Diklofenak – co to za lek, działanie, wskazania, preparaty, przeciwwskazania, skutki uboczne

Diklofenak – co to za lek i jak działa?

Diklofenak (Diclofenacum) to pochodna kwasu octowego należąca do grupy leków o nazwie niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Ich mechanizm działania polega na hamowaniu aktywności enzymów (COX-1, COX-2), które mają wpływ na wytwarzanie prostaglandyn zapalnych.

Prostaglandyny są wytwarzane w organizmie jako reakcja na czynnik chorobotwórczy. Zmniejszenie wydzielania prostaglandyn przez diklofenak skutkuje wyeliminowaniem objawów takich jak np. stan zapalny, obrzęk, zaczerwienienie, ból, gorączka. Stąd działanie diklofenaku:

• przeciwzapalne,
• przeciwbólowe,
• przeciwgorączkowe,
• przeciwobrzękowe.

Zobacz też: Opuchlizna od zęba – jakie są przyczyny?

Diklofenak – wskazania – na co pomaga?

Ze względu na swoje szerokie działanie diklofenak zastosowanie znajduje w przypadku chorób reumatycznych, ale także jako lek przeciwbólowy przy dolegliwościach niezwiązanych ze zmianami reumatycznymi. Możliwe jest także zastosowanie leku diklofenak na ból zęba, bóle menstruacyjne czy migreny.

Wskazania do stosowania diklofenaku to m.in.:

• bóle pourazowe – stłuczenia, skręcenia, naciągnięcia ścięgna lub więzadeł,
• stany zapalne,
• zapalenie ścięgien,
• łokieć tenisisty,
• zapalenie torebki stawowej,
• obrzęk,
• bóle po operacjach i zabiegach, w tym stomatologicznych,
• ból i stany zapalne wynikające z chorób ginekologicznych,
• bolesne miesiączkowanie,
• ból pleców,
• choroby reumatyczne, np. reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów,
• w stanach zapalnych po operacji zaćmy i innych zabiegach chirurgicznych oraz jako środek zapobiegający torbielowatemu obrzękowi plamki,
• pourazowe stany zapalne oka,
• ból oka i światłowstręt.

Diklofenak działa na ból głowy pochodzenia migrenowego, pomocniczo można stosować go na gardło czy zapalenie ucha.

Zobacz też: Ból po wyrwaniu zęba – ile trwa, jak się go pozbyć?

Diklofenak – czopki, żel, tabletki, zastrzyki – jakie dawkowanie stosować?

Diklofenak występuje w wielu postaciach leków, z których zastrzyki, czopki i tabletki dostępne są na receptę. Natomiast diklofenak w plastrach przeciwbólowych oraz maść przeciwzapalną na stawy i inne schorzenia najczęściej można kupić bez recepty.

Diklofenak – tabletki

• Tabletki z diklofenakiem dostępne są w dawkach zawierających 50 mg, 100 mg lub 150 mg substancji działającej. Dorośli w ciągu doby mogą przyjąć maksymalnie 200 mg diklofenaku. Młodzież i dzieci powyżej 14. roku życia nie powinny przekraczać 150 mg diklofenaku na dobę.
• Jak stosować? Tabletki należy połknąć popijając wodą. Zaleca się przyjmowanie go nie bezpośrednio przed czy po jedzeniu, a między posiłkami, ponieważ pokarm może przedłużać wchłanianie diklofenaku.
• Jak szybko działa? Czas wchłaniania diklofenaku z przewodu pokarmowego to około 15–30 minut.
• Jak długo działa? Działanie diklofenaku utrzymuje się zwykle 4–6 godzin.

To też może Cię zainteresować: Jakie powikłania mogą wystąpić po usunięciu zęba?

Diklofenak w czopkach

• Czopki z diklofenakiem dostępne są na receptę i występują w dawkach 50 mg i 100 mg.
• Jak stosować? Czopek należy aplikować doodbytniczo, najlepiej po wypróżnieniu, tak aby zapobiec jego usunięciu przed wchłonięciem się leku. Lek można stosować na noc.
• Jak długo rozpuszcza się czopek diklofenak? Wchłanianie przez błony śluzowe zwiększa dostępność leku, który działa szybciej niż w przypadku podania doustnego. Czopek diklofenak podany doodbytniczo rozpuszcza się po około 10–20 minutach i osiąga maksymalne stężenie w organizmie już po około 1 godzinie.
• Jak długo działa czopek? Efekty utrzymują się przez około 4–6 godzin. Nie należy stosować czopków z diklofenakiem dłużej niż przez 7 dni, jeśli lekarz nie zaleci inaczej.

Przeczytaj też: DMSO (dimetylosulfotlenek) jako lek – wskazania, zastosowanie

Diklofenak żel i maść – do smarowania

• Żele przeciwbólowe i przeciwzapalne z diklofenakiem dostępne są zwykle bez recepty. Należy nakładać cienką warstwę preparatu 3–4 razy dziennie. Żel przeciwbólowy i przeciwzapalny występuje w dawkach odpowiadających 10 lub 20 mg/g soli sodowej diklofenaku (diklofenak sodowy).

