Usunięcie migdałków – tonsillektomia

Czym są migdałki?

Migdałki podniebienne tworzą barierę immunologiczną dla wnikających patogenów oddechowych i pokarmowych. Zbudowane są głównie z tkanki limfatycznej, która podczas infekcji ulega powiększeniu i zaczerwienieniu. Na ich powierzchni znajdują się liczne zagłębienia, zwane kryptami. Na skutek miejscowych reakcji obronnych migdałków objętych zakażeniem, z krypt wydostaje się ropna wydzielina.

Po ustąpieniu zakażenia, migdałki najczęściej wracają do swojego pierwotnego stanu. W niektórych przypadkach takie zjawisko jednak nie ma miejsca i dochodzi do trwałych zmian przerostowych. Migdałki przestają spełniać swoją funkcję i stają się ogniskiem nawracających zakażeń. W takich przypadkach niezbędne może okazać się usunięcie migdałków podniebiennych, czyli wykonania zabiegu tonsillektomii.

Przerost i przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych

Są to jedne z najczęstszych schorzeń osób, borykających się z problemami gardła.

Zmienione patologicznie migdałki mogą być czynnikiem predysponującym do rozwoju różnych chorób. Przerost migdałków podniebiennych najczęściej spowodowany jest przejściem stanu zapalnego, np. na skutek mononukleozy zakaźnej, a także zmianami osobniczymi nie wywołanymi zapaleniami.

Przeczytaj również: Ropa w dziąśle, przyczyny, objawy, postępowanie

Wielkość migdałów podniebiennych może się zmienić do tego stopnia, że będą się stykały ze sobą. Tak znaczne powiększenie będzie skutkowało trudnościami w oddychaniu oraz połykaniu pokarmów. Mogą również wystąpić zmiany w barwie głosu, czyli tak zwana mowa gardłowa. Przerośnięte migdałki powodują również często chrapanie w nocy, a także bezdechy senne. Komfort snu ulega wówczas znacznemu pogorszeniu, co skutkuje przemęczeniem w ciągu dnia.

W takich sytuacjach może okazać się niezbędna resekcja, czyli wycięcie migdałków podniebiennych utrudniających swobodny przepływ powietrza i przełykanie pokarmów.

Nie mniej istotne są także przewlekłe zapalenia migdałków. Do ich rozwinięcia dochodzi na skutek często nawracających angin. W takim przypadku migdałki przestają spełniać funkcję obronną i same stają się przyczynami utajonej infekcji. Zdiagnozowanie przewlekłego zapalenia migdałków nie należy do najłatwiejszych i wymaga od lekarza dużego doświadczenia.

Do licznych objawów, które towarzyszą temu schorzeniu należą:

• powiększone węzły chłonne szyi,
• płynna ropna wydzielina, wydostająca się z migdałków po uciśnięciu,
• przekrwienie łuków podniebiennych,
• stany podgorączkowe,
• w poważniejszych przypadkach stwierdza się obecność ropni w migdałkach, czyli zbiorników ropy,
• nieprzyjemny zapach z ust,
• uczucie zmęczenia i zaburzenia koncentracji,
• w badaniach morfologicznych powinien być dostrzegalny odczyn zapalny.

Jeżeli lekarz laryngolog zdiagnozuje przewlekłe zapalenie migdałków, najprawdopodobniej zaleci ich usunięcie. W tym celu zostanie wystawione skierowanie do szpitala w celu ustalenia terminu zabiegu tonsillektomii.

Co to jest tonsillektomia?

Tonsillektomia jest najczęściej wykonywanym zabiegiem w otolaryngologii. Dlatego też rozwinęło się obecnie wiele metod wykonywania tej operacji. Poza metodą klasyczną, usunięcia migdałków dokonuje się również metodą koblacji (zastosowanie fal radiowych o wysokiej częstotliwości) i kriochirurgii (wymrożenie tkanek).

Jednak najpopularniejszą metodą w Polsce pozostaje nadal metoda tradycyjna, ewentualnie uzupełniona o elektrokoagulację, która redukuje krwawienie. Tonsillektomia klasyczna polega na oddzieleniu migdałka od podłoża i dokładnym usunięciu jego tkanek. Zabieg może zostać przeprowadzony w znieczuleniu miejscowym bądź ogólnym. Najczęściej jednak unika się znieczulenia ogólnego, gdy nie jest to wskazane. Operacja nie powinna trwać dłużej niż godzinę.

