Rak piersi – objawy i diagnostyka

Rak piersi – objawy

Wczesna postać nowotworu nie daje zazwyczaj dostrzegalnych dolegliwości. Ból może pojawić się w zmianach znacznie zaawansowanych, jest bardziej charakterystyczny dla zmian łagodnych, takich jak ropnie czy torbiele. Podstawowym objawem raka piersi jest obecność guza, wyczuwalnego podczas badania palpacyjnego lub zniekształcającego kształt i obrysy piersi.

Czasami jest to tylko delikatnie zaznaczone pogrubienie lub stwardnienie tkanki. W przypadku zmian zaawansowanych z przerzutami, możliwe jest wybadanie powiększonych węzłów chłonnych, najczęściej w obrębie pachy po stronie zmiany lub w okolicy nadobojczykowej czy szyjnej.

W przypadku zmiany, która jest klinicznie zaawansowana miejscowo, najczęściej stwierdza się następujące objawy:

• zaciągnięcie skóry lub brodawki sutkowej,
• objaw skórki pomarańczowej,
• owrzodzenie klatki piersiowej, skóry,
• guzki satelitarne odchodzące od guza,
• rumień, stan zapalny, obrzęk,
• poszerzenie żył powierzchownych, widocznych przez skórę.

Osobne, specyficzne objawy dają tzw. guzy zapalne, agresywne raki, szybko rozrastające się i często dające przerzuty drogą krwionośną. Pierś chorej w tym przypadku jest obrzęknięta, bolesna i zaczerwieniona. Kolejną odmiennością jest rak rozwijający się w przebiegu choroby Pageta. Chora skarży się na obecność patologicznego owrzodzenia w obrębie brodawki sutkowej, które krwawi, jest bolesne i pogrubiałe.

Przerzuty raka piersi

W przebiegu raka piersi występują przerzuty do narządów dalekich. Dają one określone objawy w zależności od swej lokalizacji. W przypadku zmian w kościach pacjentki skarżą się na dolegliwości bólowe, występowanie złamań patologicznych.

W razie przerzutów do mózgu spotyka się różne rodzaje objawów ogniskowych. Istnieje również ryzyko rozwoju wznów lokalnych (pojawienie się oznak nowotworu po okresie całkowitej remisji) u chorych, które przeszły zabiegi usunięcia nowotworu (często wraz z piersią). Pacjentki powinny zwracać uwagę na wszelkie zmiany wyglądu blizny, jej pogrubienie, przebarwienie, obecność guzków czy owrzodzeń. W przypadku ich wystąpienia, należy od razu zgłosić się do lekarza specjalisty celem wykonania kontroli onkologicznej.

Rak piersi – diagnostyka

Podstawą diagnostyki raka piersi jest dokładne badanie kliniczne i wywiad, przeprowadzone przez doświadczonego lekarza. Palpacyjnie jest on w stanie stwierdzić obecność guzowatych zmian położonych w obrębie piersi. Podobnie kobieta wykonując comiesięczne samodzielne badanie piersi może natrafić na podejrzane zmiany w ich strukturze. Niestety badanie palpacyjne nie jest metodą wystarczająco czułą dla małych zmian. Palpacja jest w stanie wykryć guzy, gdy są na tyle duże, że ich stopień zaawansowania jest zbyt wysoki.

Skuteczną metodą badań przesiewowych jest mammografa sutka (badanie radiologiczne polegające na wykonaniu zdjęć obu piersi osobno, w dwóch projekcjach). Ponadto stosuje się USG piersi, które jest przeznaczone dla kobiet posiadających „gęstą” strukturę sutka. Warto zaznaczyć, że jest ono tylko uzupełnieniem diagnostyki, której podstawą powinno pozostać badanie mammograficzne.

W przypadku kobiet obarczonych dużym dziedzicznym ryzykiem nowotworu piersi stosuje się rezonans magnetyczny. Ponadto jest on skuteczny w ocenie odpowiedzi na chemioterapię, po operacjach oszczędzających i rekonstrukcyjnych oraz w razie niejednoznacznego charakteru zmiany w pozostałych metodach (dla zmian o średnicy 5-10mm).

Biopsja piersi

W momencie znalezienia przez diagnostę zmiany podejrzanej lub wymagającej wykluczenia potencjału złośliwego wykonuje się biopsję piersi. Obecnie stosuje się 3 rodzaje biopsji:

• cienkoigłową – pozwala na pobranie komórek z danej zmiany. Jest to jednak badanie oceniające jedynie cytologię guza (cechy złośliwości komórek), nie pozwala na ocenę architektoniki tkanki. Zatem w tym przypadku nie można odróżnić raka inwazyjnego od przedinwazyjnego. Ponadto ocena receptorów steroidowych oraz HER2 (służących ocenie możliwości zastosowania hormonoterapii i terapii celowanej) jest niemożliwa;
• gruboigłowa – pozwala na pobranie dużego fragmentu tkankowego, w którym można stwierdzić cechy naciekania i dokonać pełnej analizy histopatologicznej;
• chirurgiczna wycinająca – polega na wycięciu danej zmiany z marginesem tkanki zdrowej. Jest zdecydowanie bardziej inwazyjna, ponieważ wiąże się z poważniejszym zabiegiem chirurgicznym, daje jednak pełen obraz patologii i cechuje się małą liczbą wyników fałszywie ujemnych.

Należy zaznaczyć, że bez pobrania przez histopatologa materiału do oceny, nie możemy mówić o pełnym procesie diagnostycznym i pewnym rozpoznaniu zmiany złośliwej.

W przypadku zmian niepalpacyjnych nie wiadomo, gdzie wbić igłę do pobrania materiału. W tej sytuacji pomocna jest biopsja stereotaktyczna. Polega ona na pobieraniu materiału tkankowego z podejrzanych miejsc, dzięki wykonywaniu zabiegu pod kontrolą aparatu do ultrasonografii lub mammografii. Gdy w ten sposób zlokalizuje się zmianę i pobierze materiał do oceny histopatologicznej, można w danym miejscu pozostawić znacznik, który pomoże w określeniu zakresu ewentualnej operacji.