Leki na afty – maść, żel, krem czy tabletki?

Afty to bolesne owrzodzenia w jamie ustnej

Afty to miejscowy stan zapalny błony śluzowej jamy ustnej, wyraźnie odróżniający się od zdrowych obszarów. Zazwyczaj są to owrzodzenia niewielkich rozmiarów, ale charakteryzuje je duża bolesność. Można je opisać jako drobne ubytki błony śluzowej, które pokryte są dodatkowo białym lub żółto-białym nalotem, poniżej którego dostrzec można sączące nadżerki. Nalot, który można obserwować, wytwarza się w wyniku odkładania się włóknika.

Charakterystycznym miejscem ich występowania są fałdy skóry stanowiące połączenie między dziąsłami i wewnętrzną stroną policzków. Mogą również pojawić się afty na języku i na wargach. Nigdy natomiast nie tworzą się w obrębie dziąseł i na podniebieniu twardym. Zazwyczaj jednorazowo rozwija się do czterech aft, czemu towarzyszy bardzo silny ból w jamie ustnej, który stopniowo się zmniejsza, często pomimo niecałkowitego zagojenia się nadżerki.

Naturalny proces gojenia się takiej drobnej ranki może trwać od kilku dni do około dwóch tygodni (można go wspomóc, stosując odpowiednie leki, np. w postaci żelu czy plastrów na afty). Duża część osób często mylnie używa w stosunku do tych zmian określenia pleśniawki, które są jednak mniej bolesne i przede wszystkim mają podłoże grzybicze.

Przeczytaj też: Ból ósemki – domowe sposoby, leczenie

Afty w jamie ustnej – jakie są przyczyny?

Jak dotąd nie udało się jednoznacznie ustalić przyczyny powstawania aft w jamie ustnej, jednak można wskazać kilka czynników, które mogą sprzyjać rozwojowi tego schorzenia. Zaobserwowano, że do powstawania nadżerek dochodzi dużo częściej w przypadku spadku odporności organizmu, a u kobiet także podczas miesiączki. Dorośli często cierpią z powodu aft nawrotowych (przewlekłych), do których rozwoju mogą się przyczyniać:

• choroby zębów (nawet wyżynanie się ósemek),
• niedostateczna dbałość o higienę jamy ustnej,
• złe nawyki (np. spożywanie niemytych owoców, obgryzanie długopisów),
• urazy mechaniczne (ukłucie szczoteczką do zębów czy też podrażnienia podczas zabiegów stomatologicznych),
• podrażnienia przez aparat ortodontyczny i protezę.

W ostatnim czasie mówi się również o wpływie czynników genetycznych na rozwój aft nawrotowych (mniejszych, nawracających).

To też może Cię zainteresować: Biały nalot na gardle i migdałkach – jakie są przyczyny?

Ryzyko rozwoju aft u dzieci może wynosić nawet 90 proc., jeśli w rodzinie stwierdzono przypadki aftozy nawrotowej. Warto zaznaczyć przy tym, że o aftowym zapaleniu błony śluzowej można mówić, gdy pojawienie się tych zmian obserwowane jest częściej niż raz w roku. Do czynników sprzyjających powstawaniu aft można także zaliczyć niedobory kwasu foliowego, żelaza i witaminy B₁₂ oraz przewlekłe zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Choroby o podłożu autoimmunologicznym i wyniszczające organizm mogą także zwiększać prawdopodobieństwo rozwoju tych drobnych ranek, jakimi są afty.

To też może Cię zainteresować: Ból podniebienia – przyczyny, objawy, leczenie

Aftowe zapalenie jamy ustnej nie musi być schorzeniem pierwotnym, lecz może wystąpić jako wtórny proces chorobowy, będący jedynie objawem innej jednostki chorobowej. Do chorób, w których przebiegu można obserwować powstawanie aft, zalicza się: zapalenie zatok, chorobę Leśniowskiego-Crohna, horoby migdałków, celiakię, zakażenie wirusem brodawczaka i opryszczki, chorobę Behçeta.

Afty w ustach (nawrotowe, duże, małe) – objawy

Głównym objawem towarzyszącym rozwojowi aft jest bardzo silny ból, często uniemożliwiający jedzenie. W początkowym okresie rozwoju charakterystyczne są małe, okrągłe, bolesne owrzodzenia w ustach, które stopniowo w ciągu dwóch dni pokrywają się białym nalotem. Objawem towarzyszącym aftozie nawrotowej może być powiększenie okolicznych węzłów chłonnych.

Afty małe zanikają zwykle po około czterech, ośmiu dniach, natomiast afty duże charakteryzują się współwystępowaniem jednocześnie kilku głębokich nadżerek, których proces gojenia może trwać nawet do czterech tygodni. Po zagojeniu się tych ostatnich pozostają charakterystyczne blizny.

Jeżeli chodzi o afty, leczenie wciąż stanowi duży problem i skupia się głównie na zmniejszaniu bólu i izolowaniu zmienionych chorobowo miejsc.

Dlaczego żel na afty to lepszy lek niż krem i maść?

W aptekach dostępny jest lek na afty i pleśniawki, który, dzięki swojemu unikalnemu składowi, tworzy odpowiednie środowisko do gojenia się drobnych urazów jamy ustnej, przyspiesza proces regeneracji tkanek oraz przynosi ulgę w bólu.

