Ból głowy od zatok – objawy i leczenie zatokowego bólu głowy

Ból głowy i chore zatoki – jaki jest związek?

Ból głowy od zatok, czyli zatokowy ból głowy to typowy objaw chorych zatok. Zatkane i niedrożne utrudniają pozbycie się wydzieliny, która gromadzi się i jest przyczyną powstawania ucisku w głowie. Najczęstszą przyczyną problemów z zatokami jest zapalenie zatok, które może być ostre i przewlekłe. W przypadku ostrych stanów zapalnych objawy są bardziej nasilone i gwałtowne.

Ból głowy od zatok to jeden z objawów utrudnionego oczyszczania się zatok z powodu ich zapalenia. Zapalenie błony śluzowej zatok i nosa powoduje blokadę ujść zatok i gromadzenie się w nich wydzieliny. Zapalenie zatok może być ostre (trwa krócej niż 12 tygodni), w tym wirusowe (w przebiegu przeziębienia, zwykle krócej niż 5 dni) lub niewirusowe (wtedy trwa ponad 10 dni, ale krócej niż 12 tygodni) bądź też przewlekłe (dłużej niż 12 tygodni) z polipami nosa lub bez nich.

Przyczyną problemów z zatokami mogą być też inne choroby – polipy, torbiele, a także wady anatomiczne i alergie. Częstą przyczyną niedrożności nosa jest krzywa przegroda nosowa, a także przerost małżowin nosowych. Choroby te powodują zatkanie ujścia zatok.

Przeczytaj również: Ropa w dziąśle, przyczyny, objawy, postępowanie

Jak boli głowa od zatok?

Ból głowy od kataru i zatkanych zatok pacjenci opisują jako pulsujący, rozpierający przeszywający, tętniący, świdrujący. Charakterystyczną cechą bólu zatokowego jest to, że nasila się przy zmianie pozycji, zwłaszcza kiedy pochyla się głowę i przy jej gwałtownym uniesieniu. Narasta także w pozycji leżącej, wówczas odetkanie zatok jest znacznie trudniejsze.

Przy chorych zatokach pacjenci skarżą się na ból głowy w górnej części twarzy (za oczami, w okolicy czoła, policzków grzbietu nosa lub górnych zębów), zwykle po jednej stronie – lewej lub prawej – może oznaczać zatokowy ból głowy. Ból może się nasilać wysiłku lub przy nagłej zmianie temperatury, np. przy wychodzeniu z ogrzanego pomieszczenia na mróz.

Czytaj również: Pulsowanie w uchu – co to znaczy?

Zwykle ból jest najsilniejszy rano, a wieczorem łagodnieje. Ponadto okolica chorej zatoki może być opuchnięta i tkliwa. Czasem występuje też uczucie rozpierania w głowie i w okolicy zatok.

Niestety, czasem trudno odróżnić zatokowy ból głowy od migreny (w której pojawia się ból głowy i oczu) lub bólu o charakterze napięciowym. Pomagają w tym charakterystyczne objawy współwystępujące z bólem głowy od zatok.

To też może Cię zainteresować: Ucisk w gardle – przyczyny, badania, leczenie

• Zapalenie zatoki czołowej – diagnozuje się ból czoła, w okolicy oczodołu. Nasila się on przy dotyku i ucisku, pojawia się też rozpierania w głowie.
• Zapalenie zatoki szczękowej i sitowej – pojawia się ból twarzy, dokuczliwy jest ból z lewej lub prawej strony głowy (po stronie chorych zatok). Pacjenci mówią, że odczuwają ból za okiem lub ból głowy i oka.
• Zapalenie zatoki klinowej – pojawia się ból głowy w skroni, ból z tyłu głowy, który często promieniuje do policzka i ucha.

To też może Cię zainteresować: Co może być przyczyną ucisku w głowie?

Jakie są inne objawy chorych zatok?

Jakie objawy towarzyszą zatokowemu bólowi głowy? Oczywiście zależy to od tego, które zatoki są chore – czołowe, sitkowe czy przynosowe. Ból głowy od zatok rzadko pojawia się sam, zwykle występują z nim inne dolegliwości, takie jak:

• zatkany nos, często bez kataru;
• wodnista, śluzowa lub ropna wydzielina z nosa – może pojawiać się tylko z jednej strony, wówczas to na pewno zapalenie zatok;
• spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła (często wywołuje infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych, jest przyczyną zespołu zatokowo-oskrzelowego);
• pogorszenie węchu;
• gorączka lub stan podgorączkowy.

Przeczytaj też: Zespół przewlekłego spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła

Jak leczyć zatokowy ból głowy?

Na ból głowy od kataru można zastosować leki przeciwbólowe powszechnie dostępne bez recepty. Najważniejsze jest jednak leczenie przyczynowe – odetkanie nosa i zatok i pozbycie się wydzieliny, która powoduje ból i ucisk w głowie.

