Na terenie Polski istnieje wiele placówek, które zajmują się przechowywaniem męskiego materiału genetycznego. Czym są banki spermy? To miejsca, w których mężczyźni mogą dobrowolnie oddać nasienie w celach badawczych i prokreacyjnych. Ile trwa proces kwalifikacji dawcy? Kto może nim zostać? Jakie procedury obowiązują w banku nasienia? Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania znajdują się w poniższym artykule.
Bank spermy – kto może być dawcą? Jak wygląda oddawanie spermy do banku nasienia?
Spis treści
- Jak działają banki nasienia?
- Kto może zostać dawcą nasienia?
- Bank spermy – wymagania stawiane kandydatom
- Bank spermy – jak zostać dawcą nasienia?
- Bank spermy – schemat postępowania
- Jaka rekompensata przysługuje dawcy nasienia?
- Bank nasienia – kto najczęściej zgłasza się do placówki?
- Bank spermy – czy można wybrać dawcę nasienia?
- Bank nasienia – jak długo trwa program dawstwa?
- Jakie informacje o dawcy nasienia są jawne?
- Zabiegi zapłodnienia pozaustrojowego w klinice leczenia niepłodności
Jak działają banki nasienia?
W placówkach tego typu męski materiał genetyczny jest poddawany specjalistycznym badaniom, po czym zostaje zamrożony oraz przetrzymywany w odpowiednich warunkach. Następnie może być wykorzystany do procedur rozrodu wspomaganego w klinikach leczenia niepłodności, tj. zapłodnienia metodą inseminacji domacicznej lub in vitro. Z oferty takich miejsc najczęściej korzystają pary, które chcą skorzystać z materiału genetycznego dostępnego w bazie.
Czytaj również: Ciąża biochemiczna – co to jest? Przyczyny, objawy, postępowanie
Kto może zostać dawcą nasienia?
W dużym uproszczeniu każdy zdrowy mężczyzna w młodym wieku, który jest pełnoletni. Dawcy nasienia nie powinni mieć więcej niż 35-38 lat i muszą spełniać określone kryteria. Do najważniejszych można zaliczyć:
- brak nałogów, nadciśnienia tętniczego, cukrzycy i chorób dziedzicznych;
- minimum średnie wykształcenie;
- pozytywna rekomendacja internisty, psychologa i urologa;
- negatywny wynik badania w kierunku infekcji, nosicielstwa chorób przenoszonych drogą płciową (HIV, chlamydioza, rzeżączka, kiła) oraz HCV czy HBS.
Bank spermy – wymagania stawiane kandydatom
Potencjalni dawcy nasienia nie mogą być nosicielami chorób genetycznych, jak również muszą spełniać normy jakościowe. Przede wszystkim chodzi o prawidłową morfologię i minimum 30 mln nasienia w 1 ml, w tym co najmniej 50% ruchomych plemników. Kandydaci muszą być w dobrej kondycji fizycznej i psychicznej oraz szczegółowo przebadani pod kątem chorób zakaźnych.
Kontroli podlega jakość spermy, a ocenie budowa ciała, kolor włosów i oczu dawcy nasienia. Spośród wielu zgłaszających się kandydatów, jedynie ok. 30% kwalifikuje się do oddania swojego materiału genetycznego.
Czytaj również: Implantacja – kiedy i jak przebiega? Objawy zagnieżdżenia zarodka
Bank spermy – jak zostać dawcą nasienia?
Wystarczy zgłosić się do wybranej placówki, znajdującej się w niemal w każdym dużym mieście. Wiele banków spermy działa przy klinikach leczenia niepłodności. Potencjalny dawca nasienia musi udzielić odpowiedzi na szereg pytań dotyczących m.in. nałogów i poważnych schorzeń występujących w najbliższej rodzinie. Najczęściej jest proszony o podanie danych, takich jak:
- przebyte choroby;
- ewentualne obciążenia genetyczne;
- aktualna sytuacja życiowa;
- aktywność seksualna oraz fizyczna.
Bank spermy – schemat postępowania
Obowiązkowe są testy osobowości i badania psychologiczne. Rozmowa z psychologiem pozwala zweryfikować nie tylko stan zdrowia psychicznego dawców nasienia, ale też służy uświadomieniu prawnych czy emocjonalnych konsekwencji podjętej decyzji. Niezbędne są również badania próbki spermy i krwi, które wykluczą nieprawidłowości genetyczne (np. w kierunku mutacji CFTR odpowiedzialnej za występowanie mukowiscydozy) oraz choroby zakaźne (m.in. HIV, wirusowe zapalenie wątroby, cytomegalia).
Czytaj również: Teratogeny i ich wpływ na życie płodowe. Jak się ich wystrzegać?
Jaka rekompensata przysługuje dawcy nasienia?
Zgodnie z prawem Unii Europejskiej mężczyzna może oddać materiał biologiczny do banku spermy nieodpłatnie. Jeśli zostanie zakwalifikowany do programu, przysługuje mu zwrot kosztów podróży i z tytułu dnia wolnego w pracy. Materiał genetyczny dawcy musi odznaczać się najwyższą jakością, to znaczy w nasieniu powinna znajdować się odpowiednia ilość plemników zdolnych do zapłodnienia komórek jajowych. Program dawstwa obejmuje dokładny wywiad medyczny, badania fizykalne oraz laboratoryjne.
