Antyperspirant – rodzaje, jaki wybrać? Antyperspiranty dla dzieci i ciężarnych

Czym jest antyperspirant?

Antyperspirant to preparat przeciw poceniu się, który jest przeznaczony do miejscowego stosowania w okolicach dołów pachowych oraz dłoniowo-podeszwowych. Jego celem jest zmniejszenie lub hamowanie nadmiernego pocenia się.

Po co stosować antyperspirant?

Celem stosowania antyperspirantu jest ograniczenie ilości wydzielanego potu. Antyperspirant ma też za zadanie zmniejszyć uczucie dyskomfortu związanego z nieprzyjemnym zapachem, powstającym na skutek rozkładu potu.

Czym jest i na czym polega perspiracja?

Perspiracja to inaczej pocenie się. Wydzielanie potu to naturalny proces fizjologiczny, który nasila się pod wpływem czynników zewnętrznych takich jak wysoka temperatura oraz wewnętrznych, do których należą czynniki emocjonalne i psychiczne. Odpowiadają za niego gruczoły potowe apokrynowe i epokrynowe.

Pierwszy rodzaj omawianych gruczołów wydzielniczych jest związany z mieszkiem włosowym. Gruczoły potowe apokrynowe (u dorosłego człowieka jest ich nawet 5 milionów) występują w dużej ilości w rejonach: pach, wzgórka łonowego oraz pachwin. To głównie rozkład ich wydzieliny powoduje nieprzyjemny zapach. W ciągu jednej doby produkujemy około trzech szklanek potu. W upalne dni – znacznie więcej.

A z czego składa się pot? Pot składa się m.in. z: wody, kwasów tłuszczowych, proteoglikanów, kwasów organicznych oraz metabolitów przemian azotu, do których należą: mocznik, kwas moczowy oraz amoniak. Pod wpływem działania mikroorganizmów dochodzi do rozkładu potu i powstaje silna, nieprzyjemna woń.

Jakie funkcje pełni pot? Poza funkcją termoregulacyjną, pot jest także częścią ochronnego, wodno-lipidowego płaszcza naszej skóry, który poprzez odpowiednie pH potu chroni skórę przed bytowaniem na niej szkodliwych mikroorganizmów

Jaki jest skład antyperspirantów?

Głównym składnikiem większości antyperspirantów są związki glinu (potocznie sole aluminium), cyrkonu oraz kompleksy mieszane glinowo-cyrkonowe. Odpowiadają one za zwężanie gruczołów potowych, zmniejszenie wydzielania potu, a także hamowanie rozwoju drobnoustrojów oraz neutralizację nieprzyjemnego zapachu.

Przykładem często stosowanej w antyperspirantach substancji jest chlorek glinu (AlCl3). Poprzez zmianę struktury keratyny zwęża ujścia gruczołów potowych. Ma także właściwości ściągające.

Poza substancjami hamującymi wydzielanie potu antyperspiranty zawierają także niejonowe związki powierzchniowo czynne, łagodzące związki biologicznie czynne oraz substancje zapachowe.

Rodzaje antyperspirantów

Pierwsze antyperspiranty stworzono ponad sto lat temu, natomiast znacznie wcześniej przeciwko nadmiernemu poceniu się stosowano substancje roślinne. Antyperspiranty nie są więc nowym wynalazkiem. Podstawowym ich składnikiem były wówczas związki glinu, tak zresztą zostało do dzisiejszego dnia. Mimo wielu lat poszukiwań alternatywy, nie udało się jej znaleźć

Dziś można spotkać wiele rodzajów antyperspirantów. W zależności od ich form fizykochemicznych, wyróżnia się:

• dezodorant antyperspiracyjny. To produkt typu 2 w 1, czyli preparat, który łączy w sobie działanie antyperspirantu i dezodorantu;
• bloker, czyli antyperspirant o przedłużonym działaniu, który blokuje ujścia gruczołów potowych na dłuższy czas;
• antyperspirant w formie chusteczek;
• antyperspirant w sztyfcie;
• antyperspirant w kremie lub żelu;
• antyperspirant w kulce, czyli roll-on;
• antyperspirant w pudrze. Jest stosowany głównie do pielęgnacji stóp;
• antyperspirant w sprayu.

Antyperspiranty dzielimy także ze względu na miejsce ich zastosowania, a więc są antyperspiranty pod pachy, do stóp i dłoni oraz do ciała. Uważajmy jednak i nie stosujmy wszystkich preparatów jednocześnie, ponieważ zaburzymy w ten sposób funkcjonowanie gruczołów potowych. Nie używajmy również preparatów pod pachy o silnym działaniu częściej niż raz dziennie, ponieważ możemy spowodować zapchanie się przewodów wyprowadzających i powstanie stanu zapalnego, który często zostaje usuwany chirurgicznie.

Różnice pomiędzy dezodorantem a antyperspirantem

Dezodoranty i antyperspiranty różnią się od siebie sposobem działania. Działanie antyperspirantów opiera się o wywołanie niewielkiego stanu zapalnego gruczołów potowych, w celu mechanicznego zwężania ich ujść, a w efekcie – odwracalnego zapchania przewodów wyprowadzających pot.

Działanie dezodorantów jest nieco inne. Mają one za zadanie zniszczyć bakterie zlokalizowane na powierzchni skóry strategicznych miejsc, narażonych na największe wydzielanie potu, czyli pach, dłoni i stóp. Poza tym dezodoranty maskują przykry zapach potu.

