Suchość i drapanie w gardle

Skąd się bierze uczucie suchości w gardle?

Podczas infekcji wirusowej namnażające się patogeny powodują uszkodzenie nabłonka dróg oddechowych. Przekrwiona i obrzęknięta błona śluzowa gardła i krtani, a także dysfunkcja rzęsek, obecnych na powierzchni górnego piętra dróg oddechowych, doprowadza do dokuczliwego uczucia swędzenia, drapania i suchości w gardle. Warto podkreślić, że objawy te mogą występować nawet do kilku tygodni po infekcji wirusowej w związku z długą regeneracją nabłonka oddechowego. Przyczyna tych dolegliwości może także lokalizować się w niższych piętrach drogi oddechowej, czyli w krtani, która za pomocą strun głosowych bierze udział w powstawaniu głosu.

Wszelkie „nadwyrężanie” krtani przez zbyt częste mówienie, śpiewanie lub krzyk, objawia się wymienionym wyżej swędzeniem, drapaniem i suchością w gardle. Najbardziej narażonymi na ten problem, w związku z wykonywanym zawodem, są nauczyciele, śpiewacy, lektorzy, czy też przewodnicy turystyczni. Uszkodzenia i podrażnienia błony śluzowej gardła i krtani, z powodu odsłonięcia na ich powierzchni zakończeń nerwowych, są przyczyną powstawania suchego, męczącego kaszlu, z którym pacjent ma problem, szczególnie w sytuacjach publicznych, co dodatkowo utrudnia mu codzienne funkcjonowanie.

Przeczytaj: Kaszel po covidzie, ile trwa, jak go leczyć?

Podsumowując, najczęstszymi przyczynami chrypki, suchości i drapania w gardle są:

• nadmierny wysiłek głosowy,
• alergia,
• infekcje górnych dróg oddechowych – bakteryjne i wirusowe,
• palenie tytoniu,
• zanieczyszczenie powietrza,
• przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach.

Choroby przebiegające z suchością gardła

Wspomniane już infekcje wirusowe oraz nadmierne „nadwyrężanie” głosu to tylko niektóre stany chorobowe, mogące prowadzić do podrażnień gardła. Mniej popularną przyczyną jest kserostomia (suchość w ustach), objawiająca się swędzeniem i drapaniem w gardle, do której prowadzić mogą:

• choroby autoimmunologiczne – zespół Sjögrena, choroba Gravesa-Basedowa,
• zapalenie ślinianek przyusznych,
• nadczynność tarczycy,
• cukrzyca,
• choroby nerek,
• odwodnienie,
• nowotwory gardła, krtani, ślinianek,
• przewlekłe stosowanie niektórych leków, np. moczopędnych, obniżających ciśnienie, przeciwdepresyjnych, przeciwhistaminowych.

Zobacz też: Globus histericus – co oznacza gula w gardle?

Jak widać diagnostyka przewlekłego uczucia suchości i drapania w gardle może być szeroka, ze względu na dużą ilość przyczyn takiego stanu. Jeśli ogólnie dostępne metody leczenia tych dolegliwości nie przynoszą poprawy, należy zgłosić się do lekarza, który po wywiadzie z chorym oceni zasadność wykonania odpowiedniej diagnostyki, a następnie zleci dodatkowe badania.

Początkowo warto jednak zacząć od popularnie znanych metod łagodzenia objawów, gdyż podrażnienia gardła najczęściej związane są z infekcją i nadmiernym użyciem głosu, które nie wymagają specjalistycznego leczenia.

Sprawdź również: Odkrztuszanie plwociny (flegmy)

Leczenie suchości i podrażnień gardła

Uszkodzenia nabłonka dróg oddechowych, a co za tym idzie odsłonięcie zakończeń nerwowych, których drażnienie pobudza do kaszlu, kichania, a także powoduje nieprzyjemne dolegliwości, takie jak drapanie w gardle, swędzenie czy suchość w gardle, należy leczyć objawowo. Służą do tego preparaty zawierające w swoim składzie substancje, które zabezpieczają ochronną warstwą komórki nabłonka i otulają zakończenia nerwów zmniejszając przez to ich pobudliwość. Takimi właściwościami cechują się wyciągi roślinne z:

• korzenia prawoślazu,
• porostu islandzkiego,
• dziewanny,
• aloesu.