Postać żelu czyni leczenie skutecznijszym niż krem czy maść na afty, ponieważ zawarty w nim poliwinylopirolidon sprawia, że wytworzona zostaje na powierzchni ziany ochronna błona, która idealnie przylega i zapewnia maksymalną izolację przed dalszymi podrażnieniami, a co za tym idzie – głębszymi uszkodzeniami. Mikrośrodowisko, które tworzy się pod powierzchnią żelu, jest odpowiednie do gojenia się rany, a ochrona, jaką daje przed wnikaniem w nadżerkę resztek pokarmu i różnych drobnoustrojów sprzyja regeneracji.

Kolejną zaletą żelu, w odróżnieniu od np. kremu na afty, jest niewątpliwie możliwość bardzo precyzyjnego umieszczenia go dokładnie w miejscu wystąpienia zmiany chorobowej oraz utrzymanie się go na jej powierzchni. Wytworzony w ten sposób film ochronny osłania zakończenia nerwowe, które zostały odsłonięte w wyniku toczącego się procesu zapalnego, przez co zmniejsza odczuwanie bólu natychmiast po nałożeniu. Żel ten zawiera w swym składzie dwie substancje, dekspantenol i kwas glicerytynowy, które w wytworzonym mikrośrodowisku wspierają naturalne procesy gojenia się owrzodzeń.

Dekspantenol to substancja odpowiedzialna za prawidłowe nawilżenie błon śluzowych poprzez hamowanie utraty wody przez naskórek, a co za tym idzie zapewnia również odpowiednia elastyczność skórze. W licznych badaniach zaobserwowano wpływ dekspantenolu na szybsze gojenie się ran, wykazuje również właściwości przeciwzapalne i regenerujące.

Drugi ze składników, czyli kwas glicyretynowy, jest to substancja pochodzenia roślinnego, wyizolowana z korzenia lukrecji, która wykazuje silne właściwości przeciwzapalne i antyseptyczne. Wykazano również, że może działać przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo, stymulując przy tym układ odpornościowy. Co najważniejsze, wykazuje także działanie gojące, które przyspiesz proces zanikania nadżerek. Odpowiednio dobrane składniki żelu powodują, że jest on bardzo dobrym lekiem na afty dla dzieci oraz dorosłych.

Tabletki na afty – jakie wybrać?

Od pewnego czasu na polskim rynku dostępne są również leki na afty w formie tabletek, szczególnie polecane osobom chcącym zadbać o dobry stan błon śluzowych jamy ustnej. Bardzo dobrze sprawdzą się w przypadku pacjentów noszących aparaty ortodontyczne i protezy zębowe, ponieważ te osoby są wyjątkowo narażone na częste urazy mechaniczne śluzówki. Działanie wspierające prawidłowy stan błon śluzowych osiągnięto poprzez dodanie do tabletek witamin z grupy B szczególnie zaś witaminy B₂, która szczególnie jest polecana podczas wszelkich zmian w jamie ustnej, a także w przypadku pękających kącików ust (zajady, zapalenie kącików ust).

Wspomagająco w tym procesie działają także niacyna i biotyna, które również są zawarte w tym suplemencie diety. Bardzo ważne jest, aby wspierać naturalne procesy gojenia przyjmując środki zawierające z swym składzie wyciągi roślinne np. z liści pokrzywy, koszyczków rumianku czy też z owoców dzikiej róży.

Wszystkie te wyciągi są zawarte w tabletkach na afty, a więc zapewniają kompleksową pomoc osobom borykającym się z problemem drobnych ran w ustach. Oprócz wymienionych wyżej składników omawiane tabletki zawierają w swym składzie także inne niezbędne witaminy i mikroelementy, między innymi cynk i żelazo uczestniczące w podziałach komórkowych oraz witaminę C niezbędną w produkcji kolagenu, który zapewnia prawidłowe funkcjonowanie dziąseł.

Nie tylko leki na afty – domowe, naturalne sposoby leczenia

Oprócz stosowania skutecznych leków na afty należy przestrzegać również kilku podstawowych zasad, które niewątpliwie przyspieszą cały proces. Należy unikać: gorących pokarmów i napojów, alkoholu, czekolady, owoców cytrusowych oraz zbyt mocno przyprawionych i kwaśnych dań. Wszystkie wymienione powyżej czynniki mogą powodować nadmierne podrażnienie w jamie ustnej i dodatkowo zaostrzać stan zapalny.

Domowym sposobem na afty i urazy w jamie ustnej będzie wzbogacenie diety w produkty zawierające duże ilości witamin z grupy B (drożdże, fasola), ale także witamin A, C i E. Należy spożywać jogurty i owoce, które w naturalny sposób będą wpływać na wzmocnienie odporności organizmu. Można przyjmować również suplementy zawierające żeń-szeń, wyciąg z nasion ogórecznika i miłorzębu japońskiego.

Innym rozwiązaniem będzie tu również okład ze świeżo zaparzonej i przestudzonej herbaty. Dzięki zawartości taniny działa ona ściągająco. Można również płukać usta naparami z szałwii, rumianku i łopianu. Będą one działały głównie przeciwzapalnie. Naturalnym sposobem na afty są płukanki z roztworu soli (pół łyżeczki soli na szklankę ciepłej wody) i odkażanie nadżerek wodą utlenioną. Nie należy do tego celu wykorzystywać spirytusu, ponieważ będzie on podrażniał błonę śluzową, zwiększając już istniejący stan zapalny.