Ciało obce w nosie

Ciało obce w nosie

Wbrew pozorom ciało obce w naturalnych otworach ciała nie jest rzadką przypadłością. Oczywiście problem ten najczęściej dotyczy małych dzieci i przedmiotów, które pod nieuwagę opiekuna dostały się do organizmu dziecka. Niekoniecznie musi być to przedmiot celowo bądź przypadkowo umieszczony w jamie nosowej, ale także np. owad, który podczas snu przedostał się do dróg oddechowych. Dorośli borykają się z tym problemem najczęściej w przypadku urazów mechanicznych, występowania patologicznych przetok oraz chorób psychicznych. Pojawienie się ciała obcego w nosie nie niesie zazwyczaj poważniejszych konsekwencji, zaś jego usunięcie nie powinno stanowić większego wyzwania dla doświadczonego lekarza.

Ciała obce w jamie nosowej najogólniej mogą zostać podzielone na nieorganiczne i organiczne. Pierwsze z nich to zazwyczaj elementy z tworzyw sztucznych i metali. Rzadko działają drażniąco na błonę śluzową wyścielającą jamę nosową, więc gdy są małe przez długi czas mogą pozostać niezauważone. Wykrywane są najczęściej przypadkowo podczas rutynowego badania laryngologicznego.

Ciało obce organiczne to zazwyczaj fragmenty jedzenia i papieru, ale także nasiona i wiele innych. Podczas procesu rozkładu w przypadku jedzenia, czy też podczas procesu kiełkowania- w przypadku nasion, mogą działać drażniąco na błonę śluzową nosa i tym samym dawać wcześniejsze objawy.

Najpoważniejszy problem stanowi jednak włożona do nosa bateria. Wbrew pozorom nie są to bardzo rzadkie przypadki. Z ogniwa pod wpływem ciepła i wilgoci w jamie nosowej wydostaje się elektrolit, który szybko podrażnia i niszczy śluzówkę nosa, powodując m.in. krwawienia. Usunięcie baterii jest zazwyczaj bardzo kłopotliwe i niezbędne może okazać się nawet zastosowanie znieczulenia ogólnego.

Ciało obce w nosie i jamie nosowej – objawy

Główne objawy pojawiające się w przypadku ciała obcego w jamie nosowej związane są z podrażnieniem i uszkodzeniem śluzówki nosa. Charakter objawów i ich nasilenie ściśle skorelowane jest z rodzajem umieszczonego ciała oraz czasem jego zalegania wewnątrz organizmu.

Wśród najważniejszych objawów zalegania ciała obcego w jamie nosowej wymienia się:

• Krwawienie z nosa – to zdecydowanie najczęstsze objawy zgłaszane przez pacjentów z ciałem obcym w jamie nosowej. Zazwyczaj nie są intensywne i po usunięciu drażniącego przedmiotu szybko ustępują. Ewentualnie można je zatrzymać poprzez zastosowanie opatrunku, w tym przypadku tamponady nosa.
• Ból i trudności z oddychaniem, świszczący oddech, swędzenie oraz kichanie – zazwyczaj są to jedne z pierwszych objawów pojawiające się na skutek obecności ciała obcego w nosie. Ból spowodowany jest najczęściej podrażnieniem błony śluzowej nosa. Trudności z oddychaniem i świszczący oddech zależą od wielkości i kształtu zalegającego przedmiotu, zaś swędzenie i kichanie to naturalne odruchy obronne.
• Pojawienie się wydzieliny o nieprzyjemnym zapachu – niektóre przedmioty pod wpływem temperatury ludzkiego ciała uwalniają nieprzyjemny zapach. Jednak może on się pojawić także podczas zakażenia bakteryjnego, któremu towarzyszy zazwyczaj żółta wydzielina. Zastosowanie terapii antybiotykowej nie przyniesie żądanego efektu, dopóki źródło zakażenia, czyli ciało obce nie zostanie usunięte.
• Tworzenie się rynolitów – gdy jakiś obiekt przez długi czas pozostaje w przewodzie nosowym zaczyna pokrywać się solami magnezu, wapnia, węgla i fosforu. W ten sposób powstaje kamień nosowy zwany rynolitem.
• Perforacja przegrody nosowej – pojawia się w skrajnych przypadkach. Duży obiekt w jamie nosowej wywiera ucisk pod wpływem którego błona śluzowa i okoliczne tkanki ulegają martwicy a następnie zanikowi, prowadząc do powstawania przetok i perforacji.

Należy również nadmienić, iż zawsze istnieje ryzyko połknięcia materiału który utknął w nosie, dlatego też czasem można obserwować liczne objawy ze strony układu pokarmowego.