Bank nasienia – kto najczęściej zgłasza się do placówki?
Na współpracę z bankiem nasienia decydują się mężczyźni, którym zależy na zabezpieczeniu materiału genetycznego i zwiększeniu szans na posiadanie własnego potomstwa za kilka lat. Niektórzy chcą odsunąć decyzję o powiększeniu rodziny w odległą przyszłość i doznać radości ojcostwa w odpowiednim czasie. Motywacje mężczyzn mogą być różne. Niektórzy zgłaszają się do banku nasienia ze względu na chęć niesienia pomocy niepłodnym parom, które od dłuższego czasu bezskutecznie starają się o dziecko.
Czytaj również: Test ciążowy – rodzaje, kiedy zrobić, jak wykonać?
Bank spermy – czy można wybrać dawcę nasienia?
Para zgłaszająca się do takiej placówki zobligowana jest do wypełnienia ankiety. W większości banków nasienia istnieje możliwość określenia preferowanych cech kandydata, tj.:
- wzrost,
- budowa ciała,
- kolor oczu, włosów i oczu,
- grupa krwi oraz czynnik RH.
Bank nasienia – jak długo trwa program dawstwa?
Proces kwalifikacji zajmuje 2-3 tygodnie i wymaga jednej lub dwóch wizyt w placówce. W pierwszej kolejności kandydat wypełnia ankietę, a po pozytywnej weryfikacji zostaje zaproszony na pobranie krwi, nasienia oraz moczu. Ważne, by potencjalny dawca spermy prowadził regularny tryb życia, zdrowo się odżywiał, wysypiał i ograniczał czynniki ryzyka. Program realizowany przez bank nasienia trwa od czterech do nawet kilkunastu tygodni.
Czytaj również: Czy można zaplanować płeć dziecka?
Jakie informacje o dawcy nasienia są jawne?
Bank spermy podpisuje z kandydatem umowę o zachowaniu anonimowości (zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych). Zasady funkcjonowania ośrodków wspomaganego rozrodu w Polsce reguluje ust. z dnia 25 czerwca 2015 r. Para korzystająca z usług oferowanych przez bank nasienia ma jedynie wgląd do informacji dotyczących cech fenotypowych, tj.: wiek, grupa krwi czy wygląd dawcy.
Zabiegi zapłodnienia pozaustrojowego w klinice leczenia niepłodności
Oferta jest skierowana w stronę osób, które z różnych przyczyn nie mogą korzystać z własnych komórek jajowych lub plemników. Na inseminację nasieniem dawcy decydują się najczęściej pacjenci z chorobami genetycznymi i schorzeniami w obrębie narządów rodnych cewki moczowej. Wielu z nich jest po operacjach lub terapii antynowotworowej. Z nasienia dawcy korzystają najczęściej partnerzy, którzy nie mogą mieć dzieci ze względu na czynniki męskie (np. brak plemników w spermie lub niska ich ruchliwość oraz żywotność).
Czytaj również: Czy aktywność seksualna sprzyja infekcjom intymnym?
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Diagnostyka i leczenie niepłodności — rekomendacje Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Embriologii (PTMRiE) oraz Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGP), praca zbiorowa, online http://www.ptmrie.org.pl/pliki/akty-prawne-i-rekomendacje/rekomentacje/Diagnostyka%20i%20leczenie%20niepłodności%20-%20rekomendacje%20PTMRiE%20i%20PTGP%202018.pdf.
- "In vitro po 40-tce. Szansa na rodzicielstwo czy niepotrzebne ryzyko?" artykuł online https://plodnosc.pl/in-vitro-po-40-tce-szansa-na-rodzicielstwo-czy-niepotrzebne-ryzyko/.
- Kinga Bączyk-Rozwadowska "Dawstwo materiału genetycznego a rozwiązania polskiej ustawy o leczeniu niepłodności", Białostockie Studia Prawnicze 2020 vol. 25 nr 2, https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/9291/1/BSP_25_2_K_Baczyk-Rozwadowska_Dawstwo_materiału_genetycznego.pdf.
- Sławomir Wołczyński, Monika Zbucka, Monika Leśniewska, "Zdrowie dzieci z ciąż po leczeniu technikami rozrodu wspomaganego medycznie", https://journals.viamedica.pl/endokrynologia_polska/article/viewFile/25797/20619.
- "Dawstwo nasienia", Klinika Leczenia Niepłodności i Diagnostyki Prenatalnej, https://www.gyncentrum.pl/dawstwo-nasienia.
- Bank komórek jajowych, nasienia i zarodków Salve Medica, https://salvemedica.pl/bank-komorek-nasienia-zarodkow
Opublikowano: 21.01.2022;
Oceń:
2.5
Dagmara Osińska
dziennikarka
Dziennikarka z wieloletnim doświadczeniem, autorka tekstów reklamowych. Absolwentka studiów magisterskich na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Prywatnie jest miłośniczką podróży, kuchni włoskiej i zdrowego stylu życia.
2
Komentarze i opinie (0)