Torbiel boczna szyi (torbiel skrzelopochodna)

Czym jest torbiel boczna szyi?

Torbiel boczna szyi, nazywana także ze względu na swoje pochodzenie torbielą skrzelopochodną, jest jedną z najczęściej występujących w populacji wad wrodzonych szyi. Jest to dobrze ograniczona przestrzeń, pokryta od wewnątrz nabłonkiem i wypełniona różnego rodzaju treścią (na przykład wodnistym płynem, śluzem, czy też ropą). Zmiana ta obserwowana jest z podobną częstością zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, a szczyt jej rozpoznawalności przypada na 20–40 rok życia.

Czytaj również: Guzek za uchem, powiększone węzły chłonne za uchem

W większości przypadków ujawnienie się torbieli skrzelopochodnej poprzedzone jest przebytą infekcją górnych dróg oddechowych, znacznym wysiłkiem fizycznym, a u kobiet okresem ciąży i porodem. Torbiel boczna szyi może być zlokalizowana tak po prawej, jak i po lewej stronie szyi. Rzadko stwierdza się jej obustronne występowanie.

Diagnostyka torbieli skrzelopochodnej, ze względu na brak charakterystycznych objawów bywa trudna i niejednokrotnie długotrwała. Zmiana ta, mimo iż ma charakter łagodny, to w każdym przypadku powinna zostać całkowicie wycięta, ponieważ w przeciwnym razie może dojść do nawrotów, a niekiedy do rozwoju na jej podłożu zmian o charakterze złośliwym.

Przeczytaj również: Ropa w dziąśle, przyczyny, objawy, postępowanie

Torbiel boczna szyi – objawy

Torbiel skrzelopochodna jest zmianą zlokalizowaną w obrębie szyi, mogącą występować po jej prawej lub lewej stronie, a w rzadkich przypadkach obustronnie. Większość przypadków torbieli bocznej szyi zlokalizowanych jest w górnej części mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego.

Torbiel boczna szyi:

• w zdecydowanej większości przypadków uwidacznia się ona jako niebolesny, wolno powiększający się guz na szyi o gładkiej powierzchni;
• zmiana jest elastyczna w dotyku, dobrze odgraniczona od innych struktur szyi;
• torbiel jest ruchoma w stosunku do pozostałych struktur szyi;
• skóra pokrywająca torbiel nie jest zmieniona chorobowo;
• torbiel boczna szyi ma zwykle kilka centymetrów wielkości – najczęściej jest to 2–5 cm, aczkolwiek możliwe jest występowanie zmian znacznie większych.

To też może Cię zainteresować: Guzek na szyi – co może oznaczać?

W przypadku większych zmian widoczne jest zniekształcenie zarysu szyi i jej asymetria. Objawy torbieli bocznej szyi są zwykle spowodowane uciskiem powiększającej się torbieli na pobliskie struktury – między innymi na nerwy błędny, czy też żyłę szyjną wewnętrzną. Pacjenci mogą skarżyć się bóle głowy i ucha, nudności i wymioty, uczucie kołatania serca oraz niepokój.

Mogą pojawić się trudności w połykaniu, mówieniu i oddychaniu. W niektórych przypadkach, zwłaszcza wtedy gdy torbieli towarzyszy infekcja górnych dróg oddechowych, może dojść do zakażenia zawartości torbieli i w efekcie powstania ropnia. Chorzy zgłaszają wtedy dodatkowo takie objawy jak ogólne osłabienie, ból, gorączkę. Skóra pokrywająca zmianę jest ucieplona i zaczerwieniona.

Przeczytaj: Torbiel w zatoce, torbiele w zatokach – przyczyny, objawy, leczenie

Torbiel skrzelopochodna – badania i diagnostyka

Diagnostyka torbieli bocznej szyi niejednokrotnie przysporzyć może wiele trudności. Dzieje się tak, ponieważ w obrębie szyi zlokalizowanych może być także wiele innych zmian chorobowych o podobnym obrazie klinicznym i lokalizacji.

W diagnostyce zastosowanie znajduje:

• wywiad chorobowy odnośnie tej zmiany (jej charakteru, dolegliwości które powoduje, czasu pojawienia się, podobnych przypadków w rodzinie);
• badanie przedmiotowe (zmiana gładka, ruchoma, elastyczna);
• ultrasonografia;
• tomografia komputerowa;
• rezonans magnetyczny.

Jednak ostateczne rozpoznanie torbieli skrzelopochodnej jest możliwe dopiero po wykonaniu badania histologicznego. Badaniem stosowanym najczęściej jest USG, ponieważ jest to metoda bezpieczna dla chorego i tania. USG pozwala na uwidocznienie zmiany i ocenę jej charakteru. Kolejnym etapem diagnostyki jest wykonanie tomografii komputerowej, rzadziej rezonansu magnetycznego, w celu dokładniejszego zobrazowania zmiany i pokazania jej stosunku do innych struktur szyi, co ma istotne znaczenie przed planowanym leczeniem.

Przeczytaj: Torbiel w zatoce, torbiele w zatokach – przyczyny, objawy, leczenie

Leczenie torbieli bocznej szyi

Metodą z wyboru w leczeniu torbieli skrzelopochodnej jest leczenie operacyjne polegające na całkowitym usunięciu zmiany. Niezwykle istotne jest to, aby torbiel boczna szyi została usunięta całkowicie, gdyż w przeciwnym razie istnieje ryzyko nawrotu, a także rozwoju na jej podłożu zmian o charakterze złośliwym. Niepodjęcie leczenia zwiększa znacząco ryzyko zakażenia zawartości torbieli, co prowadzić może do rozwoju ropnia, a nawet do wytworzenia się przetoki (wewnętrznej lub zewnętrznej).

W przypadku, gdy doszło do zakażenia torbieli bocznej szyi i powstania ropnia, leczenie rozpoczyna się od antybiotykoterapii (najlepiej celowanej, czyli skierowanej przeciwko bakteriom stwierdzanym w zawartości torbieli) i aspiracji treści ropnej. Jeśli leczenie to nie przynosi pożądanego efektu, to konieczne staje się wykonanie nacięcia oraz drenażu ropnia. Bardzo ważne jest, aby przed wykonaniem zabiegu chirurgicznego wszelkie stany zapalne zostały całkowicie wyleczone, ponieważ tocząca się infekcja zwiększa ryzyko rozwoju powikłań pooperacyjnych.

Leczenie torbieli bocznej szyi powinno być przeprowadzone przez doświadczonego lekarza, gdyż poza skutecznością niezwykle istotny jest także dobry efekt kosmetyczny, gdyż zmiana ta zlokalizowana jest w widocznym miejscu. Nie należy zapominać o tym, że leczenie operacyjne torbieli bocznej szyi niesie ze sobą pewne ryzyko wystąpienia powikłań, do których zaliczyć należy nawroty torbieli, powstanie przetok, czy też zaburzenia funkcji nerwów przebiegających w sąsiedztwie zmiany.

Czytaj również: Drenaż limfatyczny – co to jest? Wskazania, przeciwwskazania, przebieg, efekty