Powiększone migdałki – jakie objawy dają przerośnięte migdałki i jak je leczyć?

Co to są migdałki?

Migdałki to skupiska tkanki chłonnej będące elementem układu odpornościowego. Największymi spośród migdałków są: pojedynczy migdałek gardłowy oraz dwa migdałki podniebienne. Migdałek gardłowy zlokalizowany jest na tylnej ścianie nosogardła. Jeżeli nie jest bardzo powiększony, nie jest on widoczny przy standardowym badaniu. Migdałki podniebienne zlokalizowane są pomiędzy łukami podniebienno-językowymi a podniebienno-gardłowymi.

Migdałki, a konkretnie tkanka chłonna w nich zwarta, mają za zadanie chronić organizm przed zakażeniami. Jeżeli jednak w obrębie migdałków dochodzi do patologicznych zmian, głównie ich przerostu, nie są one w stanie prawidłowo spełniać swoich funkcji.

Jakie mogą być przyczyny i objawy powiększenia migdałków?

Powiększenie migdałków, ich rozpulchnienie, zaczerwienienie i obecność nalotów z towarzyszącą gorączką i powiększeniem węzłów chłonnych są typowymi objawami zapalenia migdałków, które może mieć etiologię wirusową lub bakteryjną.

Do znacznego powiększenia migdałków dochodzi w przebiegu anginy paciorkowcowej, a także w przebiegu mononukleozy zakaźnej. Jeżeli migdałki ulegną znacznemu powiększeniu, dochodzi do utrudnienia oddychania (mogą pojawić się bezdechy, w tym bezdechy senne, których konsekwencją jest niedostateczny wypoczynek nocny i zmęczenie w ciągu dnia) oraz połykania. Dziecko oddycha buzią. W miarę leczenia infekcji dochodzi do stopniowego zmniejszania się migdałków i wycofywania się objawów.

Przerost migdałków – objawy i przyczyny?

Do przerostu migdałków, czyli ich trwałego powiększenia, dochodzi w wyniku częstego pobudzania tkanki chłonnej przez kontakt z czynnikami zakaźnymi (bakterie, wirusy) oraz alergenami. Przerośnięte migdałki podniebienne i gardłowy blokują drogę przepływu powietrza, co utrudnia oddychanie i połykanie. Dziecko oddycha przez otwarte usta. Dochodzi do zmiany przepływu powietrza, co objawia się zmianą brzmienia głosu (dziecko ma „kluskowaty” głos) oraz chrapaniem w trakcie snu.

Znaczny przerost migdałków prowadzi do bezdechów – do obturacyjnego bezdechu sennego, ale też i do bezdechów w stanie czuwania. Dodatkowo, powiększony migdałek gardłowy zatyka trąbki słuchowe, prowadząc do wysiękowe zapalenia ucha środkowego oraz do upośledzenia słuchu. Przerośnięte migdałki nie spełniają prawidłowo swoich funkcji, dlatego osoby cierpiące na ten problem zmagają się z częstymi infekcjami górnych dróg oddechowych.

Rzadką przyczyną powiększenia migdałków jest rozrost nowotworowy, głównie chłoniak.

Usunięcie migdałków – kiedy się wykonuje?

Zabieg usunięcia migdałka gardłowego nosi nazwę adenotomii. Wskazaniami do niego są:

• znaczny przerost migdałka powodujący bezdechy (w tym bezdechy senne),
• znaczny przerost migdałka uniemożliwiający oddychanie przez nos i dziecko mówi przez usta,
• znaczne zaburzenia połykania wskutek przerostu migdałka gardłowego,
• przerost migdałka gardłowego z zatykaniem trąbek słuchowych (często równoczasowo wykonuje się drenaż uszu),
• podejrzenie rozrostu nowotworowego w migdałku gardłowym.

Wycięcie migdałków podniebiennych

Zabieg przycięcia migdałków podniebiennych nazywany jest tonsillektomią. Wskazaniami do tonsillektomii są:

• przewlekłe ropne zapalenie migdałków podniebiennych,
• ropień okołomigdałkowy,
• przerost migdałków podniebiennych utrudniający oddychanie, z bezdechami,
• podejrzenie rozrostu nowotworowego w migdałkach podniebiennych,
• nawracające anginy (minimum 7 zakażeń w ciągu ostatniego roku, minimum 5 epizodów na rok w ciągu ostatnich 2 lat lub minimum 3 epizody na rok w ciągu ostatnich 3 lat).

W przypadku przerostu migdałka gardłowego i migdałków podniebiennych wykonuje się zabieg adenotonsillektomii – usuwa się wówczas migdałek gardłowy i przycina migdałki podniebienne.