Uraz akustyczny - co to, objawy, leczenie

Co to jest uraz akustyczny?

Uraz akustyczny polega na uszkodzeniu struktur ucha wewnętrznego w wyniku zadziałania dźwięku o wysokim natężeniu. Może zaistnieć w skutek pojedynczego narażenia na bardzo głośny bodziec dźwiękowy, na przykład w sytuacji wystrzału lub wybuchu lub też długotrwałej ekspozycji na hałas, przykładowo słuchając przez słuchawki głośnej muzyki albo pracując w bardzo hałaśliwym miejscu.

Uraz akustyczny może również nastąpić w wyniku silnego uderzenia w głowę, jeśli pękła błona bębenkowa. Osoby, które uległy urazowi akustycznemu często zastanawiają się, czy towarzyszące im w wyniku niego objawy miną.

Uraz akustyczny ostry i przewlekły – uszkodzenie słuchu

Podziału urazu akustycznego na ostry i przewlekły dokonuje się na podstawie długości trwania bodźca dźwiękowego, powodującego uszkodzenie słuchu.

Ostry uraz słuchowy powstaje w wyniku jednorazowego narażenia na bardzo głośny dźwięk. Pojawia się on najczęściej po eksplozjach i wybuchach, które miały miejsce w pobliżu. Ostry uraz ma charakter odbiorczy, co oznacza, że niedosłuch powstaje w wyniku zaburzeń odbioru i przekazywania dźwięku do mózgu. Objawy mogą ustąpić w ciągu kilku dni, jednak niestety często utrzymują się prowadząc do trwałego ubytku słuchu. W wyniku ostrego urazu może również pęknąć błona bębenkowa, którą na szczęście da się odbudować operacyjnie.

Powodem, dla którego powstaje uraz akustyczny przewlekły jest długotrwałe narażenie na hałas o natężeniu ok. 80-100 dB. Najczęściej dotyka on osób pracujących w bardzo hałaśliwym miejscu. Uraz akustyczny przewlekły może być okresowy, bądź stały.

Stały, przewlekły ubytek słuchu zwany jest inaczej zawodowym, ponieważ bardzo często nabywamy go w pracy, która naraża mas na ciągłe przebywanie w głośnych warunkach. Istotne jest, że ten deficyt słuchu jest nieodwracalny.

Ubytek okresowy ustępuje, gdy pozwolimy naszemu narządowi słuchu zregenerować się, choć jest to sytuacja rzadka i występująca podczas krótszego narażenia na bodziec.

Uszkodzenie słuchu a głośne dźwięki

W jaki sposób słuch jest niszczony przez głośne dźwięki? Ostry uraz akustyczny jest wynikiem jednorazowego działania dźwięku powyżej 130 dB, który niszczy delikatne rzęski komórek ucha wewnętrznego, co powoduje bardzo silny ból i głuchotę. Zwykle głuchota przemija częściowo po paru tygodniach, lecz czasami słuch nie ulega zregenerowaniu. Często ma miejsce także uraz ciśnieniowy, prowadzący do pęknięcia błony bębenkowej.

Gdy przez długi czas przebywamy w hałaśliwym miejscu, rzęski wyścielające ucho wewnętrzne także ulegają zniszczeniu, lecz dzieje się to stopniowo. Dowodem na to, że hałas, w którym przebywamy nam szkodzi, jest dokuczliwe dzwonienie w uszach oraz ból, występujące podczas narażenia na bodziec dźwiękowy. Mówi się, że już rok regularnego narażenia na hałas prowadzi do trwałych zmian w narządzie słuchu, choć może to być w pełni widoczne dopiero po jakimś czasie. Objawy przewlekłego urazu akustycznego to szumy uszne, problemy z koncentracją oraz uczucie pełności w uchu.

Czytaj również: Głuchota starcza – przyczyny, objawy, leczenie

Uraz akustyczny – objawy

Głównym objawem urazu akustycznego jest utrata słuchu, jednak czasami możemy nie zwrócić na to początkowo uwagi. Często bowiem w pierwszej fazie ubytek słuchu obejmuje wyłącznie zakres wysokich częstotliwości. Dopiero później zakres ten może ulec rozszerzeniu na częstotliwości niższe, wykorzystywane przez nas w codziennym życiu.

Objawem, który prawie zawsze zwróci naszą uwagę jest występowanie szumu w uszach, czyli rozmaitych świstów, pisków i brzęczenia, które słyszymy, choć nie mają one swego źródła w środowisku zewnętrznym.

W diagnostyce urazów akustycznych kluczowa jest informacja, czy pacjent miał okazję narazić się na głośne dźwięki. Typowym badaniem jest audiometria, w przebiegu której lekarz jest w stanie określić, czego konkretnie pacjent nie słyszy.

Kto jest najbardziej narażony na urazy akustyczne? Istnieją pewne grupy osób, które z powodu wykonywania swej pracy, czy też uczestniczenia w pewnych sytuacjach, są bardziej niż inni narażone na ubytek słuchu w wyniku urazu akustycznego. Do tych grup z pewnością musimy zaliczyć osoby pracujące w miejscach, w których stale panuje hałas, pracujące z bronią palną, muzyków oraz osoby słuchające głośno muzyki, szczególnie przez słuchawki.

Uraz akustyczny – leczenie

Czy uraz akustyczny jest uleczalny? Jeśli niedosłuch nie minie samoistnie, nie istnieją niestety sposoby na jego wyleczenie, chyba, że uraz jest spowodowany uszkodzeniem błony bębenkowej, którą można odbudować. Jedyną drogą leczenia, a właściwie sposobem na zminimalizowanie objawów, jest aparat słuchowy.

W temacie urazu akustycznego sprawdza się zasada, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Uraz akustyczny jest zaburzeniem, którego przyczyna jest dokładnie znana i określona, zatem unikając jej możemy uchronić się przed tą przypadłością.

Wśród sposobów na uniknięcie urazu akustycznego możemy wymienić:

• chronienie uszu przy pomocy zatyczek jeśli pracujemy w hałaśliwym miejscu,
• unikanie słuchania głośnej muzyki, zwłaszcza przez słuchawki dokanałowe,
• zatykanie uszu w sytuacji narażenia na głośny dźwięk, na przykład podczas bliskiego przejazdu karetki,
• unikanie stania blisko głośników na głośnych koncertach.

Nigdy nie jesteśmy w stanie przewidzieć skutku, jaki będzie miało narażenie się na głośny dźwięk. Każdy jest przypadkiem indywidualnym o innej wrażliwości na poszczególne bodźce, więc jeśli dany bodziec nie spowodował żadnych szkód u jednej osoby, nie oznacza to, że taki sam efekt zajdzie u osoby drugiej. Ponadto uszkodzenia słuchu często ujawniają się dopiero po jakimś czasie, więc nie możemy z całą pewnością powiedzieć, że dźwięk o danym natężeniu nam nie szkodzi, ponieważ mogliśmy jeszcze nie zauważyć tego skutków.