Aloes to niezwykła roślina, znana i uwielbiana od wieków ze względu na korzystny wpływ na zdrowie. Starożytne pisma wywyższają ją wśród innych, nazywając m.in.: rośliną nieśmiertelności, której ochoczo używała Kleopatra i nie mniej znana Nefretete; biblijnym kwiatem czy darem Wenus. Aloes miał niebagatelny wpływ na historię. Był jedną z przyczyn europejskiego kolonializmu na terenach Afryki i Ameryki, które nadawały się na uprawę aloesu. W artykule omówiono skład i właściwości aloesu, a także jego działanie, wskazania oraz przeciwwskazania.
Aloes – na co pomaga, zastosowanie, działanie, przeciwwskazania
Spis treści
Czym jest i jak wygląda aloes zwyczajny?
Aloes zwyczajny (Aloe vera) to roślina, która w sprzyjających warunkach osiąga wysokość do 90 cm. Jej cechą charakterystyczną są grube oraz mięsiste liście o kolczastych brzegach. Mogą one wyrastać na długość od 15 do 50 cm. Tworzą tzw. rozety, złożone zwykle z 16 liści aloesu. Aloes wytwarza też jedną łodygę kwiatową o drobnych, najczęściej żółtych kwiatach.
Problem z nomenklaturą aloesu wynika z nadanych mu w niewielkim odstępie czasu dwóch nazw. Aloe vera to pierwsza nazwa aloesu, nadana 6.04.1768 roku przez N. L. Burmana. Drugą nazwą, nadaną przez P. Millera zaledwie 10 dni później jest Aloe barbadensis. Zgodnie z zasadami nomenklatury botanicznej, najważniejsza jest pierwsza nazwa nadana roślinie, której powinno się powszechnie używać.
Pochodzenie i występowanie aloesu
Wyróżnia się około 450 gatunków roślin, które należą do rodzaju Aloe. Jedynie około 20 z nich ma właściwości lecznicze. W dermatologii i kosmetologii oraz kosmetyce wykorzystuje się tylko dwa gatunki, a mianowicie aloes zwyczajny i aloes drzewiasty.
Aloes to tropikalna i subtropikalna roślina, która dobrze radzi sobie w jałowej ziemi. Pierwsze udokumentowane wzmianki o aloesie pochodzą z medycznego tekstu Codex Ebers, datowanego na 1552 r. p.n.e., pochodzącego ze starożytnego Egiptu. Naturalnie występuje on głównie w rejonach Afryki Północnej oraz krajach wybrzeża Morza Śródziemnego. Poza tymi terenami obecnie uprawia się go w wielu nadających się do tego miejscach, w tym m.in.:
- w Ameryce Północnej;
- w rejonach Morza Karaibskiego;
- w Chinach;
- w Indiach;
- w Indonezji;
- w Australii;
- na Półwyspie Arabskim;
- na wschodzie Afryki;
- na Madagaskarze;
- na Kaukazie;
- na Barbadosie.
Skład aloesu
Do zastosowań leczniczych wykorzystuje się liście aloesu. Ich miąższ zawiera w składzie 96% wody oraz 4% suchej masy. To właśnie ona słynie z bogactwa składników odżywczych oraz substancji o dużej aktywności biologicznej, których ilość szacuje się aż na 270!
Liść aloesu zawiera dwa produkty: mleczko aloesowe, które wykazuje właściwości przeczyszczające, oraz żel aloesowy, który jest otrzymywany z miąższu.
Aloes zawiera składniki odżywcze takie jak m.in.:
- aminokwasy;
- antrachinony;
- kwasy tłuszczowe;
- saponiny o działaniu ściągającym, myjącym oraz delikatnie odkażającym;
- polipeptydy;
- przeciwutleniacze, np. związki polifenolowe;
- polisacharydy, które są zawarte w żelu aloesowym – to właśnie one odpowiadają za większość korzystnych oddziaływań na skórę w zakresie jej regeneracji i pielęgnacji;
- glikoproteiny;
- węglowodany;
- kwas salicylowy i moczowy;
- enzymy roślinne, zwane inaczej biostymulatorami;
- witaminy, w tym: kwas foliowy, biotynę, cholinę, witaminy: B1, B2, B6, B12, C, E oraz beta-karoten;
- mikropierwiastki i makropierwiastki.
