Biegunka u niemowlaka – jak sobie radzić?

Co to jest biegunka?

Wypróżnianie dzieci karmionych piersią i dzieci odżywianych mlekiem modyfikowanym znacznie się różni. Niemowlęta karmione naturalnie wypróżniają się często (nawet po każdym posiłku), ich stolce są rzadkie i jest to zjawisko całkowicie naturalne. U takich dzieci o biegunce mówi się wtedy, kiedy ilość stolców wyraźnie się zwiększa i ich wygląd ulega zmianie. Kupki mają nieprzyjemny zapach, mogą się pienić, a nawet można zaobserwować w nich pasma śluzu, ropy oraz krwi. Kolor kupy może mieć zielony odcień. Jeśli chodzi o niemowlęta karmione mlekiem modyfikowanym, to o biegunce u takiego dziecka mówi się wtedy, kiedy oddaje przynajmniej 3 luźne lub wodniste stolce w ciągu doby, mogące zawierać resztki niestrawionego pokarmu.

Sytuacją patologiczną jest również oddanie jednego stolca ze śluzem, ropą luz z domieszką krwi. Podczas biegunki zachowanie dziecka zmienia się. Maluch marudzi, jest apatyczny, płacze, ma wzdęty, bolący brzuszek. Najczęściej nie ma ochoty na jedzenie i zabawę. Czasem dodatkowo mogą wystąpić wymioty i gorączka, a ilość oddawanego moczu zmniejsza się. Dodatkowo może dojść do odparzenia pupy i zaczerwienienia okolic odbytu.

To też może Cię zainteresować: Zielony mocz – przyczyny

Przyczyny biegunki u niemowląt

Biegunka jest często występującą chorobą przewodu pokarmowego zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Najczęściej wywołana jest przez bakterie (gronkowce, pałeczki Salmonella, E. coli) oraz wirusy (rotawirusy).

Przyczynami biegunki u niemowląt są:

• zatrucie pokarmowe (przygotowywanie posiłków bez zachowania podstawowych zasad higieny, nieświeże pokarmy),
• infekcje pokarmowe,
• choroby niezwiązane bezpośrednio z przewodem pokarmowym (zapalenie ucha środkowego, zapalnie płuc),
• grypa żołądkowa,
• alergia lub nietolerancja np. laktozy, glutenu, białka mleka krowiego,
• ząbkowanie,
• powikłania po antybiotykoterapii (przyjmowanie antybiotyków zaburza równowagę naturalnej flory bakteryjnej jelit dziecka),
• nadchodząca infekcja,
• mukowiscydoza,
• nieprawidłowości w budowie jelita grubego,
• błędy dietetyczne (przekarmienie bądź niedożywienie dziecka),
• zatrucie lekami, substancjami toksycznymi i metalami ciężkimi.

Przeczytaj też: Biegunka po jedzeniu – przyczyny i leczenie

Rodzaje biegunki u niemowląt

W zależności od objawów jakie występują u dziecka, można wyróżnić kilka postaci biegunek: łagodna, średnio ostra, ciężka, toksyczna i przewlekła. Biegunka łagodna nazywana jest również niestrawnością. Maluch wypróżnia się często luźnymi, pienistymi stolcami, nie wymiotuje i nie ma gorączki. W przypadku biegunki średnio ostrej niemowlę oddaje kilkanaście stolców na dobę, jest apatyczne i często płacze. Przy tej postaci biegunki mogą wystąpić wymioty i gorączka, co skutkuje odwodnieniem małego organizmu. Ciężka postać biegunki charakteryzuje się tym, że dziecko oddaje kilkanaście stolców w ciągu doby z dużą ilością gazów. Kupy zawierają również dużą ilość śluzu.

Dziecko najczęściej ma gorączkę i bardzo widoczne objawy odwodnienia m.in. zapadnięte oczy i oddawanie małych ilości ciemnego moczu. Najcięższą postacią biegunki jest biegunka toksyczna. Charakteryzuje się ona dużą ilością wodnistych, śluzowych stolców z widoczną domieszką krwi. Dziecko ma wysoką gorączkę i bardzo często wymiotuje. Istnieje również przewlekła postać biegunki. Może ona trwać dłużej niż 10-14 dni. Dziecko robi kilka wodnistych kupek dziennie, najczęściej tuż po jedzeniu. Obserwuje się wzdęcie brzucha, dużą ilość gazów oraz zmniejszenie apetytu.

Czytaj również: Luźne stolce – jakie są przyczyny częstych, luźnych stolców?