Co jest skuteczniejsze – dezodorant czy antyperspirant?

Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Wszystko zależy od efektu, jaki chce się uzyskać. Dezodorant lepiej sprawdzi się u osób, którym zależy jedynie na zamaskowaniu nieprzyjemnego zapachu. Jest on delikatniejszy dla skóry.

Z kolei antyperspirant sprawdzi się u osób potrzebujących większego wsparcia. Działa on na przyczynę potu, ograniczając jego wydzielanie. Ma dłuższe działanie, ponieważ utrzymuje się do momentu zmycia go z ciała. Wyjątkiem są blokery, które działają nawet po zmyciu preparatu.

Jak pachną antyperspiranty?

Większość antyperspirantów jest bezzapachowa. Te, które mają nutę zapachową i są skierowane do mężczyzn, mają zwykle silniejszy zapach od produktów kierowanych dla kobiet. W składzie dobrych antyperspirantów dla mężczyzn mogą znaleźć się takie składniki, jak:

• olejek z drzewa herbacianego – działa przeciwbakteryjnie i ma przyjemny zapach,
• olejek miętowy – dający silne uczucie świeżości,
• olejek szałwiowy – wykazuje działanie antybakteryjne i grzybobójcze;
• olejek geraniowy – działa przeciwbakteryjnie

Antyperspiranty dla kobiet są dostępne w znacznie większej gamie zapachowej. Baza dezodorantu także może się różnić, przez co będzie wpływała na konsystencję produktu.

Kiedy najlepiej używać antyperspirantu?

Antyperspiranty należą obecnie do produktów codziennego użytku. Zaleca się ich użycie po kąpieli, na oczyszczoną i osuszoną skórę pod pachami.

Antyperspirantu powinno się też dodatkowo używać w okresach wzmożonej potliwości, spowodowanej zarówno temperaturą otoczenia, wzmożonym wysiłkiem fizycznym, jak i codziennymi, stresującymi sytuacjami, podczas których powstaje większa ilość potu.

Jaki antyperspirant jest najzdrowszy?

Jeśli chodzi o bezpieczeństwo stosowanych kosmetyków ograniczających wydzielanie potu, to warto wybierać produkty o bezpiecznym, hipoalergicznym i naturalnym składzie.

Choć podstawowym składnikiem antyperspirantów są sole glinu, na rynku można spotkać produkty ich pozbawione. Wynika to z głośnych, lecz niepotwierdzonych zarzutów o szkodliwości kosmetyków zawierających sole aluminium.

Warto podkreślić, że Komitet Naukowy ds. Bezpieczeństwa Konsumentów w 2019 roku wydał opinię, w której nie stwierdzono związku używania antyperspirantów z aluminium z występowaniem raka piersi i choroby Alzheimera.

Antyperspiranty dla dzieci

Problem nieprzyjemnego zapachu potu dotyczy także dojrzewających dzieci. Gruczoły potowe apokrynowe, czyli zapachowe uaktywniają się dopiero w okresie dojrzewania. To czas, kiedy dzieci powinny zacząć używać antyperspirantu.

Antyperspirant przeznaczony dla dzieci powinien mieć przede wszystkim mieć delikatny, hipoalergiczny skład i być pozbawiony zapachu.

Jakie antyperspiranty są bezpieczne dla kobiet w ciąży?

Ciężarne są narażone na nadmierne wydzielanie potu. Z tego względu antyperspirant znajduje się na liście ważnych dla nich produktów. Panie oczekujące dziecka powinny bardzo uważnie dobierać kosmetyki, w tym także antyperspiranty, ponieważ niektóre składniki mogą negatywnie wpływać na płód.

Kosmetyki bezpieczne dla kobiet w ciąży, w tym antyperspiranty, nie powinny zawierać, m.in.:

• sztucznych substancji konserwujących, czyli parabenów;
• niektórych substancji zapachowych, takich jak: związki piżma, eteryczny olejek rozmarynowy i pietruszkowy;
• ftalanów;
• triclosanu, tetracykliny ani kwasu salicylowego;
• witaminy A i jej pochodnych;
• przeciwutleniaczy BHA i BHT.

Kobiety w ciąży powinny używać wyłącznie przebadanych dermatologicznie i delikatnie działających antyperspirantów o sprawdzonym, naturalnym składzie.

Preparaty zmniejszające potliwość

Poza środkami stosowanymi miejscowo na skórę, istnieją preparaty zmniejszające aktywność gruczołów potowych – w postaci suplementów diety. Zawierają one często naturalne substancje, takie jak:

• szałwia – słynąca z właściwości osłabiających nadmierną potliwość – jeśli zmagamy się z tym problemem w obrębie stóp czy dłoni, możemy stosować kąpiele w szałwi;
• melisa – działająca uspokajająco,
• pokrzywa,
• ziele skrzypu.

Suplementy takie pomagają w walce z nadmierną potliwością całego ciała, warto po nie sięgnąć, kiedy cierpimy na tego typu dolegliwości zwłaszcza w obrębie pleców czy twarzy, co bywa wyjątkowo uciążliwym problemem.

współpraca: Kamil Naja, technik farmacji i Magdalena Seremak, certyfikowana stylistka