W uchu wewnętrznym znajdują się niezwykle ważne struktury odpowiedzialne za zmysły: słuchu oraz równowagi. Patologie ucha wewnętrznego, w tym zapalenie ucha wewnętrznego, dają zatem objawy upośledzenia wyżej wymienionych zmysłów – pojawia sięniedosłuch, szumy uszne, zaburzenia równowagi, oczopląs, zawroty głowy.
Zapalenie ucha wewnętrznego – objawy i leczenie zapalenia błędnika
Spis treści
Co to jest ucho wewnętrzne? Jakie są jego funkcje?
Ucho będące narządem słuchu i równowagi dzieli się na: ucho zewnętrzne, ucho środkowe, ucho wewnętrzne.
Ucho wewnętrzne zawiera szereg drobnych struktur odpowiedzialnych za zmysł słuchu i równowagi. W jego skład wchodzą:
- przedsionek (jego funkcją jest odbieranie drgań),
- ślimak (znajduje się w nim narząd słuchu, czyli narząd Cortiego),
- trzy kanały półkoliste wypełnione płynem nazywanym perilimfą (odpowiedzialne za zmysł równowagi).
Część ucha wewnętrznego odpowiedzialna za zmysł słuchu i równowagi nosi nazwę błędnika.
Jakie są przyczyny zapalenia ucha wewnętrznego (zapalenia błędnika)?
Zapalenie ucha wewnętrznego (inaczej: zapalenie błędnika) spotykane jest bardzo rzadko – zdecydowanie częściej słyszy się o zapaleniu ucha środkowego lub zapaleniu ucha zewnętrznego.
Zapalenie ucha wewnętrznego może stanowić powikłanie źle leczonego ostrego zapalenia ucha środkowego, przewlekłego zapalenia ucha środkowego lub neuroinfekcji (najczęściej ropnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych).
Czasami jest też powikłaniem urazów czaszkowo-mózgowych lub operacji otolaryngologicznych. Zapalenie ucha wewnętrznego może być powikłaniem świnki.
Jakie są objawy zapalenia ucha wewnętrznego?
Wśród objawów zapalenia ucha wewnętrznego wyróżniamy:
- problemy ze słuchem – upośledzenie słuchu (niedosłuch odbiorczy) aż do głuchoty włącznie,
- szumy uszne, pogłosy,
- uczucie zatkania ucha,
- zaburzenia równowagi, trudności w chodzeniu,
- oczopląs,
- zawroty głowy,
- nudności, wymioty.
Bardzo rzadko objawom tym towarzyszy ból i/lub gorączka. Powyższe objawy bywają dyskretne, co może opóźniać rozpoznanie i prowadzić do powikłań.
Wśród typów zapalenia ucha wewnętrznego, wyróżniamy: ostre i przewlekłe zapalenie ucha wewnętrznego, a także, ze względu na charakter zapalenia: ropne, krwotoczne, surowicze, zgorzelinowe zapalenie ucha wewnętrznego.
Jakie mogą być powikłania po zapaleniu błędnika?
Struktury ucha wewnętrznego mają niską zdolność do regeneracji, w związku z tym ich uszkodzenie z reguły bywa trwałe. Zapalenie ucha wewnętrznego grozi zatem powikłaniem w postaci trwałego niedosłuchu, a nawet całkowitej głuchoty, a także trwałego uszkodzenia narządu równowagi. Ponadto, z uwagi na sąsiedztwo ośrodkowego układu nerwowego oraz kości czaszki, zapalenie ucha wewnętrznego może rozszerzyć się na te struktury, dając:
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
- powstanie ropnia mózgu,
- zakrzepicę zatoki esowatej,
- zapalenie piramidy kości skroniowej itd.
Czytaj również: Głuchota starcza – przyczyny, objawy, leczenie
Jak leczyć zapalenie ucha wewnętrznego?
Zapalenie ucha wewnętrznego może dawać trwałe uszkodzenie narządu słuchu i równowagi oraz inne poważne powikłania, dlatego wymaga leczenia w warunkach szpitalnych. Chory powinien zostać przyjęty na oddział laryngologiczny i otrzymywać antybiotyk drogą dożylną, a także leczenie objawowe (np. leki przeciwwymiotne). W szczególnych przypadkach chory wymaga leczenia zabiegowego polegającego na usunięciu błędnika.
