Kofeina w tabletkach i lekach – czy pomaga w leczeniu bólu oraz przeziębienia?

Kofeina w tabletkach – czy pomaga w walce z bólem?

Kofeina, zawarta m.in. w kawie, herbacie czy mate, jest znana przede wszystkim ze swojego działania pobudzającego. Ma ona jednak jeszcze inne zastosowanie – bywa składnikiem leków przeciwbólowych.

Mimo że sama nie ma właściwości przeciwbólowych, dodana do substancji o takim działaniu (paracetamolu czy któregoś z niesteroidowych leków przeciwzapalnych – najczęściej kwasu acetylosalicylowego – potocznie nazywanego aspiryną), wchodzi z nią w interakcję, która poprawia jej skuteczność w leczeniu bólu. Takie medykamenty występują w postaci: tabletek z kofeiną, kapsułek lub tabletek musujących. Mogą być stosowane u dorosłych i dzieci powyżej 12 lat, o ile nie zawierają aspiryny.

Preparaty takie mogą także zawierać trzeci składnik wzmacniający działanie przeciwbólowe leku. Może to być np. kodeina, propyfenazon lub etenzamid. Mogą one także zawierać 2 substancje z wcześniej wymienionych (paracetamol i kwas acetylosalicylowy) oraz kofeinę.

Przeczytaj też: Ból ósemki – domowe sposoby, leczenie

Kofeina jako składnik leków na przeziębienie

Kofeina może być także składnikiem preparatów stosowanych w leczeniu objawów przeziębienia. Zazwyczaj zawierają one substancję o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym (paracetamol) lub mającą oprócz nich działanie przeciwzapalne (zwykle jest to ibuprofen lub kwas acetylosalicylowy).

Dodatek kofeiny wynika z opisanej interakcji i ma za zadanie poprawić działanie przeciwbólowe preparatu. Trzeba jednak pamiętać, aby nie stosować takiego leku wieczorem, ponieważ, ze względu na pobudzające działanie kofeiny, mogą wystąpić trudności z zaśnięciem. Jeśli stosowanie go przez 3 dni nie zniesie objawów choroby, należy skonsultować się z lekarzem.

Takie preparaty mogą zawierać także dodatkowe składniki mające leczyć objawy przeziębienia, np. witaminę C lub substancje działające wykrztuśnie. Występują one w formie kapsułek, tabletek (również musujących) lub w saszetkach z proszkiem do sporządzenia roztworu. O ile nie zawierają one kwasu acetylosalicylowego, mogą być stosowane powyżej 12 lat. W przeciwnym razie – dopiero powyżej 16. roku życia.

Kofeina w leczeniu bólu – czy kawa pomaga na ból głowy?

Obecność kofeiny w leku przeciwbólowym pomaga nie tylko na ból głowy. W jednym z badań porównywano działanie ibuprofenu w dawce 400 mg oraz ibuprofenu w takiej samej dawcew połączeniu ze 100 mg kofeiny u pacjentów po wyrwaniu trzeciego zęba trzonowego (nazywanego potocznie „ósemką”). Zaobserwowano wyższość preparatu dwuskładnikowego nad tym z samym ibuprofenem – zarówno pod względem skuteczności leku, jak i szybkości działania.

Przegląd 4 badań sugeruje większą skuteczność niższej dawki ibuprofenu (200 mg) w połączeniu ze 100 mg kofeiny w leczeniu bólu pooperacyjnego. Autorzy przeglądu proponują wypicie filiżanki umiarkowanie mocnej kawy po zażyciu tabletki przeciwbólowej, jeśli nie ma dostępu do gotowego leku z tymi 2 substancjami.

W tym przypadku połączenie kawy i tabletek przeciwbólowych powinno przynieść większą ulgę w bólu. Podobny skutek przyniesie to także w dolegliwościach bólowych innego pochodzenia. Wyjątkiem jest ból głowy po wypiciu zbyt dużych ilości kawy lub innych napojów zawierających kofeinę – z oczywistych względów kolejna dawka kofeiny nasila ból.

Ból głowy po kawie i po odstawieniu kofeiny

Mimo że kofeinę dodaje się do preparatów przeciwbólowych, pacjenci skarżą się niekiedy, że odczuwają ból głowy po kawie rozpuszczalnej czy też parzonej w szklance. Przyczyną jest zazwyczaj zbyt duża dawka kofeiny spożyta w ciągu dnia. Ulgę w tym przypadku przyniosą sen lub odpoczynek na świeżym powietrzu. Można również zażyć środki przeciwbólowe – należy jednak sprawdzić, czy nie jest w nich zawarta kofeina – mogłoby to nasilić dolegliwości bólowe.

Znane jest także zjawisko bólu głowy po odstawieniu kawy. Ma ono miejsce u osób, które spożywają ją w dużych ilościach i nagle radykalnie je zmniejszają. Z tego względu nie powinno się rezygnować z dnia na dzień całkowicie z tego napoju, a stopniowo zmniejszać liczbę wypijanych filiżanek kawy.

Migrena a kawa

Wpływ kawy na bóle migrenowe jest kwestią indywidualną u każdego z pacjentów na nie cierpiących. Należy więc obserwować uważnie swój organizm i wpływ kawy na dolegliwości związane z migreną. Z jednej strony u części pacjentów występuje migrena po wypiciu kawy, zwłaszcza jej nadmiernych ilości. U niektórych pacjentów już druga porcja dowolnego napoju z kofeiną może nasilić napady migreny. Ci chorzy powinni unikać produktów i leków zawierających tę substancję.

Z drugiej natomiast, pacjentom, którzy tego nie doświadczają, zaleca się stosowanie preparatów przeciwbólowych zawierających kofeinę, jeśli leki z samym paracetamolem lub substancją należącą do NLPZ nie przynoszą ulgi. Przyczyną jest wspomniana wcześniej korzystna interakcja między nią a lekami przeciwbólowymi.