Inseminacja – rodzaje, przygotowanie, wskazanie, skuteczność i zagrożenia

Czym jest inseminacja?

Inseminacja to sztuczne zapłodnienie, nazywane też sztucznym unasienieniem. Polega na wprowadzeniu wcześniej pobranej od partnera lub dawcy spermy (tzw. inseminacja nasieniem dawcy) do dróg rodnych kobiety. Zabieg wykonywany jest w warunkach szpitalnych. Jest to bezpieczna metoda leczenia niepłodności.

Rodzaje inseminacji

Nasienie partnera lub dawcy można podać do szyjki macicy, do jamy macicy lub do jajowodów. Są to, odpowiednio:

• inseminacja doszyjkowa,
• inseminacja domaciczna,
• inseminacja dojajowodowa.

Najczęściej wykonuje się inseminację domaciczną. Inseminacja dojajowodowa charakteryzuje się większą inwazyjnością, a wyniki są porównywalne z inseminacją domaciczną, więc obecnie rzadko używa się tej metody.

Wskazania do inseminacji

Żeby skierować parę na zabieg inseminacji, bierze się pod uwagę określone wskazania, do których należą:

• czynnik szyjkowy – brak śluzu szyjkowego, nieprawidłowa jakość śluzu, nieprawidłowości anatomiczne szyjki macicy,
• nieprawidłowe parametry nasienia,
• przeciwciała przeciwko plemnikom w śluzie szyjkowym lub przeciwciała w płynie nasiennym,
• zaburzenia ejakulacji, które nie ustępują po próbach leczenia,
• endometrioza I i II stopnia,
• niepłodność, której przyczyny nie udaje się ustalić.

Przygotowanie do zabiegu inseminacji

Przed wykonaniem zabiegu trzeba wykonać szereg dodatkowych badań, zarówno u kobiety jak i u mężczyzny. Poza podstawowym badaniem ginekologicznym oraz badaniem USG narządu rodnego, u kobiet bada się też drożność jajowodów, którymi po owulacji komórka jajowa przedostaje się z jajnika do jamy macicy.

Wykonuje się też również:

• badanie cytologiczne w celu ewentualnego wyleczenia stanów zapalnych przed planowaniem ciąży,
• testy na obecność przeciwciał przeciw toksoplazmozie i różyczce (zalecane u każdej kobiety starającej się o dziecko),
• ocenia się pH pochwy,

U mężczyzny trzeba przeprowadzić badanie nasienia bądź komputerową analizę nasienia. U obojga partnerów zaleca się sprawdzenie, czy nie są nosicielami następujących wirusów: HIV, HCV i HBV.

Przygotowanie nasienia do inseminacji

Do macicy nie wolno podać nasienia uzyskanego bezpośrednio od partnera lub dawcy, ponieważ może wywołać liczne reakcje niepożądane. Trzeba je odpowiednio wcześniej przygotować, tak, by uzyskać materiał jak najlepszy do zapłodnienia. W tym celu nasienie poddaje się licznym procedurom laboratoryjnym, dzięki którym uzyskuje się nasienie bogate w plemniki o prawidłowej budowie i ruchliwości, bez substancji hamujących możliwość zapłodnienia, a wręcz już po zabiegach ułatwiających zapłodnienie, bez bakterii i wirusów.

Termin przeprowadzenia inseminacji

Żeby jak najbardziej zwiększyć szansę na powodzenie zabiegu, trzeba dokładnie określić czas, kiedy ma być wykonany. Uzależnione jest to bowiem od owulacji, czyli od momentu uwolnienia komórki jajowej z jajnika. Tylko wtedy podane odpowiednio przygotowane plemniki mają szansę połączyć się z komórką jajową, kierującą się w stronę macicy.

Najlepszym określeniem czasu owulacji jest badanie stężenia hormonu luteinotropowego (LH) w moczu lub surowicy. Wiadomo, że po nagłym wzroście wartości stężenia tego hormonu, tzw. piku, następuje owulacja. Inseminację przeprowadza się wówczas 24-48 godzin po pojawieniu się LH w moczu lub po zanotowaniu wzrostu stężenia LH w surowicy. Owulację można też wywołać podając hCG, czyli substancję, która wykazuje działanie takie, jak LH.

U niektórych kobiet potrzebna jest wcześniejsza stymulacja owulacji specjalnymi lekami – zazwyczaj są to pacjentki po 35. roku życia z zaburzeniami owulacji lub cierpiącą na endometriozę I lub II stopnia.

Skuteczność i powikłania inseminacji

Skuteczność zabiegu inseminacji waha się od kilku do nawet 18% i chociaż wydaje się to nieznacznym odsetkiem, należy zauważyć, że szansa na zajście w ciążę w sposób naturalny wynosi ok. 20 % na jeden cykl miesięczny, a zatem skuteczność metody zabiegowej jest porównywalna z metodami naturalnymi. Ponadto po trzech inseminacjach odsetek ciąż wynosi już 30-40 %.

Powikłania po zabiegu, takie jak: krwawienie, zakażenie czy uszkodzenie macicy występują wyjątkowo rzadko (u ok. 1% kobiet). Najczęściej występuje ból (do 3%), ma on jednak charakter przemijający.