Mononukleoza zakaźna – przyczyny, objawy, leczenie mononukleozy

Mononukleoza – jak można się zarazić?

W dzisiejszych czasach, gdy świadomość zdrowotna społeczeństwa znacznie wzrosła, prawdopodobnie każdy słyszał o chorobie zwanej mononukleozą zakaźną. Mało kto zdaje sobie jednak sprawę, że zdecydowana większość naszej populacji jest nosicielami czynnika chorobotwórczego, powodującego mononukleozę.

Dlaczego więc nie u wszystkich dochodzi do rozwinięcia infekcji? Jakie są objawy tej choroby? Czy jest ona groźna? I wreszcie – dlaczego mononukleoza nazywana jest inaczej „chorobą pocałunków”?

Mononukleoza zakaźna może być wywoływana przez szereg patogenów, spośród których najważniejszym jest wirus Epsteina-Barr (wirus EBV). Praktycznie nie ma możliwości uniknięcia zakażenia EBV, ponieważ jego nosicielami są niemal wszyscy ludzie na świecie.

Przeczytaj też: Spuchnięte usta – jakie są przyczyny obrzęku warg?

Jeżeli chodzi o mononukleozę, zarażanie wirusem odbywa się poprzez ślinę (stąd nazwa – „choroba pocałunków”): kaszel, kichanie czy też picie z jednego naczynia lub używanie wspólnych sztućców. Wirus atakuje komórki nabłonkowe jamy ustnej i gardła, a następnie rozprzestrzenia się do krwi i „zaraża” białe krwinki.

Inne wirusy wywołujące chorobę to wirus: różyczki, zapalenia wątroby, toksoplazmozy, adenowirusy, cytomegalowirusy, a także HIV.

Gdy dojdzie do infekcji EBV, pozostaje on w komórkach naszego organizmu do końca życia, a pozbycie się go jest niemożliwe. Zakażenie nie oznacza jednak, że będziemy chorować na pełnoobjawową mononukleozę, bowiem jej wszystkie objawy uwidaczniają się dopiero w sytuacji osłabienia organizmu i spadku odporności.

Obecność wirusa mononukleozy jest niebezpieczna w przypadku osób chorych na AIDS, z nowotworami, a także po przeszczepach narządu (odporność w tych sytuacjach jest znacznie osłabiona).

To też może Cię zainteresować: Spuchnięte dziąsła – przyczyny, objawy, leczenie

Mononukleoza – objawy u dorosłych

W przypadku mononukleozy zakaźnej istnieje pewna zależność: im zakażona osoba jest starsza, tym cięższy jest jej przebieg. O ile w przypadku dzieci objawy mogą przypominać zwykłe przeziębienie lub grypę, to u dorosłych symptomy są znacznie bardziej dokuczliwe.

Gardło i opuchnięte migdałki obejmuje stan zapalny z białym nalotem. Mamy do czynienia ze znacznym powiększeniem węzłów chłonnych. Temperatura przewyższa 38 stopni Celsjusza.

Chory może uskarżać się na ból mięśni, stawów, a także brzucha, który ma swoją przyczynę w powiększeniu śledziony oraz wątroby. Czasami z mononukleozą współistnieje zapalenie spojówek. Objawy mononukleozy bywają często mylone z ciężką infekcją bakteryjną.

W przypadku mononukleozy wysypka pojawia się, gdy lekarz zaleci antybiotyk, którego stosowanie w tym przypadku nie przyniesie poprawy.

To też może Cię zainteresować: Biały nalot na gardle i migdałkach – jakie są przyczyny?

Jakie są objawy mononukleozy u dzieci?

Nazwa „choroba pocałunków” mogłaby sugerować, że na zarażenie EBV podatne są głównie osoby dorosłe. Nic bardziej mylnego, wirus Epsteina-Barr rozpoczyna swą inwazję już w okresie przedszkolnym, kiedy dziecko nawiązuje pierwsze kontakty z rówieśnikami, nie bacząc na przestrzeganie zasad higieny. Wspólne zabawki, brane do buzi przez wiele dzieci, są doskonałym nośnikiem zakażenia EBV.

Mononukleoza zakaźna u dziecka ma zwykle łagodny przebieg. Czasami objawy nie występują w ogóle. Zakażenie takie jest praktycznie nie do odróżnienia od zwykłego przeziębienia i nazywane jest pierwotnym. Ludzie często przechodzą mononukleozę w tym wieku i nie są nawet świadomi, że kiedykolwiek zapadli na tę chorobę.

Jeżeli chodzi o mononukleozę u dziecka, objawy to: gorączka, czasami powiększenie węzłów chłonnych oraz migdałków, zapalenie gardła. U starszych dzieci objawy mogą być bardziej dokuczliwe.

Mały pacjent jest wyraźnie osłabiony, narzeka na ostry ból gardła, głowy i brak apetytu. Może pojawić się ropny, biały nalot na migdałkach u dziecka. Dochodzi do powiększenia węzłów chłonnych. Charakterystycznym objawem mononukleozy jest obrzęk powiek, który nadaje twarzy zmęczony wyraz.