Powikłania biegunki u niemowląt

Biegunka u niemowlęcia może być bardzo niebezpieczna. Maluch oddaje dużą liczbę wodnistych stolców, często wymiotuje, a to prowadzi do szybkiej utraty wody z organizmu, a wraz z nią elektrolitów i soli mineralnych. Stan ten nazywany jest odwodnieniem. Objawy odwodnienia są bardzo charakterystyczne i zalicza się do nich:

• zapadnięte ciemiączko,
• rzadkie oddawanie ciemnego i zagęszczonego moczu,
• zapadnięte oczodoły,
• suche, popękane usta,
• język bez połysku,
• zbyt mała ilość łez,
• wiotkość skóry.

Jeśli u dziecka wystąpi przynajmniej jeden z tych objawów należy udać się do lekarza. Jeżeli potwierdzi on, że jest to odwodnienie, maluch może zostać zatrzymany w szpitalu. Odwodnienie u niemowlęcia może prowadzić do zagęszczenia krwi, co skutkuje niedokrwieniem i niedotlenieniem wielu narządów wewnętrznych m.in. mózgu i nerek. Ryzyko odwodnienia jest większe u mniejszych dzieci. Jeśli biegunka trwa zbyt długo może dojść do zaburzeń rozwojowych i wyniszczenia organizmu.

Innym częstym powikłaniem są odparzenia pupy. Maluch bardzo często wypróżnia się, stolec ma odczyn kwaśny co skutkuje podrażnieniem skóry. Aby temu zapobiec należy przewijać dziecko tuż po zrobieniu kupy. Po każdym przewinięciu zaleca się umycie pupy ciepłą wodą, dokładne osuszenie i natłuszczenie kremem, który zapobiegnie podrażnieniom i odparzeniom skóry. Jeśli mimo dokładnej higieny pupa dziecka będzie silnie zaczerwieniona i pojawią się wypryski należy udać się do lekarza, ponieważ taki wygląd skóry świadczy o pieluszkowym zapaleniu skóry. W takim przypadku lekarz zaleci maść z antybiotykiem bądź sterydem, które zapobiegną wdaniu się zakażenia.

Leczenie biegunki u niemowląt

Leczenie biegunki jest uzależnione od objawów jakie wystąpią u dziecka. W przypadku biegunki łagodnej i średnio ostrej dzieci karmione piersią powinny dalej otrzymywać pokarm matki. Jeśli do diety dziecka były już włączone inne pokarmy należy je odstawić na dwa dni. U dzieci karmionych sztucznie zaleca się zastosowanie leczniczych mieszanek np. hipoalergicznej, bezglutenowej, bezlaktozowej. Pomocne będzie również podawanie dziecku papki marchwiowej, gotowanego mięsa z kurczaka, kleiku ryżowego, białego pieczywa, ugotowanego tartego jabłka i tartego banana. W celu nawodnienia małego organizmu podaje się niesłodzoną herbatę rumiankową i koperkową oraz nawadniające roztwory elektrolitów (np. Orsalit), które można kupić w aptece.

Nie wolno podawać dziecku soków, które jeszcze bardziej wzmagają biegunkę. Warto również podawać maluchowi preparaty probiotyczne (np. Lacidofil, Trilac), które pomogą odbudować prawidłową florę bakteryjną jelit. W przypadku biegunki ciężkiej i toksycznej konieczna jest hospitalizacja i podanie kroplówki nawadniającej, uzupełniającej braki elektrolitów w organizmie. Istnieje wiele leków przeznaczonych do stosowania w przypadku wystąpienia biegunki u dzieci. Jednak przed ich zastosowaniem należy udać się na konsultację do lekarza pediatry. Jeśli lekarz stwierdzi, że biegunka została wywołana przez bakterie lub pasożyty, przepisze odpowiednie leki, antybiotyk bądź lek o działaniu pasożytniczym.

Sposoby zapobiegania biegunce u niemowląt

Jak powszechnie wiadomo, lepiej jest zapobiegać chorobom niż je leczyć. Istnieje kilka sposobów, które skutecznie zapobiegają biegunce u dzieci. Są one związane przede wszystkim z higieną. Bardzo ważne jest przestrzeganie higieny podczas przygotowania posiłków. Należy myć ręce przed każdym karmieniem piersią i przed przygotowaniem mieszanki sztucznej. Wszystkie naczynia i butelki powinny być myte w gorącej wodzie oraz często wyparzane. Odciągnięty pokarm należy przechowywać w lodówce w szczelnym pojemniku. Podawane maluchowi pokarmy muszą być świeże, a soki owocowe powinno rozcieńczać się wodą. Ważne jest aby dziecko nie miało kontaktu z chorymi osobami, a niemowlęta do 6 miesiąca życia powinny być szczepione przeciwko biegunce rotawirusowej.