Dlaczego restrykcyjna dieta odchudzająca jest niebezpieczna dla zdrowia?

Jaka dieta jest bezpieczna dla zdrowia?

Diety odchudzające są niezwykle popularne. Sięga po nie większość kobiet na różnych etapach swojego życia. Oprócz realnej szansy na szybkie zrzucenie kilogramów wiele diet, zwłaszcza tych restrykcyjnych niesie za sobą poważne ryzyko dla zdrowia. Efekt jo-jo może okazać się najmniejszym problemem po zaprzestaniu stosowania diety odchudzającej.

Zdrowe odchudzanie zakłada dostarczanie organizmowi wszystkich niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania składników odżywczych. Ograniczenie kalorii powinno być dostosowane do aktywności życiowej, wieku, stanu zdrowia. Zaleca się zmniejszenie kaloryczności o około 500 kcal w stosunku do dziennego zapotrzebowania. Ubytek masy ciała powinien być stopniowy, około 0,5 do 1 kg na tydzień. Stosowanie diety odchudzającej nie może powodować pogorszenia stanu zdrowia i samopoczucia. Posiłki muszą być spożywane regularnie – najlepiej 4 do 5 niewielkich posiłków w ciągu dnia. Należy pamiętać także o odpowiednim nawodnianiu organizmu – co najmniej dwoma litrami płynów dziennie – zwłaszcza wodą oraz zieloną, owocową czy ziołową herbatą.

Gdy jednak ważny jest szybki spadek wagi, wiele osób sięga po restrykcyjne metody, których rezultaty na pierwszy rzut oka są spektakularne. Tego typu diety odchudzające opierają się na znacznym ograniczeniu podaży kalorii – często poniżej 1000 oraz na wyłączeniu z jadłospisu większości zalecanych produktów żywnościowych (przykładowo diety oparte wyłącznie na posiłkach wysokobiałkowych). Szybkie odchudzanie może okazać się wówczas zgubne dla zdrowia, a konsekwencje takich działań będą widoczne jeszcze długi czas.

To też może Cię zainteresować: Zielony mocz – przyczyny

Czy restrykcyjna dieta może szkodzić?

Znaczne ograniczenie kaloryczności oraz różnorodności posiłków sprawia, że dieta staje się uboga w witaminy, minerały, żelazo czy błonnik. Doprowadza to między innymi do następujących objawów:

• wypadanie włosów,
• łamliwość paznokci,
• zmęczenie, osłabienie koncentracji, senność,
• problemy z cerą,
• osłabiona odporność, a więc częstsza zapadalność na infekcje,
• brak miesiączki.

Dzięki błonnikowi, znajdującemu się w dużych ilościach w otrębach, produktach zbożowych otrzymywanych z całego ziarna, warzywach (szczególnie w nasionach roślin strączkowych, kapuście) i owocach, poprawia się perystaltyka oraz zmniejsza stężenie cholesterolu we krwi. Ponadto spożywanie produktów bogatych w błonnik wywołuje uczucie sytości co zapobiega podjadaniu. Jednak przy stosowaniu restrykcyjnych diet ilość błonnika często jest zbyt mała. Dochodzi wtedy do uporczywych zaparć, a nawet do poważnych chorób układu pokarmowego takich jak uchyłkowatość i nowotwory jelita grubego czy guzki krwawnicze odbytu. Diety restrykcyjne mogą prowadzić do choroby refluksowej przełyku, wrzodów żołądka.

To też może Cię zainteresować: Co oznacza przyspieszone bicie serca?

Anemia konsekwencją restrykcji w diecie

Zbyt mała podaż żelaza i witaminy B₁₂ w przypadku stosowania niewyważonej diety wegańskiej lub wegetariańskiej, oraz kwasu foliowego w niedostatku świeżych pokarmów, szczególnie zielonych warzyw, może doprowadzić do niedokrwistości. Jest to zmniejszenie we krwi stężenia hemoglobiny oraz liczby erytrocytów (czerwonych krwinek) poniżej ustalonej normy. Skutkiem tego jest osłabienie, upośledzenie koncentracji i uwagi, szybka męczliwość, bóle i zawroty głowy, duszność, bladość skóry i błon śluzowych oraz przyspieszone bicie serca (tachykardia).

W długotrwałym niedoborze żelaza pojawiają się ponadto: ból, pieczenie i wygładzenie powierzchni języka, pęknięcia kącików ust.

Niedostateczna podaż witaminy B₁₂ skutkuje także parestezjami rąk i stóp (uczucie kłucia w opuszkach palców, drętwienia), zaburzeniami chodu, oddawania moczu aż do całkowitego jego zatrzymania, depresją.

Gdy ubogą w kwas foliowy dietę stosują kobiety w ciąży (zwłaszcza podczas pierwszych dwunastu jej tygodni) znacząco rośnie ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej u dzieci (przepuklin mózgowych i rdzeniowych, bezmózgowia).

Restrykcyjna dieta a zaburzenia odżywiania

W dążeniu do idealnej sylwetki pacjenci często sięgają po diety, których kaloryczność jest zbytnio ograniczona. Skutkuje to szybkim i znacznym spadkiem wagi. Jednak gdy masa ciała jest za niska (o co najmniej 15 proc. poniżej prawidłowej przy danym wieku i wzroście), a osoba odchudzająca się nadal uważa siebie za otyłą, można podejrzewać zaburzenie odżywiania, jakim jest anoreksja. Zachorowalność na jadłowstręt psychiczny wśród kobiet między 15 a 29 rokiem życia wynosi 19 na 100 tysięcy kobiet. Konsekwencją tego schorzenia jest wyniszczenie organizmu, zaburzenia endokrynne (między innymi brak miesiączki), omdlenia, bóle i zawroty głowy, poważne, ogólne wyniszczenie organizmu.

Gdy zamiast ograniczenia spożywanych posiłków następują epizody objadania się ogromnymi ilościami pożywienia w krótkim czasie, a następnie próby jego wydalenia poprzez prowokowanie wymiotów czy używanie środków przeczyszczających, nasuwa się podejrzenie bulimii. Jest to także zaburzenie odżywiania, w którym występuje chorobliwa obawa przed przybraniem na wadze. Bardziej na to schorzenie narażone są osoby o niskiej samoocenie, z problemami rodzinnymi czy uzależnione od alkoholu.

Jak radzić sobie ze szkodliwymi skutkami restrykcyjnej diety?

W przypadku anemii niezbędna jest suplementacja niedoborów żelaza. Podobnie w przypadku awitominozy, należy uzupełniać braki witamin w postaci odpowiednich preparatów dla kobiet.

Zaburzenia odżywiania wymagają leczenia kompleksowego, obejmującego psychoterapię, farmakoterapię oraz realimentację czyli stopniowe osiąganie wzrostu masy ciała.

Aby uniknąć poważnych schorzeń przewodu pokarmowego konieczne jest zwiększenie ilości spożywanego błonnika w diecie. Niezwykle ważna jest regularność przyjmowanych posiłków. Głodzenie się jest zawsze groźne dla zdrowia.

Ze spowolnieniem przemiany materii, można radzić sobie częstym spożywaniem niewielkich, ale urozmaiconych posiłków i zwiększoną aktywnością fizyczną, dostosowaną jednak do wydolności organizmu.

Zawsze należy pamiętać, że restrykcyjna dieta na dłuższą metę jest szkodliwa dla zdrowia i tylko zrównoważona dieta przeprowadzana pod kontrolą dietetyka i lekarza pozwoli osiągnąć wymarzoną sylwetkę nie tracąc przy tym zdrowia i dobrego samopoczucia.