Właściwości i działanie aloesu
Aloes to silny antyoksydant, m.in. o właściwościach:
- przeciwzapalnych;
- ściągających;
- chłodzących;
- przeciwbakteryjnych;
- przeciwgrzybiczych;
- bakteriobójczych.
Lecznicze właściwości aloesu
Sok z aloesu spożywany regularnie wspiera odporność organizmu. Działa przeciwzapalnie, dzięki czemu łagodzi stany zapalne, a także wspiera regenerację oraz odbudowę tkanek. Jego korzystny wpływ na jelito grube jest związany z odtruwaniem organizmu, równowagą bakteryjną oraz likwidacją problemu zaparć.
W miąższu aloesu znajdują się substancje wykazujące właściwości bakteriobójcze, hamujące rozwój drobnoustrojów chorobotwórczych oraz pobudzające namnażanie korzystnych bakterii probiotycznych. Podsumowując, aloes:
- pomaga w leczeniu oparzeń, także tych posłonecznych;
- wspiera układ odpornościowy;
- oczyszcza organizm z toksyn;
- korzystnie wpływa na przemianę materii;
- przyspiesza proces gojenia ran, skaleczeń i zadrapań;
- wspiera procesy regenerujące błonę śluzową;
- łagodzi podrażnienia skóry oraz stany zapalne;
- obniża poziom cukru we krwi;
- uśmierza ból po ukąszeniach owadów.
Wskazania i zastosowania aloesu
Aloes jest powszechnie wykorzystywany zarówno w farmacji, medycynie, jak i kosmetyce na całym świecie ze względu na jego cenne właściwości lecznicze. Miąższ aloesu zawiera ogromną ilość biostymulatorów, nieporównywalną z żadnym innym naturalnym produktem roślinnym. Współdziałają one zarówno z innymi składnikami aloesu, jak i organizmem człowieka.
Aloes występuje w różnych formach, w zależności od drogi podania. Do stosowania wewnętrznego wykorzystuje się wyciąg oraz sok z aloesu. Do zastosowań zewnętrznych służą kremy, maści, balsamy, żele oraz cała gama preparatów kosmetycznych.
Wskazania do stosowania aloesu zwyczajnego wewnętrznie
Aloes zwyczajny zawiera bardzo dużą ilość substancji bioaktywnych, dzięki którym przyjmowany wewnętrznie wykazuje korzystne działanie na organizm. Stwierdzono pozytywny wpływ aloesu na leczenie dolegliwości, procesów oraz schorzeń takich jak:
- astma;
- choroba Alzheimera;
- wrzody żołądka i dwunastnicy;
- zespół jelita wrażliwego;
- choroba zwyrodnieniowa stawów;
- stany zapalne jelita grubego;
- cukrzyca typu II;
- otyłość;
- wspomaganie metabolizmu;
- chroniczne zaparcia;
- starzenie się organizmu;
- zmniejszenie ryzyka zawału serca.
Przed kupnem soku aloesowego, należy się upewnić, że nie zawiera on w swoim składzie aloiny (będącej składnikiem skórki liści aloesowych), która podrażnia jelita i działa przeczyszczająco.
Wskazania do stosowania aloesu zewnętrznie
Aloes należy stosować zewnętrznie m.in. przy:
- chorobach skóry, np. łuszczycy, trądziku, egzemie, opryszczce narządów płciowych;
- chorobach mięśni i stawów;
- łupieżu;
- osłabionych włosach i paznokciach;
- chorobach jamy ustnej i przyzębia oraz aftach;
- oparzeniach I i II stopnia oraz odmrożeniach;
- odleżynach;
- zmianach naczyniowych, takich jak żylaki;
- płytkich ranach, oparzeniach czy ukąszeniach owadów.