Ciało obce w nosie – pierwsza pomoc

Zawsze największy problem stanowi ciało obce w nosie u dziecka. Bywa, że najmniejsze dzieci nie współpracują z rodzicami lub nie umieją w efektywny sposób wydmuchać nos by stworzyć podciśnienie, które mogłoby usunąć ciało obce z nosa. Gdy jakiś przedmiot utknie naszemu dziecku bądź nam w jamie nosowej, zazwyczaj w akcie paniki usiłujemy wyciągnąć obiekt wszystkimi możliwymi sposobami, które przyjdą nam na myśl. Niestety możemy nie tylko nie wydobyć przedmiotu, ale także pogorszyć obecną sytuację. Dlatego przed rozpoczęciem udzielania pierwszej pomocy, warto zapoznać się z poniższymi radami:

• Do usunięcia zalegającego przedmiotu nie używaj pęsety, patyczków higienicznych oraz innych narzędzi, gdyż mogą one przemieścić przedmiot jeszcze głębiej.
• Jeśli ciało obce utknęło w nosie oddychaj spokojnie przez usta. Próba dokonania wdechu nosem może spowodować przemieszczenie przedmiotu do dróg oddechowych wywołując tym samym zakrztuszenie.
• Delikatnie dotknij każdego nozdrza osobno i sprawdź czy przedmiot nie znajduje się w którymś z nich. Jeśli jest blisko spróbuj delikatnie wypuścić powietrze przez nos. Aby uniknąć krwawienia nie rób tego zbyt intensywnie i gwałtownie.
• Gdy nie uda się wydmuchnąć ciała obcego na zewnątrz, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Jak usunąć ciało obce z nosa?

Przed usunięciem ciała obcego z nosa zostanie wykonane podstawowe badanie laryngologiczne w celu ustalenia jego lokalizacji. W niektórych przypadkach konieczne mogą okazać się techniki pomocnicze np. tomografia komputerowa. Należy dokładnie zlokalizować położenie przedmiotu, ponieważ jego usunięcie wymaga precyzyjnego operowania odpowiednio dobranymi narzędziami.

Przed zabiegiem usunięcia ciała obcego lekarz najprawdopodobniej poda środki miejscowo znieczulające i obkurczające błonę śluzową nosa. Dzięki temu nie będziemy czuli bólu, zaś przedmiot będzie łatwiej usunąć.

W zależności od rodzaju, wielkości oraz położenia ciała obcego w nosie lekarz może zastosować zestaw różnych dostępnych technik oraz narzędzi:

• Widoczne i płytko położone przedmioty można usunąć przy pomocy bardzo cienkich kleszczyków, bądź haczyka. Dla lepszej widoczności mogą być używane przedmioty wyposażone w bardzo małe kamery.
• Równie popularną metodą usuwania ciał obcych, w szczególności okrągłych, które ciężko jest uchwycić klasycznymi narzędziami jest użycie balonowego cewnika. Cewnik umieszcza się w jamie nosowej poza obiektem który ma być usunięty, a następnie pompuje przy pomocy strzykawki. Balonik wypycha więc zalegający przedmiot na zewnątrz.
• W przypadku dużych przedmiotów, powodzeniem cieszy się technika nadciśnienia. Polega ona na wprowadzeniu poprzez usta pacjenta dużej ilości powietrza, pozostawiając jednocześnie drożny nos. Wpadające pod ciśnieniem powietrze powinno wypchnąć ciało obce na zewnątrz.
• Możliwe jest także zastosowanie ssania. W tym celu do jamy nosowej wprowadza się cewnik z końcówką ssącą. Po dokładnym uszczelnieniu odsysa się ciało obce pod ciśnieniem 110-150mmHg
• Jeżeli przedmiot nie może zostać uchwycony tradycyjnymi metodami, a jest położony dość blisko, można usunąć go przy pomocy kleju. W tym celu nakłada się szybkoschnący klej na cienki drewniany bądź syntetyczny element i dotyka ciała obcego. Po minucie gdy klej wyschnie całość zostaje usunięta. Poprzez zastosowanie silnego kleju istnieje jednak ryzyko uszkodzenia błony śluzowej nosa.
• W przypadku bardzo głęboko położonych ciał, lekarz laryngolog może zalecić przemieszczenie ich do gardła i usunięcie dopiero z tego miejsca. Metoda ta jest unikana ze względu na możliwość dostania się ciała obcego do tchawicy bądź przełyku.
• Ostatni ze sposobów polega na przepłukaniu jamy nosowej strzykawką z roztworem soli fizjologicznej i tym samym wypłukanie zalegającego przedmiotu. Bardzo rzadko lekarze jednak to praktykują, gdyż istnieje ryzyko, że pacjent zachłyśnie się podczas zabiegu.

Należy pamiętać iż o sposobie usunięcia przedmiotu decyduje lekarz do którego się zgłaszamy. Swój wybór opiera na wieku pacjenta, wielkości, kształcie oraz umiejscowieniu ciała obcego w jamie nosowej. Aby uniknąć poważniejszych powikłań związanych z zaleganiem niechcianych przedmiotów w jamie nosowej należy zgłosić się niezwłocznie do lekarza.