Mononukleoza zakaźna u dzieci – wypowiedź laryngologa

Mononukleoza w ciąży – czy jest groźna?

Mononukleoza, jako groźna w swych symptomach choroba, może budzić niepokój w przypadku, kiedy zapada na nią kobieta ciężarna. Na szczęście nie wykazano, aby zależność mononukleoza a ciąża w jakikolwiek sposób wpływała na zdrowie nienarodzonego dziecka.

Przyszłe matki powinny poddać się leczeniu podobnemu jak kobiety nieciężarne. Należy skontaktować się z lekarzem, który zaleci leki na mononukleozę, które można bezpiecznie stosować w ciąży. Przed planowanym poczęciem można wykonać badanie krwi na obecność przeciwciał wirusa EBV.

Jak zapobiegać mononukleozie? Jak wspomniano, nosicielami EBV jest znacząca większość społeczeństwa, a droga transmisji tego wirusa stwarza duże prawdopodobieństwo zakażenia. Wystarczy napić się z nosicielem ze wspólnej szklanki albo przebywać w pobliżu, gdy kichnie.

Jedynym sposobem na uniknięcie zachorowania na mononukleozę zakaźną jest ograniczenie kontaktów z osobami, które niedawno ją przeszły, oraz wzmacnianie swojej odporności. Dobrą wiadomością jest to, że po przejściu mononukleozy zakaźnej organizm zyskuje trwałą odporność na chorobę.

Mononukleoza zakaźna – jak rozpoznać?

Mononukleoza jest bardzo podobna w swych objawach do innych, częściej występujących zakażeń bakteryjnych lub wirusowych, dlatego pierwsza diagnoza często nie jest trafna. Wątpliwości pojawiają się, gdy po podaniu antybiotyku na naszym ciele pojawi się wysypka, a poprawa samopoczucia nie następuje.

Wówczas konieczne może być przeprowadzenie badań na mononukleozę z krwi i testów wykrywających obecność przeciwciał przeciwko EBV, które występują u osób zakażonych.

Charakterystycznymi objawami różnicującymi mononukleozę od zwykłej grypy lub anginy jest wystąpienie obrzęku twarzy, znaczne powiększenie śledziony i węzłów chłonnych. Mononukleoza, ze względu na lokalizację obrzęku, może być także mylona z zapaleniem zębopochodnym.

Mononukleoza zakaźna – leczenie

W przeciwieństwie do chorób bakteryjnych, z którymi możemy walczyć przy pomocy szeregu różnorodnych antybiotyków, leczenie mononukleozy polega na jej „przeczekaniu”.

Niestety nie istnieje żaden skuteczny lek ani szczepionka, która mogłaby zapobiec pojawieniu się mononukleozy. Jak długo trwa i przez jaki czas trzeba się leczyć? Jedynym sposobem jest odpoczynek w łóżku przez minimum 2 tygodnie, do czasu samoistnego ustąpienia objawów.

Najlepszym leczeniem są tak zwane domowe sposoby radzenia sobie z infekcją.

• Przede wszystkim należy dużo spać i wypoczywać. Leżenie w łóżku i unikanie wysiłku fizycznego pomoże nam wrócić do zdrowia.
• Pomocne może okazać się spożywanie czosnku, który zawiera substancje skuteczne w walce z wszelkimi chorobami.
• Aby złagodzić ból gardła, można przepłukiwać je kilka razy dziennie ciepłą wodą z dodatkiem soli lub stosować pastylki do ssania.
• Spożywając dużo witamin, ułatwimy naszemu organizmowi walkę z chorobą. Dobrze jest włączyć do naszego jadłospisu wiele warzyw i owoców. Odpowiednią dietę można wspomóc środkami zawierającymi witaminę A, B i C.
• Należy pić dużo płynów, aby zapobiec odwodnieniu.

W przypadku gorączki powyżej 38 stopni Celsjusza temperaturę należy zwalczać lekami. Jeśli bóle są silne, można zażyć leki przeciwbólowe dostępne bez recepty.

Mononukleoza – powikłania

Oprócz ogólnego osłabienia organizmu przeważnie nie pojawiają się poważniejsze powikłania mononukleozy. Jednak czasami mogą wystąpić na przykład zaburzenia związane z układem krwionośnym mijające najczęściej po upływie około 2 miesięcy (zniszczenie krwinek czerwonych, zmniejszenie liczby płytek krwi oraz białych krwinek).

Inne powikłanie stanowią problemy z oddychaniem wskutek znacznego powiększenia migdałków. Może dojść także do zapalenia wątroby (ustępujące zwykle bez leczenia) oraz chorób serca (bardzo rzadko).

Do pęknięcia śledziony dochodzi tylko w skrajnych przypadkach i wymaga to leczenia operacyjnego. Śledziona jest bardzo wrażliwym narządem, dlatego w przypadku jej powiększenia, nawet delikatne uderzenie może spowodować jej pęknięcie.