Roztwór do zastrzyków z diklofenakiem

• Diklofenak dostępny jest także w ampułkach do wstrzykiwań. Zastrzyki wykonuje się, gdy konieczne jest uzyskanie szybkiego działania lub jeśli nie ma możliwości podania tabletek lub czopków. Wskazania do podania diklofenaku dożylnie to najczęściej ostre stany zapalne, w tym napad dny moczanowej.

Przeczytaj też: Antybiotyk na ból zęba

Diklofenak w plastrach

• Plastry z diklofenakiem zawierają 140 mg substancji aktywnej (diklofenak potasowy). Plastry można naklejać 2 razy dziennie. Jednocześnie można stosować tylko jeden plaster. Nie należy nakładać plastrów na uszkodzoną skórę (rany, zadrapania, wysypka).

Płyn do płukania ust, w sprayu, krople do oczu z diklofenakiem

• Diklofenak do oczu zwykle stosuje się w liczbie 1–2 kropli 2–5 razy na dobę.
• Diklofenak działa też na miejscowe stany zapalne błony śluzowej jamy ustnej. Płukanie należy wykonywać 2–3 razy na dobę przy użyciu około 15 ml płynu. Po 30–60 sekundach płyn należy wypluć.
• Dostępny jest także diklofenak sodowy w postaci areozolu do stosowania na skórę. Spray należy rozpylać 2–3 razy dziennie, nie dłużej niż przez 7 dni.

Zamienniki preparatów różnią się jedynie wyglądem opakowania oraz producentem. C ena poszczególnych preparatów z diklofenakiem waha się w szerokim przedziale od kilku do kilkudziesięciu złotych.

Przeczytaj też: Jakie leki na rwę kulszową?

Diklofenak – przeciwwskazania, interakcje, alkohol

Diklofenak to niesteroidowy lek przeciwzapalny, dlatego nie powinien być stosowany przez osoby uczulone na tę grupę leków. Przeciwwskazanie do stosowania diklofenaku stanowi choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy. Ponadto długotrwałe stosowanie diklofenaku może podrażniać błony śluzowe przewodu pokarmowego, dlatego osoby cierpiące na choroby przewlekłe wymagają kontroli lekarza.

Diklofenak w ciąży nie powinien być stosowany, zwłaszcza w III trymestrze. Lek przenika także do mleka matek karmiących. Decyzję o stosowaniu w ciąży oraz podczas karmienia piersią może podjąć jedynie lekarz, który uzna, że jest to niezbędne.

Ulotka preparatów z diklofenakiem nie informuje o możliwej interakcji z alkoholem. Jednak w trakcie stosowania diklofenaku alkohol jest przeciwwskazany. Diklofenak i alkohol przyjmowany jednocześnie znacznie zwiększa ryzyko wrzodów żołądka, krwawień z przewodu pokarmowego, uszkodzenia wątroby, a nawet udaru i zawału serca.

Ponadto należy zachować ostrożność także u osób cierpiących na inne choroby, takie jak:

• zaburzenia czynności wątroby i nerek,
• astma,
• choroby sercowo-naczyniowe,
• cukrzyca i przyjmowanie doustnych leków przeciwcukrzycowych,
• wysoki cholesterol,
• podeszły wiek,
• jednoczesne przyjmowanie innych NLPZ,
• stosowanie kortykosteroidów,
• palenie tytoniu,
• wrzodziejące zapalenie okrężnicy,
• choroba Leśniowskiego-Crohna,
• choroby krwi, np. zaburzenia krzepliwości,
• inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (stosowane przy depresji),
• antybiotyki chinolonowe,
• leki moczopędne.

Przed zażyciem leku diklofenak należy poinformować lekarza o innych przyjmowanych lekach bez recepty i na receptę, zwłaszcza jeśli są to związki litu, cyklosporyna, digoksyna, chinolon, leki moczopędne, przeciwciśnieniowe, leki na cukrzycę oraz metotreksat.

Czytaj również: Blokada kręgosłupa – co to jest, działanie, wskazania, przeciwwskazania i skutki uboczne

Diklofenak – skutki uboczne

Zewnętrzne stosowanie tego leku znacznie zmniejsza ryzyko działań niepożądanych. Skutki uboczne zwykle dotyczą osób przyjmujących diklofenak doustnie i przez dłuższy czas.

Możliwe działania niepożądane po diklofenaku to m.in.:

• bóle brzucha, nudności, wymioty,
• biegunka, wzdęcia,
• bóle i zawroty głowy,
• wysypka,
• zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych,
• ciężkie reakcje skórne: zespół Stevensa-Johnsona, martwica toksyczna rozpływna naskórka, złuszczające zapalenie skóry,
• krwawienia z przewodu pokarmowego objawiające się ciemnym stolcem, krwistą biegunką lub wymiotami,
• wrzody żołądka i/lub jelit,
• zapalenia jamy ustnej,
• zaburzenia przełyku,
• niewydolność nerek,
• zwiększone ryzyko zawału serca i udaru,
• zapalenie trzustki.

Czytaj również: Plastry rozgrzewające – działanie, zastosowanie, środki ostrożności