Po których lekach nie należy wychodzić na słońce i się opalać?

Leki a słońce – jak niektóre leki działają na skórę?

Stosowanie pewnych grup leków wraz z jednoczesną ekspozycją na promieniowanie słoneczne może powodować powstanie odczynu fototoksycznego lub odczynu fotoalergicznego, które stanowią jedną z rodzajów nadwrażliwości na promieniowanie słoneczne, określanego najczęściej jako uczulenie na słońce.

Rozróżnienie reakcji fototoksycznej od fotoalergicznej jest bardzo ważne, choć należy podkreślić, że bywa to trudne. Kluczowe jest wykrycie czynnika wywołującego reakcję nadwrażliwości i unikanie go. Składniki perfum i kosmetyków mogą również wchodzić w reakcję ze słońcem. Osoby szczególnie wrażliwe mogą reagować uczuleniem nawet po niewielkiej dawce promieniowania.

Niekorzystne działanie leków po kontakcie skóry z promieniowaniem słonecznym może objawiać się reakcją bezpośrednią, głównie w postaci oparzeń, lub reakcją opóźnioną, najczęściej jako przebarwienia na skórze, których trudno jest się pozbyć. Należy zaznaczyć, że bardzo istotne jest zapoznanie się z ulotką dołączoną do opakowania przed rozpoczęciem stosowania każdego leku, co może pozwolić uniknąć problemów skórnych.

To też może Cię zainteresować: Dlaczego barszcz Sosnowskiego jest niebezpieczny?

Odczyn fototoksyczny po lekach

Odczyn fototoksyczny po zastosowaniu niektórych leków zdarza się częściej i może być mylony z oparzeniem słonecznym. Występuje w miejscu, które miało kontakt z promieniowaniem i pojawia się zwykle zaraz po ekspozycji na słońce lub po niewielkim upływie czasu. Zmiany chorobowe na skórze objawiają się w postaci obrzęku, rumienia, pęcherzy.

Po niektórych lekach przebarwienia mogą utrzymywać się długotrwale bez wcześniejszych zmian na skórze np. w postaci rumienia. Procesy naprawcze skóry rozpoczynają się szybko po usunięciu czynnika wywołującego uczulenie. Występowanie reakcji fototoksycznej nie prowadzi do rozwoju nadwrażliwości.

Przeczytaj też: Jak bezpiecznie się opalać?

Po których lekach nie wolno się opalać?

Istnieje cała grupa leków po których nie należy się opalać. Leki, które mogą powodować powstawanie odczynu fototoksycznego to m.in.:

• antybiotyki: doksycyklina, tetracyklina;
• chemioterapeutyki: lewofloksacyna, ciprofloksacyna, ofloksacyna, sulfametoksazol, sulfatiazol o szerokim spektrum działania bakteriobójczego;
• leki na trądzik – izotretinoina;
• leki o działaniu moczopędnym – hydrochlorotiazyd, furosemid;
• preparaty mające zastosowanie w leczeniu arytmii i terapii nadciśnienia tętniczego – diltiazem, amiodarone;
• leki działające przeciwzapalnie oraz przeciwbólowo, tak zwane NPLZ-y – ketoprofen, ibuprofen, naproksen;
• leki przeciwgrzybicze – itrakonazol;
• leki zmniejszające poziom cholesterolu – fenofibrat;
• preparaty stosowane w leczeniu zaburzeń psychicznych – perazyna, chlorpromazyna;
• wśród leków stosowanych w leczeniu depresji należy wymienić również doksepinę, amitryptylinę, leki zawierające dziurawiec (herbatki, tabletki);
• leki do użytku zewnętrznego zawierające dziegcie, barwniki, psolareny mogą działać fototoksycznie.

Odczyn fotoalergiczny po lekach – jakich leków unikać na słońcu?

Odczyn fotoalergiczny jest odczynem immunologicznym, reakcja może występować natychmiast lub być opóźniona. Odczyn ten wywołują leki z różnych grup podawane doustnie oraz konserwanty występujące w kosmetykach, składniki mydeł, substancje dodawane do kremów przeciwsłonecznych, niektóre substancje zapachowe (6-metylokumaryna, piżmo ambratowe).

W przypadku tych odczynów substancja uczulająca powoduje powstanie tzw. fotoalergicznego wyprysku kontaktowego, któremu towarzyszą wykwity grudkowe oraz świąd pojawiający się 24–48 godzin od kontaktu z promieniowaniem. Odczyn fotoalergiczny może występować w miejscach kontaktu skóry z promieniowaniem oraz w miejscach odległych, które zupełnie nie miały kontaktu ze słońcem.

Do leków o działaniu fotoalergizującym należą m.in.:

• glipizyd stosowany w leczeniu cukrzycy;
• chlorpromazyna i perazyna, które mają zastosowanie w leczeniu zaburzeń o charakterze psychicznym;
• doustne środki antykoncepcyjne;
• sulfonamidy (leki działające bakteriostatycznie, stosowane w leczeniu różnych infekcji, np. ucha środkowego, układu oddechowego, pokarmowego, moczowego);
• hydrochlorotiazyd (lek działający moczopędnie i obniżający ciśnienie);
• halogenowe pochodne salicylanilidów, które mogą znajdować się w kosmetykach takich jak szampony, mydła.

Jak zapobiegać powstawaniu fotoodczynów na skórze?

Jeżeli w wyniku stosowania określonych leków reakcja na słońce na skórze jest silna, to warto rozważyć z lekarzem stosowanie danego preparatu lub ewentualną jego zamianę innym lekiem. Nasilenie niepożądanych objawów występujących na skórze może być różne u każdego pacjenta i wymaga odmiennego rozwiązania.

Aby skutecznie chronić się przed występowaniem odczynów na skórze należy unikać na ile to możliwe bezpośredniej ekspozycji na słońce oraz stosować preparaty z filtrami ochronnymi. Noszenie odpowiedniego rodzaju ubrań również ma istotne znaczenie, np. bluzki z długimi rękawami, okrycia głowy.

Ubrania powinny być wykonane z materiałów, które nie przepuszczają promieniowania. Kluczową sprawą jest również zapoznawanie się z treścią ulotki dołączonej do opakowania każdego leku, w której znajdują się wszystkie niezbędne informacje dotyczące m.in. działań niepożądanych.