Większość z tych ziół ma także działanie przeciwzapalne i antyseptyczne dzięki, którym ograniczają rozwój infekcji poprzez hamowanie namnażania wirusów i bakterii. Do roślin o takim działaniu należą także – szałwia, werbena, czy pokrzywa.

Wszelkie dostępne na rynku tabletki do ssania, syropy i spray'e do ust, zawierające wyżej wymienione substancje, mogą być z powodzeniem stosowane zarówno u dorosłych, jak i u małych dzieci, ze względu na zawartość naturalnych składników. Od niedawna na rynku dostępne są także lizaki na ból gardła. Jest to atrakcyjna forma leczenia dla dzieci, szczególnie na tych, które niechętnie przyjmują tabletki.

Jeśli objawom drapania i suchości w gardle towarzyszy wydzielina z nosa, spływająca po tylnej ścianie gardła i powodująca drażnienie tej okolicy, warto pomyśleć o zastosowaniu inhalacji z olejków eterycznych i roślinnych. Inhalacje skutecznie udrażniają nos, zmniejszając także podrażnienie gardła.

W sytuacji, gdy przyczyną chrypki i bólu gardła okaże się infekcja bakteryjna, konieczne może okazać się leczenie antybiotykiem. W takim przypadku należy zwrócić się o pomoc lekarza, gdyż stosowanie tych leków wymaga zlecenia i kontroli lekarskiej. Zmiana charakteru kaszlu na mokry, większa ilość wydzieliny w nosie, wysoka gorączka, bądź odpluwanie ropnej plwociny nasuwa podejrzenie zakażenia bakteryjnego i wymaga wizyty u lekarza.

Zapobieganie suchości gardła

Osoby nadużywające głosu powinny szczególnie dbać o prawidłowe funkcjonowanie gardła i krtani. Dobrze jeśli profilaktycznie stosują leki chroniące nabłonek oddechowy, powlekające go ochronnym filmem. Większość takich substancji dostępnych jest bez recepty w formie pastylek do ssania lub w sprayu i zawiera naturalne składniki, m.in. aloes, szałwię, czy prawoślaz.

W razie częstych infekcji wirusowych i bakteryjnych wskazane jest leczenie immunomodulujące, czyli poprawiające funkcjonowanie układu odpornościowego. Podobnie jak w czasie trwania zakażenia można sięgnąć po leki łączące właściwości przeciwwirusowe (hamujące namnażanie wirusa),jak również działanie wspomagające układ immunologiczny, skracając przez to czas trwania choroby. Takim lekiem jest inozyna, która może być stosowana profilaktycznie przed infekcją, a także w trakcie jej trwania, już od 1 roku życia.

Duża zachorowalność na zakażenia bakteryjne u dzieci, szczególnie te dające objawy ze strony gardła, np. angina paciorkowcowa, skłania rodziców do poszukiwania leków zapobiegających zakażeniu. Warto w tym przypadku spróbować szczepionek doustnych (dostępnych na receptę), zawierających zawiesinę bakterii, wywołujących najczęstsze infekcje górnych dróg oddechowych (w odpowiednio małej dawce nie powodującej zakażenia), które uodpornią dziecko przez wytworzenie w jego organizmie gotowych przeciwciał na podane bakterie.

Wyżej wymienione metody są nie tylko profilaktyką dolegliwości gardłowych, ale również wszelkich zakażeń, których przebieg wiąże się także z innymi objawami grypopodobnymi.

Suchość w gardle i chrypka – higiena dróg oddechowych

Na podkreślenie zasługuje fakt, że Polacy to naród borykający się z nałogiem palenia tytoniu. Tytoń niszczy nabłonek dróg oddechowych, doprowadzając do wielu nieprzyjemnych i groźnych objawów. Oprócz tych najbardziej znanych, śmiertelnych w skutkach nowotworów jamy ustnej czy płuc, nikotyna i dym tytoniowy zaburzając funkcję rzęsek obecnych na błonie śluzowej gardła, prowadzą do przewlekłej chrypki, suchości i uporczywego drapania w gardle.

Najwłaściwszą i najbardziej skuteczną metodą walki z objawami u palacza jest detoks tytoniowy i zaprzestanie palenia. Poza tym można sięgnąć po substancje roślinne powlekające gardło ochronną warstwą, zmniejszając tym samym nieprzyjemne uczucie swędzenia.