Sprawdzonym sposobem w leczeniu zatok jest stosowanie irygacji, czyli płukania nosa i zatok. W aptekach dostępne są gotowe zestawy zawierające irygator i proszek do przygotowania roztworu. Wystarczy zalać proszek przegotowaną, ciepłą, ale nie wrzącą wodą (najlepiej o temperaturze ciała, czyli około 36,6^oC) i włożyć końcówkę irygatora do nozdrza.

To też może Cię zainteresować: Co oznacza ból czubka głowy?

Roztwór przepłynie pod niewielkim ciśnieniem i udrożni zatoki. Następnie trzeba powtórzyć czynność z drugiej strony i nie wychodzić na dwór przez około godzinę po zabiegu. Można też kupić specjalny dzbanek do płukania nosa, którego dzióbek wkłada się do otworu nosowego. Nie zaleca się wykonywania tego zabiegu u małych dzieci (do lat 4).

To też może Cię zainteresować: Spuchnięte dziąsła – przyczyny, objawy, leczenie

Na chore zatoki sprawdzą się inhalacje – trzeba nachylić się nad miską z ciepłą wodą, można dodać do wody kilka łyżek soli kuchennej lub kilka kropli olejków eterycznych ułatwiających oddychanie (np. eukaliptusowego). Można też po prostu zaparzyć zioła o łagodzącym działaniu (takie jak rumianek) lub odkażającą szałwię i wdychać ziołowy napar. Warto przykryć głowę czystym ręcznikiem, żeby ograniczyć ucieczkę pary. Następnie trzeba wyczyścić nos, żeby usunąć zalegającą wydzielinę i zmniejszyć ryzyko bólu głowy.

Przeczytaj: Torbiel w zatoce, jak leczyć torbiele zatok?

Przyśpieszyć udrożnienie zatok i zmniejszyć ból głowy mogą także leki. Skuteczne środki są również dostępne bez recepty. Pomocne będą:

• leki mukolityczne (np. acetylocysteina), czyli rozrzedzające wydzielinę zalegającą w zatkanych zatokach, co pozwala łatwiej ją usunąć;
• leki zawierające enzym proteolityczny (niszczący białka) z ananasa – bromelainę, która pomaga oczyścić zatoki;
• niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibuprofen) – w celu zmniejszenia bólu i stanu zapalnego;
• leki obkurczające błonę śluzową – leków takich (np. pseudoefedryna lub krople z oksymetazoliną) nie należy stosować dłużej niż 3 dni.

Przeczytaj też: Spuchnięte usta – jakie są przyczyny obrzęku warg?

Domowe sposoby na zatkane zatoki

• Warto wypijać, co najmniej 2 litry płynów dziennie. To pomoże rozrzedzić zalegającą wydzielinę i ułatwi jej usunięcie. Oczyszczone zatoki to mniejszy ból głowy.
• Nawilżenie powietrza – szczególnie w okresie grzewczym warto dbać o nawilżenie powietrza w domu. Można kupić specjalny nawilżacz, który emituje aerozol wodny lub wieszać na kaloryferach mokre ręczniki lub pojemniki z wodą, która parując będzie nawilżać powietrze.
• Unikanie palenia papierosów oraz wdychania dymu lub innych substancji drażniących błonę śluzową nosa. Rzucenie palenia ma liczne korzyści dla zdrowia, nie tylko dla zatok. W przypadku stwierdzonej alergii trzeba także ograniczać kontakt z alergenami.
• Noszenie czapki i niewychodzenie na dwór z mokrymi włosami. Zadbanie o komfort cieplny głowy zmniejsza ryzyko problemów z zatokami.
• Dieta zawierająca ostre przyprawy, takie jak chili, kurkuma o właściwościach przeciwzapalnych, papryka lub chrzan pomaga udrożnić zatkane zatoki. Warto też stosować czosnek, który działa jak naturalny antybiotyk. Można również wąchać przekrojoną na pół cebulę.

Czytaj również: Pulsowanie w głowie – jakie są przyczyny uczucia pulsowania w głowie?

Kiedy trzeba pójść do lekarza?

W przypadku niepokojących objawów warto odwiedzić lekarza. Szczególnie jeśli:

• objawy nie zmniejszają się w ciągu kilku dni (w ostrym zapaleniu zatok poprawa następuje już po 48 godzinach);
• ból jest tak silny, że leki przeciwbólowe bez recepty nie pomagają;
• dolegliwości dotyczą okolicy oka – obrzęk powieki, podwójne widzenie, pogorszenie widzenia lub gorsza ruchomość oka;
• występuje bardzo silny ból lub obrzęk okolicy czołowej;
• pojawiają się objawy neurologiczne;
• w przypadku zapalenia zatok szczękowych (ból w okolicy górnych zębów lub policzka) warto odwiedzić dentystę, który lecząc ząb szybko usunie źródło stanu zapalnego.

Czytaj również: Ból twarzy – przyczyny, objawy i leczenie bólu twarzy