Zapalenie ucha wewnętrznego to bardzo rzadka choroba. Rzadkie występowanie choroby oraz skrytość objawów mogą prowadzić do tego, że choroba zostaje rozpoznana z opóźnieniem. Powikłania zapalenia ucha wewnętrznego, z uwagi na niską zdolność elementów ucha wewnętrznego do regeneracji, bywają trwałe (może dojść do trwałej głuchoty i/lub zaburzeń równowagi). Aby do nich nie dopuścić, konieczne jest prawidłowe leczenie w warunkach szpitalnych.
Wypowiedź laryngologa na temat zapalenia ucha
Zdaniem eksperta
W zależności od ciężkości wyróżnia się następujące rodzaje zapaleń ucha: lekkie, łagodne, o średnim nasileniu albo ciężkie. Ze względy na lokalizację zapalenie ucha dzieli się na: zapalenie ucha zewnętrznego – objawia się ono najczęściej czyrakiem przewodu słuchowego zewnętrznego, jest to bardzo bolesne zapalenie, podczas którego przewód słuchowy jest nacieczony, bolesny, tkliwy i zwężony. Czyrak jest bakteryjnym zapaleniem mieszka włosowego. Nie należy go wyciskać, ani nacinać – musi się on opróżnić sam. Czyraki leczy się zachowawczo, stosując okłady z ichtiolu, przymoczki, jak również antybiotykoterapię; zapalenie ucha środkowego – dotyczy głównie dzieci i objawia się bólem ucha, przekrwieniem błony bębenkowej, wysoką gorączką, niepokojem dziecka. Infekcja dochodzi do ucha drogą trąbki słuchowej i poprzedzona jest katarem, który trwa kilka dni.
Zapalenie ucha środkowego może przebiegać łagodnie i być infekcją towarzyszącą katarowi (wtedy występuje tak zwana otalgia, czyli ból ucha), może także przebiegać bardzo burzliwie, wtedy w jamie bębenkowej pojawia się płyn, który powoduje niedosłuch. Leczenie polega na stosowaniu antybiotyków, leków udrażniających trąbkę słuchową oraz leków przeciwbólowych. Zdarza się tak, że po leczeniu zapalenie ucicha, pacjent czuje się dobrze, ale pozostaje niedosłuch, jest to szczególna postać zapalenia ucha środkowego, tzw. przewlekłe zapalenie ucha środkowego z wysiękiem. Często występuje ono u dzieci, które mają przerośnięty migdałek i gdzie dysfunkcja trąbki słuchowej jest długotrwała. Wysięk zalegając w jamie bębenkowej, powoduje jej destrukcyjne zmiany, niedosłuch oraz zaburzenia w przewodzeniu dźwięku.
Zapalenie ucha środkowego może mieć również postać przewleką, która to częściej występuje u dorosłych. Mamy wtedy do czynienia z perforacją błony bębenkowej – centralną albo brzeżną. Zapalenie przewlekłe z centralną perforacją wymaga leczenia zachowawczego i kontroli, ewentualnie wykonania zabiegu operacyjnego zamykania tej perforacji. Natomiast zapalenie przewlekłe z brzeżną perforacją jest to tzw. zapalenie złośliwe, w następstwie którego rozwija się perlakowe zapalenie ucha, będące wskazaniem do leczenia operacyjnego.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- „Otorynolaryngologia dla studentów medycyny i stomatologii” pod red. Bożydara Latkowskiego. Wyd. 2004 r.
- „Wykłady z otolaryngologii” Kazimierz Niemczyk. Wyd. 2012 r.
- „Otorynolaryngologia kliniczna” Dariusz Jurkiewicz, Witold Szyfter. Wyd. 2014 r.
Opublikowano: 12.10.2016; aktualizacja: 20.03.2018
Oceń:
4.2
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Agnieszka Zaremba-Wilk
Lekarz
Absolwentka I Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. W trakcie studiów aktywnie działała w Studenckich Kołach Naukowych: pediatrycznych oraz chirurgicznych. Aktualnie w trakcie specjalizacji z pediatrii. Poza chorobami dzieci interesuje się chirurgią, chirurgią dziecięcą, chorobami wewnętrznymi.
97
Komentarze i opinie (0)