Miejsce po usuniętych migdałkach pozostawia się do wygojenia, które powinno się zakończyć po około czternastu dniach od dnia wykonania zabiegu. Szycie nie jest wykonywane ze względu na to, iż mogłoby ono utrudnić połykanie i pozostawiać blizny, które powodowałyby napięcia okolicznych tkanek.

Po zabiegu chory zostaje najczęściej na obserwacji około trzech dni. Przez cały czas zostają mu podawane środki przeciwbólowe, natomiast dietę stanowią pokarmy płynne. Po dwóch tygodniach od operacji objawy przeważnie ustępują, zaś miejsca po migdałkach ulegają wygojeniu.

Usunięcie migdałków – wskazania

Wskazania do zabiegu usunięcia migdałków możemy podzielić na dwie grupy. Pierwsza z nich to wskazania bezwzględne, czyli dolegliwości, które nie ustąpią bez wycięcia migdałków. Zaś drugą grupę stanowią wskazania względne, czyli stany, w których zalecana jest tonsilektomia.

Do wskazań bezwzględnych zaliczamy:

• podejrzenie nowotworu złośliwego,
• ropnie (otorebkowane zbiorniki ropy) okołomigdałkowe,
• nawracające, ropne, krwotoczne zapalenia migdałków,
• znaczny przerost migdałków podniebiennych powodujący bezdechy senne i bezdechy w ciągu dnia.

Do wskazań względnych zaliczamy:

• 5-7 incydentów zapalenia migdałków w ciągu roku,
• przewlekłe zapalenie migdałków utrzymujące się 3-6 miesięcy,
• zapalenie węzłów chłonnych szyi towarzyszące przewlekłemu zapaleniu migdałków,
• zaburzenia połykania spowodowane przerostem migdałków,
• powikłania ogólne w przebiegu przewlekłego zapalenia migdałków.

Usunięcie migdałków podniebiennych – najczęstsze powikłania

Każda interwencja chirurgiczna niesie ze sobą ryzyko pewnych powikłań. Po zabiegu tonsillektomii występują one dość rzadko, jednak należy pamiętać, że nie istnieje reguła określająca, czy wystąpią one właśnie u nas. O ryzyku zabiegu i jego możliwych powikłaniach zostaniemy szczegółowo poinformowani przez lekarza przed zabiegiem.

Do najczęstszych powikłań po tonsillektomii zaliczamy krwawienia, dlatego też zaleca się ograniczenie wysiłku, unikanie pozycji leżącej i stosowanie płynnej diety, aby nie podrażniać dodatkowo miejsc po usuniętych migdałkach. Silne i intensywne krwotoki są natomiast bardzo rzadkie, w ich przypadkach niezbędna może okazać się interwencja lekarska.

Równie często występują wymioty, mające najczęściej związek z zastosowaniem znieczulenia bądź narkozy. Bywają one także wywoływane przez spływającą do żołądka krew. Mogą wystąpić również stany zapalne i przerost innych elementów układu chłonnego.

Do rzadko występujących powikłań zaliczamy również uszkodzenie łuków podniebiennych, a także trwałą zmianę barwy głosu, bądź zaburzenie funkcji mięśni na skutek uszkodzenia okolicznych nerwów. Możliwe jest również wystąpienie częstszych infekcji górnych dróg oddechowych.

Usunięcie migdałków to do tej pory dość kontrowersyjny temat w środowisku lekarskim. Istnieje wiele informacji za i przeciw wykonaniu tonsillektomii. Każda sytuacja powinna zostać rozpatrzona indywidualnie, a zabieg – zostać zalecony w ściśle uzasadnionych i starannie dobranych przypadkach. Migdałki podniebienne są jednymi z wielu elementów naszego układu odpornościowego, dlatego też ich usunięcie nie powinno znacząco wpływać na jego funkcjonowanie, tym bardziej, jeśli same stały się ogniskiem nawracających infekcji. W takim przypadku operacja położy kres przykrym, męczącym zapaleniom.

Wypowiedź laryngologa na temat usunięcia migdałków