między innymi:
Powikłania mogą dotyczyć również samego dostępu naczyniowego. Najczęściej zdarzają się one w przypadku dostępów czasowych i są to powikłania ostre, do których należą perforacja żyły, nakłucie tętnicy, odma opłucnowa, zator powietrzny i zaburzenia rytmu. Drugą grupę stanowią powikłania odległe: zakażenia, zakrzepica cewnika, zakrzepica lub zwężenie żyły oraz niedostateczna przepustowość cewnika.
Generalnie jest niewiele sytuacji, kiedy ma to miejsce. Pierwszym przypadkiem jest brak zgody chorego. Poza tym nie stosuje się hemodializy u chorych z rozsianą chorobą nowotworową lub ciężkim zespołem otępiennym. U osób z ciężkimi zaburzeniami psychicznymi, które uniemożliwiają dostosowanie się do zasad zabiegu, także odstępuje się od rozpoczęcia dializoterapii.
Hemodializy nie są terapią idealną. Żadna maszyna nie zastąpi w 100 % zdrowej ludzkiej nerki. Mimo tego leczenie to znacznie poprawia jakość życia chorych, poza tym hemodializy można stosować z powodzeniem przez wiele lat. Jedyną alternatywą dla leczenia dializami jest przeszczepienie nerki, niezależnie czy od dawcy żywego czy zmarłego.
02. lipca, 2018
27. czerwca, 2018
13. marca, 2018
rak jajnika obrzęki zaburzenia miesiączkowania zakażenie układu moczowego niepłodność czerniak hemoroidy nadciśnienie tętnicze rak szyjki macicy kamica nerkowa antykoncepcja endometrioza zapalenie cewki moczowej ph pochwy rak prostaty problemy z erekcją zaburzenia erekcji zapalenie pęcherza moczowego libido infekcje intymne niepłodność mężczyzn nietrzymanie moczu cukrzyca zespół jelita drażliwego choroby nerek menopauza niewydolność nerek grzybica pochwy objawy menopauzy badanie moczu
Copyright © 2012-2018 Wylecz.to All Rights Reserved. Wszystkie prawa zastrzeżone
Treści z serwisu wylecz.to mają na celu polepszenie, a nie zastąpienie, kontaktu pomiędzy Użytkownikiem Serwisu a jego lekarzem.
Serwis ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny.
Przed zastosowaniem się do porad z zakresu wiedzy specjalistycznej, w szczególności medycznych, zawartych w naszym
Serwisie należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
Administrator nie ponosi żadnych konsekwencji wynikających z wykorzystania informacji zawartych w Serwisie.
