Polipy w zatokach – jakie dają objawy i jak je leczyć?

Polipy zatok – co to jest?

Polip w zatokach to efekt miejscowego przerostu błony śluzowej, który powstaje w wyniku procesu zapalnego. Łagodny przerost błony śluzowej, który występuje w postaci uszypułowanych gron, nazywa się polipem.

Polipy zatok przynosowych to dość często spotykane schorzenie, zwłaszcza w gabinetach otolaryngologicznych. Do ich powstania predysponuje przede wszystkich przewlekłe zapalenie zatok przynosowych. Początkowo mogą być leczone zachowawczo, a w przypadku jego nieskuteczności – należy je usunąć chirurgicznie.

Przeczytaj też: Zespół przewlekłego spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła

Jakie są przyczyny polipów w zatokach?

Zatoki przynosowe – są to przestrzenie w obrębie kości czaszki, które wypełnione są powietrzem. Przestrzenie te wyścielone są błoną śluzową, której zaburzenia funkcjonowania mogą być przyczyną powstania polipów.

Do głównych przyczyn rozwoju polipów zatok zalicza się:

• przewlekłe zapalenie zatok przynosowych,
• zapalenie błony śluzowej nosa na tle alergicznym,
• przewlekły nieżyt nosa.

Polipy zatok bardzo często występują w przebiegu innych jednostek chorobowych, tj. w astmie oskrzelowej, mukowiscydozie, w zespole zatokowo-oskrzelowym, w zespole dyskinezy rzęsek oraz występują w przypadku uczulenia na salicylany (aspirynę).

Zatkane zatoki i zapalenie zatok – częsty objaw polipów

Przerośnięta błona śluzowa jest pewnego rodzaju barierą mechaniczną, która upośledza drożność ujść zatok przynosowych. W związku z tym wstrzymany jest mechanizm samooczyszczania się zatoki, w której znajdują się polipy. Wydzielina zaczyna zalegać w zatokach, zmienia się jej skład, przez co staje się dobrą pożywką dla rozwoju bakterii.

Przeczytaj: Spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła

Tworzy się błędne koło – polip w zatokach upośledza mechanicznie drożność ujść zatok; wydzielina nie jest opróżniana z zatok; następnie rozwijają się bakterie. W efekcie mikroorganizmy te wywołują zapalenie błony śluzowej. Błona śluzowa zatok przerasta, grubieje, przez co jeszcze bardziej utrudnia ujście zatok. Tworzą się polipy w zatokach.

Czytaj również: Ból twarzy – przyczyny, objawy i leczenie bólu twarzy

Objawy polipów zatok

Objawy polipów nosa i zatok są bardzo podobne do tych, które występują w przebiegu przewlekłego zapalenia zatok, jednak są one mniej wyrażone.

Objawy, które mogą sugerować, że w zatokach obecne są polipy to m.in.:

• zatkany nos i utrudnione oddychanie przez nos;
• bóle twarzy i bóle głowy obniżające komfort życia pacjenta;
• przewlekły wyciek z nosa (wydzielina może być bezbarwna, ciągnąca, lub ropna);
• zaburzenia węchu – hiposmia lub całkowity brak węchu – anosmia;
• uczucie spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła;
• utrudnione oddychanie – często pacjenci oddychają przez usta;
• ból głowy przy schylaniu;
• w zaawansowanym stadium – zniekształcenie struktur nosa.

Jak zdiagnozować polipy zatok przynosowych?

Aby zdiagnozować, czy przyczyną wymienionych powyżej objawów jest obecność polipów w zatokach przynosowych należy umówić się na wizytę w gabinecie otolaryngologicznym. Lekarz po zbadaniu pacjenta oraz po zebraniu wywiadu chorobowego wyda odpowiednie skierowania na badania. Może zlecić wykonanie zdjęcia RTG lub tomografii komputerowej zatok przynosowych.

Dodatkowo lekarz może zalecić wykonanie innych badań, np. sinusoskopii czy ultrasonografii zatok przynosowych. W przypadku trudności diagnostycznych ostateczne rozpoznanie stawia się na podstawie biopsji podejrzanych zmian.

Jak leczyć polipy zatok? Kiedy je usunąć?

W leczeniu polipów zatok przynosowych bardzo istotne jest przerwanie błędnego koła, które może nasilać objawy. Polipy zatok można leczyć zachowawczo, a w przypadku braku reakcji na taki sposób leczenia, należy je usunąć chirurgicznie. Od niedawna sugeruje się, że najlepsze wyniki leczenia uzyskuje się w przypadku połączenia leczenia zachowawczego i operacyjnego.

Leczenie zachowawcze – można od niego zacząć w przypadku łagodnych i mało uciążliwych objawów. Jeśli przyczyną powstawania polipów jest alergia – należy podać leki antyalergiczne. Leczenie zachowawcze polega również na stosowaniu steroidoterapii – może być podawana miejscowo, a w przypadku zajęcia wszystkich zatok – glikokortykoidy podaje się ogólnoustrojowo oraz dodatkowo antybiotyki. Glikokortykosteroidy podawane ogólnie – zalecane są u osób, u których wymagana jest interwencja chirurgiczna.

Leczenie chirurgiczne jest stosowane u osób, u których leczenie glikokortykoidami jest nieskuteczne lub u których są przeciwwskazania do takiego leczenia, oraz u takich pacjentów, u których doszło do całkowitej niedrożności nosa lub do powikłań w postaci bakteryjnego zakażenia.

Do najnowszych metod leczenia polipów nosa i zatok przynosowych zalicza się funkcjonalną endoskopową operację zatok, tzw. FESS. Operacja ta polega na usunięciu wszelkich zmian znajdujących się w obrębie zatok. Dzięki temu FESS udrażnia i przywraca prawidłowy drenaż i wentylację zatok.