Nużeniec oka – przyczyny, objawy, leczenie

co to jest nu żeniec oka?

Nużeniec ludzki (łac. Demodex folliculorum, Demodex brevis) jest pasożytem skórnym z rodziny nużeńcowatych, należącym do podgromady roztoczy. Nużeńce bytują w takich obszarach ludzkiego ciała jak skóra twarzy, powiek, zewnętrznego kanału słuchowego czy okolice moczowo-płciowe, gdzie żywią się wydzielinami gruczołów skóry. Cykl życiowy jest bardzo krótki i zamyka się w 3-4 tygodniach. Nużeńce rozmnażają się w mieszkach włosowych i gruczołach łojowych, przyczyniając się do zaczopowania gruczołów i rozwoju stanu zapalnego. Mogą być również wektorami, czyli przenosić na sobie bakterie bezpośrednio odpowiedzialne za rozwój zapalenia.

Odsetek ludzi zakażonych nużeńcami wzrasta z wiekiem i waha się od 10 % do blisko 100 % osób w wieku powyżej 70 lat. Uważa się, że do kolonizacji dochodzi już we wczesnym dzieciństwie, najczęściej niedługo po urodzeniu. Zakażeniu sprzyja brak higieny, a dochodzi do niego poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą bądź z używanymi przez nią przedmiotami, takimi jaki przybory toaletowe czy ubrania.Zakażenie najprawdopodobniej możliwe jest również za pośrednictwem drobinek kurzu, w których mogą znajdować się jaja pasożyta. Za czynniki ryzyka rozwoju aktywnego stanu zapalnego uważa się również palenie papierosów, stres i alkohol.

Przeczytaj również: Świerzb, objawy, przyczyny, leczenie

Nużeniec oka – objawy nużycy

Do najczęstszych objawów nużycy zgłaszanych przez pacjenta należą:

• uczucie piasku pod powiekami,
• uporczywe swędzenie powiek,
• zespół suchego oka (obecność nużeńca w gruczołach łojowych zaburza prawidłowe wytwarzanie filmu łzowego),
• „cylindryczny” łupież rzęs,
• nawracające zapalenie brzegów powiek lub powierzchni oka (m.in. zapalenie spojówek),
• nadmierne wypadanie rzęs.

Dodatkowo za zakażeniem nużeńcami przemawiają zmiany skórne zwłaszcza w obrębie skóry twarzy np. przebarwienia na policzkach. Stwierdzono wysoką zależność pomiędzy obecnością nużeńców a trądzikiem różowatym.

Objawy nużycy są często niecharakterystyczne i w pierwszym momencie mogą sugerować zakażenie bakteryjne lub reakcję alergiczną. W wielu przypadkach nużyca ma przebieg subkliniczny, tzn. jej objawy mają minimalne nasilenie i nie są zauważalne dla pacjenta.

Nużyca powiek i oka – jakie badania zrobić?

Diagnostyka nużycy opiera się na wstępnym rozpoznaniu przez okulistę zespołu objawów mogących sugerować obecność pasożyta. Kolejnym etapem jest pobranie próbki, tj. kilku rzęs i przesłanie pobranego materiału do pracowni mikrobiologicznej. Potwierdzenie obecności pasożyta jest wiążące, natomiast wynik negatywny nie wyklucza zakażenia (jednym z powodów może być pobranie niezajętych rzęs).

Nużeniec oka leczenie – leczenie

Dbałość o higienę powierzchni oka i powiek jest działaniem podstawowym. Dodatkowo specjalista przepisuje maści antybiotykowe zawierające np. metronidazol oraz płyny o działaniu odkażającym, hamujące rozwój pasożyta. Dobre efekty mogą przynieść substancje naturalne, np. olejek z drzewa herbacianego. Terapia trwa minimum 2 miesiące i wymaga dużej systematyczności oraz ponownego badania na obecność nużeńców celem oceny skuteczności leczenia.

Zapobieganie zakażeniu oka

Aby zminimalizować ryzyko zakażenia nużeńcem, wskazane jest:

• kilkukrotne w ciągu dnia przemywanie twarzy i powiek wodą z mydłem,
• w przypadku stosowania kosmetyków kluczowe jest dokładne ich zmywanie,
• izolowanie przedmiotów osób zakażonych, np. używanie oddzielnych przyborów toaletowych,
• ograniczenie spożycia alkoholu oraz nadmiernej ekspozycji na światło słoneczne.

Dodatkowo można przeprowadzać ranną i wieczorną toaletę brzegów powiek z użyciem specjalistycznych żeli i płynów, zawierających substancje nawilżające, łagodzących stany zapalne oraz odkażających.