Ornityna – działanie, zastosowanie, dawkowanie i opinie

Ornityna – funkcje, działanie i zastosowanie

L-ornityna bierze udział w dwóch procesach: syntezie mocznika i syntezie glutaminianu. Oba te procesy mają miejsce w wątrobie. Cykl ornitynowy, znany również jako cykl mocznikowy zachodzi w mitochondriach i cytoplazmie komórek tego narządu i jest ściśle powiązany z cyklem Krebsa. Jego celem jest przemiana szkodliwego amoniaku pochodzącego z azotu białkowego w nietoksyczny mocznik i wydalenie go z organizmu. W cyklu biorą udział trzy aminokwasy: ornityna, cytrulina i arginina. Brak któregokolwiek z wymienionych aminokwasów powoduje zaburzenia w odtruwaniu organizmu z amoniaku i oczyszczaniu wątroby.

Wskazaniami do stosowania ornityny są powikłania mózgowe spowodowane chorobą wątroby (encefalopatia wątrobowa) oraz odtruwanie wątroby. Badania sugerują, że przyjmowanie ornityny doustnie przed treningiem u niektórych osób może zmniejszyć zmęczenie i poprawić wyniki sportowe, takie jak szybkość, siła i moc. Dodatkowo przyjmowanie ornityny w połączeniu z argininą wydaje się poprawiać siłę u osób podnoszących ciężary. Potwierdzono również to, że ornityna wpływa pozytywnie na sen i jego jakość.

Ornityna – preparaty i dawkowanie

Ornitynę możemy dostarczać do organizmu na dwa sposoby: w pożywieniu lub w suplementach diety. Preparaty dostępne w aptece można kupić bez recepty jako popularne środki na wątrobę. Mają one postać tabletek lub kapsułek. Ornityna zazwyczaj występuje z dodatkiem innych substancji biorących udział w przemianach w wątrobie, przykładowo z:

• choliną (np. Hepachol, Hepatil),
• witaminami z grupy B,
• wyciągiem z karczocha (np. Proliver, Hepatenal Max),
• kurkumą (np. Esseliv Duo),
• wyciągami ziołowymi (np. Esseliv Complex).

Na polskim rynku farmaceutycznym istnieje lek zawierający w składzie L-ornitynę – L-asparaginian (Hepa-Merz, Ornithine Teva) w postaci koncentratu do sporządzania roztworu do infuzji lub proszku do przygotowania roztworu doustnego. Aminokwasy o konfiguracji L są lepiej wchłanialne niż te o konfiguracji D. W sklepach z odżywkami dla kulturystów można kupić ornitynę w proszku do rozpuszczania. Cena preparatów jest różna i zależy nie tylko od formuły, ale również producenta.

Wskazaniami do stosowania leku jest encefalopatia wątrobowa w przebiegu m.in. jej przewlekłego zapalenia wątroby i marskości wątroby. W zależności od zapotrzebowania zalecane dobowe dawki ornityny powinny wynosić pomiędzy 500 a 2000 mg.

Ornityna na wątrobę

L-asparaginian L-ornityny to połączenie dwóch związków z grupy aminokwasów: ornityny i kwasu asparaginowego. Zarówno L-ornityna, jak i L-asparaginian są niezbędnymi składnikami biorącymi udział w cyklu mocznikowym mającym miejsce w wątrobie. Bez ich obecności nie może zajść w sposób prawidłowy proces syntezy mocznika i usuwania amoniaku z organizmu. L-asparaginian uczestniczy ponadto w wiązaniu amoniaku z kwasem glutaminowym do glutaminy w mięśniach szkieletowych. Dzięki obecności L-asparaginianu L-ornityny szkodliwy związek – amoniak jest usuwany z organizmu, a to przeciwdziała hiperamonemii w stanach niewydolności wątroby i wzmożonego katabolizmu tkankowego (tj. w zaawansowanej marskości wątroby).

Tłumaczy to popularność ornityny w leczeniu encefalopatii wątrobowej, ochronie oraz regeneracji wątroby. Liczne badania kliniczne wskazują na zasadność stosowania L-asparaginianu L-ornityny jedynie w encefalopatii wątrobowej o niewielkim nasileniu u pacjentów z marskością wątroby, u których zastosowanie tego związku prowadzi do obniżenia stężenia amoniaku w surowicy, poprawy stanu neurologicznego i jakości życia. Warunkiem pojawienia się efektu terapeutycznego jest stosowanie odpowiednio dużych dawkach (> 5 g/24 h doustnie lub dożylnie).

Czytaj również: Śpiączka wątrobowa – co to jest? Przyczyny, objawy, leczenie, rokowania

Ornityna – przeciwwskazania i bezpieczeństwo stosowania

Preparaty z ornityną są przeznaczone dla dorosłych, gdyż obecnie brak danych dotyczących stosowania tej substancji u dzieci. Nie ma wystarczającej ilości potwierdzonych informacji na temat bezpieczeństwa ornityny i stosowania jej przez kobiety w ciąży i karmiące piersią.

Dane przedkliniczne, oparte na badaniach farmakologicznych dotyczących bezpieczeństwa stosowania, badaniach toksyczności po podaniu wielokrotnym oraz badaniach toksycznego wpływu na reprodukcję, nie wskazują na istnienie szczególnego ryzyka przy stosowaniu zalecanych dawek.

Przeciwwskazaniem do stosowania ornityny jest ciężka niewydolność nerek oraz zaburzenia metabolizmu aminokwasów biorących udział w cyklu mocznikowym, np. na skutek defektów enzymatycznych. Podczas stosowania dużych dawek ornityny należy kontrolować stężenie kreatyniny i mocznika zarówno we krwi, jak i moczu. Przedawkowanie ornityny może skutkować dolegliwościami ze strony układu pokarmowego, takimi jak nudności czy wymioty.

Wysokie stężenia ornityny i jej metabolitów są toksyczne dla komórek nabłonka barwnikowego siatkówki. Długotrwałe narażenie na wysokie stężenia tego aminokwasu we krwi (powyżej 600 μmol/l) powoduje toksyczność siatkówki u pacjentów z jej zanikiem. W przypadku wystąpienia zaburzeń widzenia należy natychmiast przerwać podawanie ornityny.