Zastosowanie aloesu w kosmetyce i kosmetologii
Aloes może być wykorzystywany w codziennej pielęgnacji, szczególnie skóry suchej, wrażliwej, dojrzałej i trądzikowej. Preparaty z aloesem mają zbawienny wpływ na stan skóry. Świetnie nadają się też do paznokci oraz każdego rodzaju włosów. Aloes nawilża i wzmacnia osłabione włosy oraz paznokcie. Ponadto zapobiega wypadaniu włosów i pomaga w walce z łupieżem.
Substancje zawarte w aloesie neutralizują zapach potu, dlatego może być on stosowany jako naturalny antyperspirant. Aloes stabilizuje równowagę kwasowo-zasadową skóry, dzięki czemu chroni ją przed działaniem niekorzystnych bakterii oraz grzybów.
Aloes działa na skórę w sposób kompleksowy. Poprawia mikrokrążenie skóry i nawilża ją cztery razy szybciej niż woda. Za sprawą kwasu salicylowego i enzymów proteolitycznych wykazuje działanie złuszczające, przy czym działa nie tylko powierzchownych warstwach naskórka, ale także w jego głębszych partiach, dzięki czemu oczyszcza pory skóry. Poprzez rozluźnienie komórek naskórka, aloes ułatwia wnikanie składników odżywczych w głąb skóry. Ważną rolę odgrywają tutaj polisacharydy, będące składową miąższu aloesowego. Są one m.in. nośnikami składników odżywczych, które docierając do fibroblastów, przyczyniają się do zwiększenia ilości kolagenu w skórze. W efekcie skóra zostaje ujędrniona, wygładzona, a zmarszczki ulegają spłyceniu.
W ten sposób aloes zawarty w kosmetykach wspomaga regenerację naskórka, odnowę komórek skóry oraz jej funkcjonowanie. Aloes wykorzystywany jest także do łagodzenia skutków ukąszeń owadów oraz leczenia oparzeń posłonecznych.
Jakie są przeciwwskazania do stosowania aloesu?
Nie każdy może wykorzystać właściwości lecznicze aloesu, w szczególności, stosowanego wewnętrznie. Nie powinny go przyjmować:
- kobiety w ciąży i karmiące piersią;
- dzieci;
- osoby zmagające się z ciężkimi lub ostrymi chorobami przewodu pokarmowego.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- R. L. Johnson i inn., "Przewodnik po ziołach leczniczych. Najbardziej skuteczne rośliny lecznicze świata", Wydawnictwo Olesiejuk, 2020, s. 191-195;
- K. Zamiara, "Aloes - jego tajemnicza moc", Farmacja Polska 2010, 66(7), s. 495-497;
- E. Cieślik, K. Turcza, "Właściwości prozdrowotne aloesu zwyczajnego Aloe vera", Postępy Fitoterapii 2015, (16) 2, s. 117-124;
- W. Czerwonka, "Aloes w kosmetologii i dermatologii", Kosmetologia Estetyczna 3/2016/ vol. 5, s. 263-266.
Opublikowano: 12.09.2022;
aktualizacja: 05.04.2023
Oceń:
4.7
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Anna Gilewska
Kosmetolog
Licencjonowany kosmetolog (temat pracy dyplomowej: „Pielęgnacja skóry dotkniętej trądzikiem pospolitym w gabinecie kosmetologa oparta o wybrane metody aparaturowe”) i magister administracji na specjalizacji zarządzania ochroną zdrowia (temat pracy magisterskiej: „Prawne i organizacyjne uwarunkowania wykonywania zabiegów kosmetycznych”). Propagatorka zdrowego trybu życia oraz kosmetyków naturalnych. Poszerza swoją wiedzę na kongresach i targach branżowych. Interesuje się psychologią i medycyną komplementarną.
3
Komentarze i opinie (0)