Chore migdałki – objawy zapalenia i leczenie

Chore migdałki – jakie są przyczyny zapalenia?

Zdrowe migdałki to skupiska tkanki limfatycznej, czyli miejsca, w którym dochodzi do różnicowania komórek układu odpornościowego (limfocytów i monocytów). W związku z tym są one zdolne do ochrony organizmu przed infekcjami. Wyróżnia się migdałki:

• podniebienne (między łukami podniebiennymi),
• gardłowy (w nosowej części gardła),
• językowy (w tylnej części języka),
• trąbkowe (w okolicy ujścia trąbki słuchowej).

Są one narządami podatnymi na zakażenia, szczególnie u dzieci i osób o obniżonej odporności.

Główną przyczyną chorób migdałków są powtarzające się ostre infekcje spowodowane przede wszystkim wirusami. Ostre zapalenie migdałków rozwija się po przeniesieniu wirusa głównie drogą kropelkową od osoby zakażonej na błony śluzowe innej osoby. Tam rozpoczyna się proces jego replikacji, czyli podwajania materiału genetycznego i – w efekcie – rozwoju objawów klinicznych.

Innym powodem zapaleń ostrych są bakterie – głównie paciorkowce beta hemolizujące grupy A w gardle. Nadmierna kolonizacja tych bakterii na migdałkach prowadzi do rozwoju stanu zapalnego.

Dzieje się tak na skutek wydzielania szczególnych białek przez paciorkowce, które stymulują produkcję cytokin (czynników prozapalnych) przez komórki układu odpornościowego. Dochodzi do rozwoju gorączki, obrzęku i zaburzenia funkcji komórek.

Zapalenia przewlekłe nie zawsze jednak poprzedzone są ostrymi infekcjami. W budowie migdałków dominują szczelinowate, rozgałęzione krypty, które przenikają miąższ. Fizjologicznie materiał, który osadza się w owych kryptach, jest usuwany swobodnie do jamy ustnej i funkcja migdałków nie zostaje zaburzona.

Czasami zdarza się, iż resztki pokarmowe zalegają stale w zagłębieniach, stając się pożywką dla bakterii, które bytują w jamie ustnej, co prowadzi do przewlekłego zapalenia migdałków. Oprócz tego w kryptach mogą osadzać się: limfocyty, złuszczony nabłonek i bakterie.

Migdałki – objawy

Do podstawowych objawów chorych migdałków, przez które podejrzewa się przewlekłe zapalenie, zalicza się niewielki okresowy ból gardła oraz uczucie zalegającej przeszkody w przełyku, a także problemy z połykaniem (dysfagia).

Błona śluzowa gardła jest przekrwiona, a łuki podniebienne zaczerwienione (zaczerwienione łuki gardła). Wymienione dolegliwości nie ustępują pod wpływem leczenia.

Występowanie nawracających ostrych zapaleń jest ważną informacją dla lekarza przy postawieniu diagnozy. Dodatkowo pacjenci uskarżają się na cuchnący oddech i nieprzyjemny smak w ustach. Ma to miejsce szczególnie w sytuacjach zalegania resztek pokarmowych w kryptach. Wówczas obserwuje się także charakterystyczny kremowo-żółty nalot na migdałkach, zwany kamieniami.

Często mamy do czynienia z powiększonymi węzłami chłonnymi. Przewlekły proces zapalny skutkuje zmianami w budowie migdałków:

• stają się one przerośnięte (powiększone migdałki u dorosłych lub u dzieci),
• ich powierzchnia jest nierówna,
• ruchomość jest ograniczona,
• przy ucisku z krypt wydobywa się treść ropna.

W ich sąsiedztwie formują się mikroropnie. Z nich zakażenie szerzy się w głąb migdałka lub, co gorsza, naczyniami krwionośnymi do odległych narządów, jak serce, nerki i stawy. Powoduje to poważne schorzenia tych narządów: gorączkę reumatyczną, kłębuszkowe zapalenie nerek, zapalenie stawów.

W przewlekłym zapaleniu migdałków u dzieci czy dorosłych występują także objawy ogólne: gorączka, osłabienie i brak apetytu.

W postawieniu rozpoznania lekarz powinien zachować dużą ostrożność, gdyż większość objawów nie jest specyficzna. Obraz migdałków nie w każdym przypadku ulega zmianie, a opisane wyżej naloty mogą być także zjawiskiem fizjologicznym.

Chore migdałki – leczenie czy usuwanie?

Leczenie migdałków, polegające na płukaniu i pędzlowaniu preparatami przeciwbólowymi, w przypadku zapalenia przewlekłego przynosi małe korzyści. Podobnie jest z antybiotykoterapią, która daje poprawę w zapaleniach ostrych.

Jedynym skutecznym zabiegiem w zapaleniach przewlekłych jest tonsillektomia, czyli usunięcie migdałków. Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym. Do wyboru jest kilka metod (klasyczna, koblacji oraz kriochirurgii).

Chore migdałki należy wyciąć, gdy mamy do czynienia z:

• ropniami okołomigdałkowymi,
• bezdechami, których przyczyną są znaczne przerosty migdałków podniebiennych,
• powtarzające się choroby migdałków, np. krwotoczne i ropne zapalenia,
• podejrzenie nowotworu.

Po zabiegu wycięcia migdałków pacjent powinien pozostać na kilkudniowej obserwacji w szpitalu. Zalecana jest dieta płynna, a także przyjmowanie leków przeciwbólowych.